Blogs hebben niet dezelfde status als kranten en worden daarom door sceptici gevreesd. Zo wordt er gedacht dat als lezers zich verlaten op blogs als politieke informatiebron, zij niet goed nadenken over de betrouwbaarheid van de informatie. Daarnaast blijkt uit onderzoek dat de andere manier waarop informatie online gepresenteerd wordt, invloed heeft op hoe we die informatie verwerken. Zo bleek dat mensen die The New York Times in krantenformat lazen, meer onthielden dan de mensen die de online versie lazen. Amerikaanse communicatiewetenschappers onderzochten daarom het effect van de structuur van een tekst op bronidentificatie [abstract].
Methode
Proefpersonen (allen Amerikaanse studenten) werd in een experimentele setting een fictief nieuwsbericht voorgelegd, voorzien van commentaar van een blogger. Bij één groep was het commentaar Republikeins, bij een andere Democratisch. Daarnaast werd de manier van informatie presenteren gemanipuleerd: in de eerste conditie volgde het commentaar op het integrale nieuwsbericht. In de tweede conditie was het commentaar verweven met het nieuwsbericht. Vervolgens moesten de proefpersonen middels een vragenlijst aangeven welke bron bij een aantal uitspraken hoorde. Ook werden de behoefte aan cognitie (de mate waarin iemand gemotiveerd en kundig is in het verwerken van informatie) en vertrouwen in de media gemeten.
Uitkomsten
De resultaten laten zien dat mensen met een lage behoefte aan cognitie minder goed bronnen kunnen identificeren in een verweven structuur. Anders gezegd: als je minder goed bent in het verwerken van informatie, raak je in de war met de bronnen als commentaar en nieuwsbericht door elkaar lopen. Daarnaast bleek dat mensen die zich identificeren met Republikeinen, veel beter de bronnen konden identificeren bij het Democratische blog en vice versa. Anders gezegd: als je een blog leest van een tegengestelde politieke voorkeur, kijk je kritischer naar de bronnen.
De conclusies van de studie liggen nogal voor de hand: als het een lezer weinig interesseert waar informatie vandaan komt zal hij minder goed opletten bij een ‘moeilijkere’ structuur. Daarnaast is het ook logisch dat politieke informatie kritischer benaderd wordt wanneer je het er niet mee eens bent.
Waarschuwing
Het is dan ook interessant om ons af te vragen met welk doel deze studie is uitgevoerd. In het artikel wordt steeds een dichotomie geschetst tussen gekleurde/subjectieve bloggers die het online domein domineren, en betrouwbare/objectieve journalisten die krantenpagina’s vullen. Deze tegenstelling is allang achterhaald, als deze al ooit bestond.
In de discussie van het artikel wordt erop gewezen dat 39 procent van de proefpersonen met een lage behoefte aan cognitie blogslezers zijn en dat veel jonge kiezers bloglezers zijn. Het artikel eindigt met: “If blogs are encouraging people to accept information without carefully considering its source or its veracity, this could have important implications in a democracy that depends on a rational and thoughtful public.” Hiermee worden blogs tot vijand van de democratie gemaakt, zonder dat deze uitspraak ondersteund wordt door het uitgevoerde experiment. Het is daarom belangrijk dat lezers van blogs (zoals dit blog) kritisch blijven kijken naar onderzoeksartikelen – in welke presentatievorm dan ook.
Dit stuk verscheen eerder op DiepOnderzoek.nl, waar Linda Duits dagelijks blogt over onderzoek.
