Bij de opleiding Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam snappen ze hoe het moet. De historici van de toekomst moet je ook laten publiceren in de echte wereld en niet alleen in wetenschappelijke kringen. Daarom publiceert DeJaap de komende weken iedere dinsdag een artikel van een student van de cursus Actuele Geschiedenis.
De Goedheiligman had zijn bagage nog niet uitgepakt, of hij werd al geconfronteerd met de oplaaiende discussie omtrent zijn helpers: de Zwarte Pieten. Voor velen was het afgelopen zaterdag in Dordrecht een groot feest. De Sint was weer in het land en wat waren de Pieten toch weer grappig! Deze vreugde werd echter niet door iedereen gedeeld. Vier demonstranten werden afgelopen zaterdag door de politie aangehouden. Zij protesteerden tegen de racistische insteek van Sinterklaas.
Blanke kolonialisten
Dit is ook niet zo’n gekke gedachte. Immers, die zwarte hulpjes van de oude en rijke Sint Nicolaas doen nu eenmaal sterk denken aan de rol die zwarten vervulden voor blanke kolonialen: slavernij. Een pijnlijke periode in de geschiedenis. Maar valt een Zwarte Piet hier ook onder? Roept het zien van een Zwarte Piet daadwerkelijk racistische gevoelens op? Bij het zien van de vele blije kinderen en enthousiaste ouders tijdens de intocht in Dordrecht kan ik me dat maar moeilijk voorstellen.
En dan te bedenken dat een van ’s werelds grootste denkers, schrijvers en icoon van de Verlichting hier helemaal niet zoveel op tegen zou hebben. Filosoof Voltaire schreef in Traité de métaphysique (1734) de nog altijd omstreden zin: “Ik zie tenslotte mensen die ik hoger acht dan negers, zoals de negers boven de apen staan, en zoals de apen boven de oesters en andere dieren van deze soort staan.” De mensen die hij boven negers zag waren blank, meer ontwikkeld en niet te vergelijken met apen. Zo’n racistische uitspraak zou je toch niet direct plaatsen bij een intellectueel denker als Voltaire.
Pieten zijn deugdzaam
Anderzijds werd Voltaire geroemd om uitspraken als: “De mensen zijn gelijk; niet afkomst, alleen deugd maakt dat er verschil tussen hen is.” En daarmee slaat hij precies de spijker op de kop wat betreft de hedendaagse discussie omtrent de Zwarte Pieten. Het gaat niet om een eventuele afkomst of een schrijnende geschiedenis. De Pieten zijn vooral erg deugdzaam. Ze lopen over daken, brengen pepernoten en nemen een oude man met goede bedoelingen veel werk uit handen. Ze zijn onderdeel van een volksfeest dat al generaties lang wordt gevierd en populairder is dan de Kerstman met zijn feest en zijn kabouterslaven.
Dit zou ook voor de demonstranten van afgelopen vrijdag een fijne gedachte moeten zijn. Feit dat een ‘zwarte hulp’ meer populariteit geniet dan de dikke, blanke man die met Kerstmis voor cadeautjes zorgt, is toch wel het toppunt van de breuk met racisme. Ondanks zijn tegenstrijdige filosofieën zou Voltaire het hier vast ook mee eens zijn geweest. Zwarte Pieten zijn eigenlijk pure verlichting: deugdzaam met een laagje schmink.
Foto CC: marcel030nl
