“Hij had het lastig, heeft gevloekt en De Internationale gezongen in de kerk.” Lachend analyseert Mei Li Vos, voormalig Kamerlid voor de PvdA en momenteel werkzaam als zzp’er, de zojuist bijgewoonde kerkdienst met Eberhard van der Laan als voorganger. Elk jaar leiden vijf ‘dominees van deze tijd’ een kerkdienst tijdens De Preek van de Leek. Iedereen preekt, van columnisten en cabaretiers tot politici. Zolang het maar mensen zijn die zich op een onverwachte en dappere manier in het publieke debat mengen.
Bezoeker: Mei Li Vos, voormalig PvdA kamerlid en tegenwoordig zzp’er
Voorstelling: De Preek van de Leek. (Zondag 27 november is de laatste preek. )
Vos komt uit evangelisch-christelijke kring en werd zowel door haar ouders als in de kerk streng opgevoed. Er was weinig ruimte om zaken anders te zien dan de groep. Dat tekende haar beeld van de kerk soms: “Ik heb meer dan genoeg nare ervaringen met de kerk gehad. Dominante dominees bijvoorbeeld en hypocrisie. De kerk is veel te rijk. Leven naar de Tien Geboden volgens de Bijbel en ondertussen maar roddelen over elkaar.” Desalniettemin hebben haar ervaringen en opvoeding haar niet het vertrouwen doen verliezen in het geloof. “Ik heb het geloof nooit losgelaten en ga nog steeds regelmatig naar de kerk.” Haar pasgeboren dochter wordt binnenkort gedoopt, maar “in onze kerk houdt dat slechts in dat je wordt opgenomen in de gemeenschap.” Een ieder dient namelijk zelf de keus te maken om gelovig te zijn of niet. “Ik kan dat niet voor mijn dochter bepalen, net zomin als mijn ouders dat voor mij en mijn broers konden bepalen.”
De kerk ≠ het geloof
Dat Eberhard van der Laan een leek is die preekt, benoemt hij meerdere malen tijdens zijn dienst. Ook van der Laan heeft een gelovige opvoeding gehad, maar verloor zijn vertrouwen in het geloof op het moment dat hem door de dominee werd verteld dat mensen die niet geloven niet in de hemel komen. Ook als ze nog nooit van de christelijke God gehoord hadden, zoals de indianen. Waarom de nare ervaringen die Vos in de kerk en thuis meemaakte er niet voor zorgden dat ze het geloof voor eens en altijd de rug toekeerde? “De kerk is absoluut niet hetzelfde als God. Geloven dat God bestaat betekent niet dat je naar de kerk moet. De kerk, dat zijn mensen die lang niet altijd Gods wil verkondigen en God… is God.” Ondanks dat Van der Laan niet meer gelovig is en Vos dus wel zijn de overeenkomsten tussen de partijgenoten erg opvallend. Ze spreken over naastenliefde en de solidariteitsgedachte die hen drijft. “Als politicus dien je er altijd voor te zorgen dat mensen beseffen dat ze niet alleen zijn. Het gaat om de oerwaarde: wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet.”
Scheiding kerk en staat
Het feit dat de PvdA geen christelijk profiel heeft, heeft Vos nooit dwars gezeten. Volgens haar is er namelijk een evident verschil tussen “hetgeen ik persoonlijk geloof en hetgeen ik persoonlijk vind.” Zo is ze voorstander van de motie van GroenLinks over de weigerambtenaren en ziet ze daarin geen botsing met haar geloof. “Als homo’s met elkaar willen trouwen is dat prachtig. Hoe kun je de seksuele voorkeur van anderen veroordelen? Er zijn mensen zijn die geloven dat homeseksualiteit zondig is, maar op het moment dat je een wereldse functie hebt, zoals die van ambtenaar, moet je dus dat werk niet willen doen. De regels die we in dit land afspreken gaan boven wat je persoonlijk gelooft. Het is niet verplicht om trouwambtenaar te zijn, tenslotte.”
Hier wordt de essentie van de scheiding tussen kerk en staat geraakt. Volgens Vos houdt deze scheiding in dat iemand mag geloven wat hij of zij wil, dat er dus godsdienstvrijheid is, maar dat dit ten alle tijden binnen de grenzen van de wet moet blijven. Geïrriteerd spreekt ze over de SGP en PVV die ze “hypocriet” noemt. “Binnen de SGP worden vrouwen niet als volwaardig burger gezien, maar daar is geen kritiek op. Eigenlijk is het dezelfde kritiek die Wilders heeft op de manier waarop vrouwen gezien worden binnen de islam. Volgens Vos gaat het Wilders helemaal niet om het beschermen van de islamitische vrouwen: “Ik denk dat Wilders een vrouwenhater is met een hekel aan de islam. Het is hem niet te doen om het lot van de 10% van de vrouwen die gedwongen een hoofddoek dragen. Als hij daar werkelijk om zou geven, zou hij dat op een heel andere manier aanpakken. Als Wilders meer emancipatie zou willen en die vrouwen echt uit hun huis zou willen krijgen, dan moet hij ze bekeren door te verleiden. En bekeren door verleiding, vergt een zachte hand.”
Politiek en toekomst
Wanneer ze spreekt over Wilders of weigerambtenaren straalt Vos een enorme energie uit. Haar ogen twinkelen enthousiast. Ze zou graag weer iets in de politiek willen doen. “Het huidige kabinet heeft een vasthoudende domheid. De caviapolitie of 130 kilometer per uur op de snelweg, het is allemaal pure symboolpolitiek.” Een terugkeer in de Tweede Kamer sluit ze dan ook absoluut niet uit. Tot die tijd is ze druk bezig als zzp’er en werkt ze bij een groen gasbedrijf. En zelf het kansel betreden tijdens De Preek van de Leek volgend jaar? “Dat zou ik fantastisch vinden. Ik zou een onrustige en provocerende preek geven met een tekst over koning David, die een grote schare vrouwen had. Eberhard heeft het veilig gehouden, dat zou ik niet doen. Ik zoek altijd de grenzen op, dus ook in zo’n preek. Maar wel met het geloof als motivatie.”
