Wat hebben kannibalen, rottende zombies, gemaskerde psychopaten, geile nonnen, nog geilere SS-dames, gemuteerde monsters, negroïde vampiers en andere rariteiten met elkaar gemeen? Juist, zij figureren in de onderbuik van de cinema, waar zij de exploitatiefilm bevolken. Exploitatiefilms zijn vaak wars van artistieke en maatschappelijke pretenties en worden door de meesten beschouwd als filmische rotzooi. Niet geheel onterecht overigens. Dit soort films zijn niet gemaakt om een verheven boodschap de wereld in te sturen of om de esthetische sensibiliteit van de gemiddelde kijker te prikkelen. Ze zijn gemaakt om geld te verdienen met een input (lees: budget) die nog lager is dan de output (lees: opbrengst).
Als je het over exploitatiefilms hebt, komt onherroepelijk het Euro-horror fenomeen ter sprake. De noemer ‘Euro-horror’ kan natuurlijk simpelweg uitgelegd worden als de term om alle in Europa gemaakte horrorfilms te duiden, maar de zaak ligt iets ingewikkelder. Als mensen op internetfora het hebben over Euro-horror, gaat het vaak grofweg over Italiaanse, Spaanse, Franse en Duitse horrorfilms uit de jaren zestig, zeventig en tachtig. Uiteraard waren er in die tijd wel meer landen die horrorfilms produceerden, waaronder België en Nederland, maar de genoemde landen waren op dat gebied het productiefst, met name Italië, waar we de wortels van de Europese exploitatiefilm kunnen ontdekken.
De eerste eurohorror
In de loop van de jaren vijftig kwamen een aantal Italiaanse producers op het idee om een heuse griezelfilm te maken. Filmmaker Riccardo Freda werd aangesteld als regisseur en de latere cultfilmheld Mario Bava als cinematograaf, hij zou de film als regisseur voltooien.
I Vampiri (Engelse titel is The Devil’s Commandment) verscheen in 1956 en betekende feitelijk de geboorte van de Italiaanse en ook Europese horrorfilm. Ze waren de Britten van de ‘Hammer Studio’ zelfs voor, die een jaar later de beroemde film The curse of Frankenstein zouden uitbrengen, resulterend in een hele reeks klassieke Hammer-films, waaronder Dracula-verfilmingen.
Voorbode
Het naar huidige maatstaven erg tamme en brave I Vampiri luidde het begin in van een reeks typisch Italiaanse gothic-horrorfilms, een genre waarbinnen Mario Bava, maar ook een filmmaker als Antonio Marghareti furore zouden maken. De films werden in de loop van de jaren zestig steeds uitdagender qua geweld, vrouwelijk naakt en seksuele thematiek. Deze eerste Euro-horrorfilm staat daarmee aan de wieg van ontelbare exploitatiefilms.
Tom Scheers is historicus, maar dat verklaart nog niet waarom hij zich bezighoudt met culturele randverschijnselen als instrumentale death metal-jazz-fusion crossovers of zachtplastieken zombies.
