Als je een gruwelijke doofpotaffaire had moeten verzinnen, die Amerika in haar hart zou raken en die pijnlijk duidelijk zou maken dat steeds meer bestuurders geld en imago verkiezen boven menselijk welzijn, dan had je het niet zo gruwelijk kunnen maken als de kindermisbruikaffaire op de Pennsylvania State University die de Verenigde Staten al een week in zijn greep houdt. Nederlandse media heeft er vooralsnog te weinig aandacht aan besteed en dat terwijl deze kwestie zo goed toepasbaar is op de belangrijkste thema’s in het Amerika van vandaag.
De belangrijkste verdachte in de affaire is Jerry Sandusky. Hij was van 1969 tot 1999 assistent coach voor het succesvolle American Football-team van Penn State en richtte in die tijd ook het goede doel The Second Mile op, waarmee hij samen met vrijwilligers hulp bood aan jonge kinderen uit arme, noodlijdende gezinnen. Kort na zijn vertrek als coach verschijnen er echter geruchten dat Sandusky’s gedrag niet geheel in de haak is en een belangrijk moment in 2002 zal leiden tot de ondergang van vrijwel de gehele universiteitstop en hun legendarische coaching staff.
Bestuurspiramide
In 2002 ziet een andere assistent coach, de graduate school-student Mike McQueary, in een kleedkamer van het footballteam hoe Sandusky ontuchtige handelingen pleegt bij een jongetje van circa tien jaar oud. McQueary stapt de dag erna naar coach Joe Paterno, de meest succesvolle coach in de geschiedenis van het college football, en die stapt er op zijn beurt mee naar atletiekdirecteur Tim Curley en financieel manager Gary Schultz. Zij twijfelen over de juiste vervolgactie en lichten algemeen directeur Graham Spanier in. Deze piramide van topbestuurders binnen de universiteit oordelen op basis van het verslag dat ze maar beter Sandusky van footballfaciliteiten kunnen weren, maar ondernemen geen verdere actie.
Fast forward naar 2008 en een ouder meldt bij de politie van State College, het kleine studentenstadje in Pennsylvania waar Penn State gelegen is, dat zij vermoedt dat Sandusky tijdens een evenement voor The Second Mile ontucht heeft gepleegd met haar kind. Dit zet eindelijk een serieus onderzoek in gang en de gevolgen zijn niet te overzien. Niet alleen heeft Sandusky met haar kind mogelijk ontucht gepleegd, er is sinds 1998 collectief gefaald door recherche en de school om getuigenverklaringen en harde verdenkingen te gebruiken om een grondig onderzoek te beginnen. Dat Sandusky over zijn werk voor het goede doel een zelfbevlekkend schouderklopjesboek schreef dat hij Touched noemde, is dan plotseling meer dan een ongemakkelijk detail, want de affaire lijkt te gaan om misbruik met tientallen kinderen.
Gevolgen
De fallout laat zich raden; Sandusky wordt gearresteerd – en is inmiddels vrijgelaten op borg, door een rechter die voor zijn goede doel heeft gewerkt, volgt u het nog? – en na een golf van verontwaardiging worden alle heren in de bestuurspiramide ontslagen, op non-actief gezet en directeur Spanier vertrekt zelf. De Amerikaanse wet verplicht mensen met vermoedens namelijk om aangifte te doen en de verantwoordelijkheid doorschuiven naar leidinggevenden zorgt niet voor vrijstelling van deze morele verplichting. Daarbuiten heeft men natuurlijk ook de morele verplichting om iets aan dit misbruik te doen en er kan na alle bewijs en alle geruchten niet meer door het bestuur gewezen worden op onderschatting.
Wat ze wel hebben gedaan en wat hen zo kwalijk wordt genomen is dat zij het imago van de school en succes van het footballteam hebben verkozen boven het welzijn van jonge kinderen. Ze hebben willens en wetens een pedofiel zijn gang laten gaan, omdat ze weigerden een gedegen onderzoek uit te voeren dat nog wel eens nadelig voor hun positie en die van de school zou kunnen uitpakken. Nu het eenmaal bekend is zijn de gevolgen echter nog groter en dat coach Joe Paterno op 84-jarige leeftijd is ontslagen in zijn laatste seizoen als coach is een onuitwisbare vlek op de meest legendarische carriere die deze populaire Amerikaanse tak van sport ooit gekend heeft. Dat heeft hij echter aan niemand anders dan zichzelf te wijten en dat zelfs de competitie waarin zij uitkomen zonder enig mededogen zijn naam van de titeltrofee heeft verwijderd toont aan hoeveel walging er is over deze kwestie.
Goedpraterij
Die walging komt ook voort uit het feit dat verdachte Sandusky zich nogal nonchalant opstelt in de kwestie en schoorvoetend toegeeft dat hij douchte met de jongetjes en dat het wel eens tot stoeipartijen kwam, maar dat hij ze zeker niet verkracht zou hebben. Het gemak waarmee hij daarmee in een interview zijn gedrag goed praat is misselijkmakend en dat ook andere bestuurders proberen de aloude “wir hebben es nicht gewusst” kaart te spelen toont aan hoe diep zij vastgeroest zitten in een wereld die slechts om football en niet om mensen draait.
Topje van de ijsberg?
Nog pijnlijker wordt het dat Amerika langzaam lijkt te beseffen dat dit misschien wel het topje van de ijsberg is. Als fameuze coaches en bestuursleden van een prestigieuze universiteit kindermisbruik in de doofpot proberen te stoppen, hoeveel andere zaken zijn er dan nog waar het bestuur een getuige of slachtoffer monddood heeft gemaakt om het imago en succes te bewaken? Dit was een smetteloze school met een bestuur dat als voorbeeld diende en dat zelfs zij van hun voetstuk vallen is een wake-up call die zijn weerga niet kent. En natuurlijk hoopt niemand op meer schandalen, maar als die er wel zijn is het te hopen dat ze vanaf nu per direct naar buiten komen en dat daders uit hun suburbs worden geplukt.
Uiteraard is niet alles altijd maar politiek, maar critici stellen niet onterecht dat deze affaire in een groter perspectief symbool staat voor wat er mis is in Amerika. Dit zijn de grote heren die de klokkenluider negeren en pas als het te laat is, al dan niet gedwongen, naar buiten komen met de waarheid en het boetekleed moeten aantrekken, maar niet voordat ze hebben gewezen op alles wat ze niet schuld zijn, niet voordat ze hun rol en het probleem hebben gebagatelliseerd en niet voordat ze een veel te grote groep mensen slachtoffer hebben gemaakt van een probleem dat ontstond omdat eigen succes belangrijker was dan dat wat ethisch en moreel juist lijkt te zijn. Ik kan me vergissen, maar dit verhaal heb ik eerder gehoord.
Jules Zane studeert geesteswetenschappelijke zaken en verslaat Amerikaanse sporten voor SportAmerika.nl
