Raar lang stuk op het groepsweblog De Nieuwe Reporter. Gaat over ‘de Nederlandse journalist in 2010’. Een verslag van lang onderzoek met data en Stapel-dingen want gemaakt door Alexander Pleijter en die is wetenschapper. Maar, er is iets helemaal misgegaan. Ze hebben kennelijk lopen falen als de overheid daar op De Nieuwe Reporter. Ze hebben waarschijnlijk oude interviews uit de jaren zeventig gebruikt. Per ongeluk tussen de goede data terechtgekomen natuurlijk. Kan gebeuren. Wel lullig. Sta je dan met je onderzoek: “nu nieuw in 1977!”.
Wat? Dit onderzoek is écht van nu? Neeee? Nee toch? Dat kan toch niet gekkie! Er staat namelijk in dat “de journalist van 2010” Peter heet, een jaar of 50 is, een hekel heeft aan commercie, al 25 jaar bij de oude media werkt, het “goed vindt dat journalistieke normen en waarden vastgelegd worden in een journalistieke gedragscode en dat er een controlerende instantie als de Raad voor de Journalistiek bestaat“, geen blog bijhoudt, niets heeft met Twitter en niet bepaald blij is met internet. Dat kunnen toch nooit de pijlers onder de Nederlandse democratie zijn? Deze schijnbaar achterhaalde, dichtgetikte, vastgeroeste, anti-innovatieve, winst- en commerciehatende, arrogante, moreel exhibitionistische vastebaantjesjagers? TOCH!?
NVJ
Ja en nee. Ja, dit is het verontrustende beeld van “de journalist” in 2010. Maar wel alleen “de journalist” die lid is van de NVJ. Dat is een vakbond. Van een vakbond wordt natuurlijk niemand onder de 50 lid. Vakbonden, de NVJ zeker, willen staken of “krantensites op zwart zetten” (*proest*) en kunnen weinig meer dan jammeren, klagen en drammen over die moderne tijd vol hufters en verrechtsing. NVJ-journalisten werken vaak bij NRC Handelsblad. Journalisten die wél met hun tijd meegaan, niet lid zijn van de NVJ, internet en social media snappen en uiteraard begrijpen dat commercie of winst gewoon je salaris betaalt omdat je niet afhankelijk wilt zijn van subsidies of communistisch CAO-gereutel heb je gelukkig ook. Die zijn, godzijdank, in de meerderheid. Dat zijn de journalisten van 2011. En 2012. En 2013. Zeg maar gerust: de toekomst.
De journalist van de toekomst zit op Facebook. Daar breidt hij zijn netwerk uit, ontmoet hij gelijkgestemde kritische geesten of zoekt hij mensen om te interviewen. De journalist van de toekomst crowdsourced de informatie voor een artikel bij elkaar op Twitter, waar hij andere journalisten volgt en zo goed als live het laatste nieuws uit alle uithoeken van de wereld meepakt.
Commerciehaat
De journalist van de toekomst werkt voor geld, geld waarvan hij beseft dat het niet automatisch uit de overheidskraan komt of aan geldbomen groeit maar afkomstig is van omzet. Die omzet, zo weet de journalist van de toekomst, komt niet meer van teveel betalende abonnees maar van commerciële innovaties, advertenties en advertorials, online initiatieven en slimme marketing voor boeken, dvd’s, reizen en speciale wijnen.
De journalist van de toekomst heeft wellicht een ideaal maar weigert dit de boventoon te laten voeren. De journalist van de toekomst gruwt van dogmatisme en denkt niet dat alle burgers imbeciel zijn en dus veel duiding nodig hebben. De journalist van de toekomst is intelligent en gewiekst en denkt noch in termen van links of rechts noch aan zuilen of ideologieën. De journalist van de toekomst heeft een ethiek die pragmatisch maar rechtvaardig is. Een die het werk niet in de weg zit en er niet automatisch toe leidt dat elke poging meer winst te maken strandt in niet-onderbouwde commerciehaat die eerder lijkt op een geïnstitutionaliseerde mythische journalistencultuur dan een zinnige en redelijke filosofie.
De journalist van de toekomst werkt flex, thuis, freelance en als ZZP’er. De journalist van de toekomst kiest niet voor één baantje bij “de kwaliteitscourant” of “de gezaghebbende omroep” maar fietst heen en weer tussen gratis ochtend- en betaald avondblad, publieke en commerciële omroep en van gratis weblog tot betaalde online publicaties in een kleine nichemarkt.
De journalist van de toekomst is er al lang. Welkom in de toekomst.
