Nineve – Rick de Gier

De in Canada in een christelijk milieu opgegroeide Rick de Gier (1979) is zanger/songwriter van de Utrechtse indierockband Ponoka en daarnaast pop- en filmjournalist. Voor zijn romandebuutNineve maakte hij gebruik van alle moderne technieken die ons tegenwoordig zo gretig ten dienste staan. Met zijn band heeft hij een cd aan het boek toegevoegd die dient als een soundtrack bij het verhaal. De titels van de nummers zijn ook de titels van de hoofdstukken in het boek. DeYouTube-filmpjes die in het verhaal een belangrijke rol spelen staan daadwerkelijk op internet. Eenmultimediaal kunstproject dus, met alle nadelen van dien, want nee, het is mij niet gelukt tegelijkertijd de roman te lezen, naar de cd te luisteren en de filmpjes te bekijken. Zo multimediaal ben ik helaas niet.

Alleen de roman dan maar.Nineve is dankzij De Giers puntige, lichtvoetige stijl uitstekend te genieten zonder begeleidende zang en dans. De titel verwijst naar de stad Nineve uit het bijbelboek Jona. In deze hoofdstad van het Assyrische rijk vindt veel onrecht plaats en Jona wordt er door God naartoe gestuurd om te vertellen dat Hij de stad over veertig dagen zal vernietigen. Daar schrikken de bewoners zo van dat ze tot inkeer komen. Tot Jona’s ontzetting besluit God daarop de stad te sparen.

Zo’n titel geeft aan dat de schrijver van deze roman in ik-vorm over de volwassenwording van de vierentwintigjarige Daan zijn Bijbel kent. Daan is gepokt en gemazeld als actief lid van een evangelische jeugdbeweging op de Veluwe, in een clubje dat een nog blijmoediger versie van deEO-jongeren is.Maar net als zijn vrienden ontdekt hij de ogenschijnlijk onschuldige geneugtes van de wereld buiten de muren van het fijn-christelijke milieu en een beslissende confrontatie met de beweging in de persoon van jeugdleider Hans kan niet uitblijven.

‘“Dit leidt voor jou tot een heel specifieke vraag, Daniël.” Hij fluisterde bijna. “Kies jij voor Jezus of voor de Smashing Pumpkins?’’ Tot mijn opluchting bleef Hans niet op een antwoord staan wachten, want de keuze was schrikbarend gauw gemaakt.’

Het bekende conflict tussen een gesloten en een open cultuur en niet per se tussen geloof en ongeloof of de generaties. Daan vlucht van de Veluwe naar de grote stad Utrecht, waar hij zich redelijk anoniem kan verstoppen en zich zelfs dankzij zijn in de jeugdbeweging opgedane kennis van eindtijd- en Jezusfilms in een videotheek opwerkt tot een expert in het genre. Zijn jeugdervaringen strekken hem nog meer tot voordeel als hij dankzij een door zijn adoptiezuster opYouTube gezet filmpje ontdekt wordt als singer-songwriter en min of meer gedwongen is samen met een groepje vrienden op treden, tot overmaat van ramp ook nog met meer dan middelmatig succes.

In die wereldse omgeving weet alleen Daan dat zijn composities veel lijken op de liedjes die hij met het groepje De Gideonsbende tijdens religieuze samenkomsten speelde. Hij voelt zich een plagiator die tevergeefs op ontmaskering wacht en vervreemdt daardoor steeds meer van zijn nieuwe vrienden en nieuwe status. Tijdens een tourneetje door de VS barst de bom en trekt Daan in zijn eentje verder tot hij in Canada bij een lesbisch meisje wat rust vindt, maar ook:

‘Ik ben een schaap in wolfskleren, een voorgeprogrammeerde robot, niet van de wereld, helemaal nergens van. Ik dobber maar wat rond, willekeurig en opportunistisch, zonder enig benul.’

Aan het einde van deze louteringstijd ziet hij Jezus zitten in een bloedrode Cadillac en met een spiegelende zonnebril op. Daan denkt net als de inwoners van Nineve dat zijn tijd nu is gekomen, maar Jezus moet hierom glimlachen. Zo belangrijk is Daan nu ook weer niet.

‘Hij gebaart bezielend om zich heen, naar de bergen, de cipressen, de glinsterende baai, de eindeloze kluwen staal, glas, hout en beton die zich van het water uitstrekt tot aan de horizon om al het krioelende leven daar beneden een schijn van orde en veiligheid te bieden. “Inspirerend toch?”’

