Als je de Republikeinen vraagt wie ze het liefst nomineren als hun kandidaat voor het presidentschap dan zouden ze kunnen antwoorden: iemand met het intellect van Gingrich, het wantrouwen ten aanzien van de overheid van Paul, het track record van Perry, de normen en waarden van Santorum en de discipline van Romney. Maar gezien de onmogelijkheid van die optie moesten ze echt kiezen. En dat hebben ze dan ook zeker gedaan. Gisteren hebben de kiezers van New Hampshire Mitt Romney een duidelijke overwinning bezorgd die hem dichter bij de nominatie van zijn partij brengt.
Romney kreeg meer dan 39% van de stemmen. Dat is bijna 17% meer dan Ron Paul die op de tweede plaats eindigde en 1% meer dan John McCain die vier jaar geleden won en iets meer dan de peilingen hadden voorspeld. Het is dus een duidelijke overwinning, ondanks het feit dat de laatste loodjes van de campagnes inderdaad het zwaarst wogen.
“Governor Romney enjoys firing people”
In die laatste dagen werd Romney hard aangepakt op zijn werk voor investeringsbedrijf Bain. Om winst te genereren voor zijn investeerders zou hij vele mensen hebben moeten ontslaan bij de bedrijven die overgenomen werden door Bain. Hij hielp zichzelf niet door te zeggen in een speech: “I like being able to fire people.” Hij had het weliswaar over verzekeringsmaatschappijen die geen goede diensten verlenen, maar het was een blunder omdat de opmerking gemakkelijk door zijn tegenstanders verkeerd geciteerd kan worden. Dat deden ze dan ook met overgave. Zo zei Jon Huntsman: “Governor Romney enjoys firing people, I enjoy creating jobs.” Opvallend aan dergelijke aanvallen is dat ze niet van links komen, maar van rechts. Wanneer deze straks wel van links komen, is het moeilijker voor Romney om de Amerikaanse kiezer wijs te maken dat anti-kapitalistische sentimenten eraan ten grondslag liggen.
Toch is Romneys overwinning historisch. Nog nooit werden de voorverkiezingen in Iowa en New Hampshire gewonnen door dezelfde Republikeinse kandidaat, tenzij die kandidaat al president was en dus geen echte tegenstanders had. Het winnen van zowel Iowa als New Hampshire is een prestatie omdat die staten bevolkt worden door twee totaal andere groepen kiezers die zich zelden door dezelfde soort politicus aangesproken voelen. Binnen Amerika zijn de verschillen veel groter dan we in Nederland gewend zijn. In Iowa zijn de kiezers ouder, geloviger en wonen vaker op het platteland dan de kiezers van New Hampshire. En in New Hampshire zijn de kiezers rijker, minder conservatief en wonen vaker in steden dan in Iowa. Om deze reden is het een grote uitdaging voor een kandidaat om beide staten te winnen.
Dat het Mitt Romney gelukt is, zegt wat over de kracht van zijn kandidatuur. Het neemt niet alle vragen weg – zoals: is hij wel conservatief genoeg? – maar het geeft hem weer een flinke impuls die de kans vergroot dat hij South Carolina wint op 21 januari. Het is moeilijk om te zien hoe hij dan nog te stoppen is.
Ron Paul en Jon Huntsman
De strijd om de tweede plek is overduidelijk door Ron Paul gewonnen. Met 23% van de stemmen bleef hij Huntsman 6% voor, een grotere marge dan werd verwacht. Daarmee is nogmaals duidelijk geworden dat Paul niet genegeerd kan worden door de elite van de partij. Niet alleen laat hij zien in 2012 meer kiezers aan te kunnen spreken dan de vorige keer dat hij voor het presidentschap ging, in 2008, hij stijgt ook uit boven wat voorheen werd beschouwd als zijn plafond: 20%. Dat geeft aan dat hij erin slaagt niet alleen zijn harde kern naar de stembus te trekken, maar ook Republikeinen overtuigt die daar niet per se toe behoren.
Voor Jon Huntsman moet het resultaat teleurstellend zijn geweest. Hij had al zijn hoop gevestigd op een goed resultaat in New Hampshire. Hij heeft meer dan 170 evenementen in de staat bezocht om zo veel mogelijk handen te schudden, baby’s te kussen en potentiële kiezers te becomplimenteren. Waar dat Rick Santorum de overwinning bezorgde in Iowa, had het voor Huntsman niet hetzelfde resultaat in New Hampshire. Als minst conservatieve kandidaat is het lastig om te zien hoe Huntsman een staat zoals South Carolina wél kan winnen. Zijn kandidatuur verkeert dus in zwaar weer.
Newt Gingrich, Rick Santorum en Rick Perry
Newt Gingrich, Rick Santorum en Rick Perry willen alle drie hét conservatieve alternatief zijn voor Mitt Romney. Dat ze in New Hampshire geen overwinning zouden behalen was duidelijk. Maar wel hadden ze gehoopt dat er duidelijkheid zou komen van de kiezer over hun onderlinge pikorde. Die kwam er alleen voor Rick Perry. De voormalige frontrunner kreeg minder dan 1% van de stemmen. (Hij hield niet eens een speech die avond, zoals gebruikelijk is.) Santorum en Gingrich eindigden gelijk met beide ongeveer 9% van de stemmen. In South Carolina is het dus moeilijker voor beide kandidaten om te beweren dat zij het alternatief zijn voor Romney.
Ook dat werkt weer in het voordeel van Romney. Niet alleen had hij een grote overwinning, zijn tegenstanders zijn hopeloos verdeeld over wie het moet worden als hij het niet wordt.
Victor Vlam is Amerikakenner en voerde in 2008 campagne voor Barack Obama én John McCain.
