(foto: avsim.com)
Er zijn talloze uitvoeringen van de C-130 Hercules. Hoewel het toestel al in 1954 voor het eerst vloog, is het met de huidige C-130J Super Hercules nog volop in productie. Eentje ontbreekt er echter nog steeds. Een amfibische C-130. De Sea Hercules. Zeventig procent van het aardoppervlak bestaat uit water en het landoppervlak telt een kustlijn van 860.000 kilometer. Ruim voldoende bestaansrecht voor multifunctionele grote vliegboten en amfibievoertuigen, zou je denken. Eens hadden ze dat ook, maar in tegenstelling tot vroeger gooien ze tegenwoordig eigenlijk alleen nog met water. Het huidige kleine aantal opereert voornamelijk als brandblusser. Een paar vliegen eveneens Search & Rescue-missies. En in die laatste rol zou een Sea Hercules duizenden levens hebben kunnen redden na de tsunami van 2004.
Het had gekund. In de zestiger jaren tekende Lockheed een C-130 met een vliegbootromp en hoger op de vleugels gemonteerde motoren. Het bleef bij tekeningen en modelexperimenten. In 1997 werden Amerikaanse plannen om een aantal bestaande C-130’s drijvers te geven eveneens afgeblazen. Het maakt dat een handvol Russische en Japanse toestellen met enigszins vergelijkbare kwaliteiten als de C-130 het kustrijk alleen hebben. Een ‘noodlijdend’ rijk. Na elke Katrina of grote tsunami duurt het soms dagen voor hulp ter plaatse is. Zeker als vliegvelden verwoest zijn of blank staan. Fabrikant ShinMaywa promoot haar huidige US-2 amfibie op de internationale markt, maar storm lopen doet het niet. Beriev heeft nauwelijks meer geluk met haar ontwerpen.
Lockheed concept
Helikopters zijn in kustrampscenario’s niet altijd effectief. Heli’s zijn trager, hebben een beperkt vliegbereik en de laadcapaciteit is relatief gering. Een capabele heli als de driemotorige CH-53E Super Stallion kan weliswaar 14,5 ton vervoeren, of zelfs een 16+ ton slingload, maar komt hier niet verder dan honderd tot tweehonderd kilometer mee. Een lichtbeladen CH-53E kruisend bij zo’n 250 km/u heeft wel een behoorlijk vliegbereik met 850 kilometer. Een Hercules met 16 ton lading heeft echter een vliegbereik van 2400 kilometer (bij ± 540 km/u). De laatste J-versie doet 3150 kilometer met dezelfde lading. Helaas nutteloos zonder een bruikbaar vliegveld ter plaatse. Vanuit zee kan directe assistentie worden verleend. Schepen doen alleen geen 540 km/u. Amfibische schepen, geschikt voor ondiep water of beaching, hebben een kruissnelheid van 14-15 knopen (25-28 km/u). Voor deze aan de rampkust of op heli-afstand zijn, zijn we dagen zo niet weken verder.
(van Janes via Shinmaywa)
Een relatief oud ontwerp als de ShinMaywa US-2 (gebaseerd op de US-1 uit 1967) heeft meermalen bewezen op zee te kunnen starten en landen bij sea state 5 (golfhoogte 2,5 tot 4 meter). Een sea state 5 rompontwerp voor een Sea Hercules is dus haalbaar. Sea state 5 of hoger is wereldwijd gemiddeld maar 20 tot 25 procent van de tijd van kracht. Om de lading optimaal in en uit de C-130 laadruimte* te krijgen, kan een aanvullende verticale beladingoptie uit een aangepaste romprug handig zijn voor schip-Herc en Herc-schip overslag. Waar het schip wel een geschikte kraan voor moet hebben. Als James May echter een 90 kilo dragende brug kan bouwen van Meccano zou elk zeeschip een soort standaard Baily-May bouwpakket aan boord kunnen hebben om in noodgevallen desnoods midden op de oceaan personeel, reserveonderdelen of rampbestrijding-containers aan boord te nemen vanuit een Sea Hercules.
Float Hercules in reverse prop (foto: avsim.com)
Naast hoop brengen kan een Sea Hercules ook grimmiger optreden. Special Forces of mariniers landen bijvoorbeeld. Een onderzeeër is wel stealthier, maar kan niet in ondiep water opereren. Een amfibie heeft aan 2-3 meter waterdiepte genoeg. Het komen en gaan gebeurt daarnaast veel sneller dan met een onderzeeër. Een onderzeeër die bovendien midden op zee bevoorraad kan worden door een Sea Hercules. En, zoals we al zagen, niet alleen onderzeeërs. Hoewel in 1963 een C-130 aan boord van de USS Forrestal al zeebenen kreeg, moest de Hercules wél leeg starten en landen. Een COD-carrière (Carrier Onboard Delivery) had de Hercules nog niet in zijn mars. Met een Sea Hercules kan dit veranderen. Over marsen gesproken, en ter afsluiting, twee Martin Mars vliegboten uit de glorietijd van de soort werken nog. In Canada. Ook weer als spuitgast. Net als de veel kleinere Bombardier CL-415 uit hetzelfde land. Vooralsnog blijft het dus een wat eentonig verhaal met de vliegboten. En ooit waren ze zo multifunctioneel.
(Voor geïnteresseerden, hier een ‘Sea Hercules’ studie van het Amerikaanse Naval Surface Warfare Center uit 2004)
* lxbxh = 12,31 (16,90 C-130J) x 3,12 x 2,74 meter
ShinMaywa US-2
1963 ‘Sea’ Hercules
