Gisteren bevestigde Henk Kamp (VVD), minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, te werken aan een wetswijziging om mensen de bijstand te ontnemen wanneer ze niet bereid zijn te verhuizen voor een nieuwe baan. Dit is momenteel al het geval voor mensen die gebruik maken van de WW. Concrete plannen van Kamp op dit onderwerp ontbreken vooralsnog. Hoewel ik geen volstrekte tegenstander ben van dit idee moet er met vele zaken rekening worden gehouden en moeten er strenge voorwaarden worden gehanteerd alvorens de staat kan overgaan tot gedwongen verhuizing. Ik leg u graag uit waarom.
Allereerst wordt vrij gemakkelijk gedaan over het begrip verhuizen. Mensen moeten hun sociale leven en hun thuis achterlaten. Een thuis waar ze jaren hebben gewoond en zich veilig wanen. Een thuis ook voor hun kinderen, vanwaar hun kinderen naar de school gaan, spelen met buurtgenootjes en vrienden maken. Een thuis dat ze in opdracht van Kamp achter moeten laten wanneer pappa of mamma een baan kan krijgen ergens ver weg van huis. U kunt zich hopelijk indenken welk een stress dat voor zich meebrengt voor het hele gezin. Stress dat Kamp zonder problemen in een gezin wil brengen. Een gewone verhuizing is al vrij stressvol, laat staan een gedwongen verhuizing.
Wachttijd
Daarnaast komen de kosten van de verhuizing. Ik weet niet hoe het met u zit, maar ik ken genoeg mensen die fulltime werken en niet over een spaarrekening bezitten om even klakkeloos een verhuizing te betalen. Goed, een verhuisbedrijf hoeft niet te worden ingeschakeld, maar busjes moeten worden gehuurd, verhuisdozen gekocht en hoogstwaarschijnlijk moet het nieuwe huis worden gestoffeerd. Een kostenpost van enkele duizenden euro’s. Gezien de maandelijkse bijdrage voor een gezin (€ 1320,- per maand) en de vele kosten die er zijn (huur, GWL, zorg, onderwijs, levensonderhoud, reserveren) blijft er niet bijzonder veel over voor een gezin in de bijstand om uitgebreid van te sparen.
Eveneens vraag ik me ernstig af of Kamp weet hoe de huursector in elkaar steekt. Sociale huurwoningen kennen een enorme wachttijd, dus “je moet maar verhuizen” is geen enkele optie. Althans, niet in de sociale huur. Daarmee dwing je mensen automatisch in de, veel duurdere, vrije huursector. Een vrije huursector waar een bijstandsgezin geen gebruik van kan maken, omdat woningbouwcoöperaties zware inkomenseisen hanteren (45x tot 65x de maandelijkse huur aan bruto jaarinkomen is geen uitzondering) en een vast contract. Sommige coöperaties willen wel hun hand over het hart strijken om akkoord te gaan met een tijdelijk contract, maar dan moet er wel een intentieverklaring liggen en zijn borgeisen van 2x tot 4x de maandhuur eerder regel dan uitzondering.
Symboolpolitiek
Komen we als laatste punt op de huidige arbeidsmarkt. Succes met het verkrijgen van een vast contract. Waar iemand op kan hopen is een jaarcontract met een proeftijd van 2 maanden. En toch wil je graag werken en uit de bijstand. Je pakt je spullen en verhuisd van Oosterveen naar Diemen-Zuid. En dan krijg je na een jaar te horen dat het jaarcontract niet wordt verlengd. Gelukkig is er wel een baan beschikbaar in Groningen-Oost…
Burgers moeten geen speelbal worden van een bureaucratisch ondoordacht plan van een regering. Dit kabinet is bezig met makkelijk scoren over de rug van zwakkeren in een tijd van grote economische onzekerheid. Het psychologische aspect en de kosten van verhuizen, het onmogelijk kunnen verkrijgen van een woning en de kans dat na een jaar wederom een verhuizing moet worden ingezet, waarmee het rijtje weer begint, zijn zaken die bij ieder weldenkend mens in dit land tot een onmiddellijk en daadkrachtig nee moet leiden bij een niet-vormgegeven idee zoals dit. De focus van dit kabinet moet liggen op het aanpakken van de economische crisis, de problemen op de arbeidsmarkt en de problemen op de woningmarkt in plaats van symboolpolitiek over de rug van zwakkeren in ons land!
Destructieve verpesting
Natuurlijk, ook ik erken dat het mogelijk moet zijn om mensen die structureel weigeren te verhuizen, ondanks het feit dat er een contract op ze ligt te wachten in het ander deel van het land, te dwingen om te verhuizen. Hier moet echter zeer voorzichtig mee worden omgegaan en er moeten krachtige voorwaarden bestaan. Zo mag deze mogelijkheid alleen worden ingezet wanneer er sprake is van het verkrijgen van een vast contract en moet er door de overheid een noodprocedure kunnen worden ingezet waardoor deze mensen onmiddellijk een huis ter beschikking krijgen in een prijsklasse die voor hen betaalbaar is.
Een daadkrachtige oplossing van het door Kamp geconstateerde probleem ligt vooral in het subsidiëren van rijbewijzen en goedkope auto’s, waardoor gezinnen kunnen blijven wonen in hun huis en toch naar hun werk kunnen komen. Desnoods koppel je dit in een sociaal leenstelsel, waarbij de kosten kunnen worden terugbetaald wanneer er daadwerkelijk inkomen is. Een daadkrachtige oplossing ligt hem in het stimuleren van innovatie van flexwerken. Een destructief en ondoordachte oplossing zit hem in het zonder voorwaarden invoeren van dit idee van deze regering. Ik vind het tijd voor constructieve verandering in plaats van destructieve verpesting. U ook?
Jean-Micheal Derksen is bestuurslid Communicatie & Campagnes van de Jonge Socialisten in de Partij van de Arbeid.