Nineve zit vol vaart en snedige observaties en gaat naast veel anders vooral over het op eigen condities terugvinden van geloof. Althans, dat vermoed ik, want het lukte me niet de beweegredenen en emoties van Daan echt te doorgronden en ik zal ook niet alle verwijzingen naar bijbelse gebeurtenissen hebben gezien. Blijkbaar is het in dit verhaal vanzelfsprekend dat de hoofdpersoon ondanks al zijn succesjes en genoten waardering iets mist in het leven en psychisch in een woestijn is beland, maar ik zag die noodzaak niet zo. Jezus met het uiterlijk van een country-and-western zanger is leuk bedacht, maar zijn plotse verschijning was voor mij als ongelovige toch teveel een olifant die het verhaaltje uitblies.Nineve: Een onderhoudende, met alle moderne middelen vertelde, inhoudelijk absoluut niet zelotige… eh parabel? moraliteit?

Citaten:

‘Ik zit naast Jezus in een bloedrode Cadillac, hij achter het stuur, ik gelaten met mijn arm uit het raam. Mijn hand maakt soepele surfbewegingen op de wind. We zweven door inwisselbare suburbs, langs opgeruimde parkjes en bontgekleurde bungalows. We hebben spiegelende zonnebrillen op en luisteren naar The Cure.’ (pag. 9)

‘Om de zoveel tijd ging Bram in een preek wat dieper op de eindtijd in en dan bleek het allemaal wel iets complexer te liggen. Over hoe alles precies zou verlopen bestonden uiteenlopende theorieën; sommigen meenden dat alle gelovigen in een oogwenk van de aarde zouden verdwijnen, anderen dat we hier nog duizend jaar met Jezus zouden regeren, maar dat het voor die tijd geen pretje zou worden stond vast. Jezus had het rampscenario zelf geschetst: “Het ene volk zal tegen het andere ten strijde trekken en overal zullen er hongersnoden uitbreken en zal de aarde beven. Dan zal men jullie onderdrukken en doden, en jullie zullen door alle volken worden gehaat omwille van mijn naam.”

Als de gemeente vervolgens weer een blijmoedig ‘Kom Jezus kom’ inzette, vroeg ik me benauwd af of er eigenlijk wel iemand had opgelet.’ (pag. 25)

‘De profeet Daniël wordt in de Bijbel omschreven als wijs, vroom, moedig, aantrekkelijk, gehoorzaam en bedreven in het verstaan van de stem van God. Mijn ouders zetten maar meteen hoog in toen ik werd geboren.

Mijn komst was nogal een big deal. Mijn vader en moeder waren al niet de jongsten meer toen ze elkaar ontmoetten en hadden eigenlijk helemaal geen kinderen verwacht. Toen mijn moeder toch zwanger raakte, voelde ze zich rechtstreeks verbonden met bijbelse wondermoeders als Sara, Hanna en Elisabet. Dat ik een bijzonder kind zou worden stond buiten kijf.’ (pag. 34)

‘De eerste band waarin ik speelde heette De Gideonsbende. Geen naam om de hitlijsten mee te bestormen, maar we koesterden ook geen hoge ambities. Terwijl de bandjes van onze klasgenoten nummers van Nirvana en Rage Against the Machine coverden, deden wij ons best de gemeente te begeleiden bij meezingers als ‘k Ben zo blij, Jezus redde mij en Daar is kracht, kracht, wonderbare kracht in het bloed van het lam. Wat nog altijd niet meeviel op gitaar, blokfluit en saxofoon.’ (pag. 54)

‘Een voor een leegden we onze tasjes boven de container. Ik had alleen een paar gekopieerde bandjes meegebracht, Jonathan een verzamel-cd van Dire Straits en Esther wat Nederlandstalig spul. Sefanja’s buit, verpakt in een dichtgeknoopte vuilniszak, maakte de meest bevredigende smak op de afvalberg. Met een onpeilbare blik bleef hij er nog een poosje naar staren.

Nadat iedereen aan de beurt was geweest, verscheen er een brede grijns onder borstelige snor van onze leider. “Ik ben trots op jullie, jongens. En de Heer ook, dat weet ik zeker.” Hij boog zijn hoofd. “Laten we bidden.”’ (pag. 76)