Morgen staan de derde en wellicht beslissende voorverkiezingen voor de Republikeinen op de agenda in South Carolina. Deze First in the South primary biedt Mitt Romney de mogelijkheid om voor de derde keer op rij te laten zien dat hij de absolute front runner is voor de Republikeinse nominatie en een overtuigende overwinning zou zijn kandidatuur nagenoeg veilig stellen. Deze week is echter de zwaarste geweest voor de voormalige gouverneur van Massachusetts, en dus valt het te bezien of hij die glorieuze overwinning gaat halen. In deze cruciale verkiezingen in de Palmetto State staat er voor de vier overgebleven kandidaten veel op het spel, en het zou wel eens veel spannender kunnen worden dan het lange tijd leek.
De aanval op Romney
Op 15 januari had Romney in veel peilingen een voorsprong genomen van meer dan 10 procent op zijn grootste concurrent Newt Gingrich. Zijn grote overwinning tijdens de New Hampshire primaries van enkele dagen eerder, gaf Mitt voldoende momentum om ook in het conservatieve zuiden soeverein aan kop te gaan. Niemand leek hem te kunnen bedreigen voor de overwinning en met de unieke prestatie van drie overwinning op rij in de eerste drie staten, zou de nominatie zo goed als een feit zijn.
Zijn tegenstanders hebben zich de afgelopen week echter niet zomaar gewonnen gegeven en vielen Romney harder aan dan op enig eerder moment in dit campagneseizoen. De 27 minuten durende film King of Bain: When Mitt Came to Town presenteerde een ongekend negatief beeld van Romney als graaier, als iemand die zichzelf verrijkt heeft over de ruggen van hard werkende Amerikanen. Het aanhoudende commentaar, vooral tijdens de debatten, dat daar overheen kwam over het feit dat Romney niet bereid lijkt (of leek) om zijn betaalde belastingen uit het verleden te openbaren, en dus om inzage te geven in hoe hij werkelijk zo rijk is geworden, voedde dat negatieve beeld verder. Hij kreeg klappen van alle kanten en was voor het eerst in weken niet onaantastbaar.
Tegenstanders
Romney’s tegenstanders zat het de afgelopen dagen meer mee. Hoewel Rick Santorum nog altijd geen potten kan breken in South Carolina, krabbelt hij weer iets op in de peilingen sinds diverse leiders van de evangelicals hun achterban opriepen om de voormalige senator uit Pennsylvania te steunen. Dat besluit bleek de laatste nagel in de doodskist van de campagne van Rick Perry, die in zijn terugtrekking Newt Gingrich als ideale kandidaat aanwees. Hoewel het de vraag is of die endorsement werkelijk veel voor Gingrich gaat betekenen, is het duidelijk dat de voormalige Speaker of the House het tij de afgelopen dagen mee heeft. Na sterke optredens in debatten wijzen veel peilingen erop (hier, hier en hier) dat de strijd om de winst tussen Gingrich en Romney wel eens heel spannend kan worden, terwijl Santorum, die zich gister in een CNN-debat vooral liet gelden ten opzichte van Gingrich, dichter bij de in South Carolina nagenoeg onzichtbare Ron Paul lijkt te komen.
Dat het de meest opmerkelijke week in deze verkiezingsstrijd was, bleek ook uit twee andere onderwerpen die de afgelopen dagen veelvuldig besproken werden. Ten eerste bleken er fouten gemaakt te zijn tijdens het tellen van de stemmen in Iowa, waardoor het er nu op lijkt dat Rick Santorum daar toch gewonnen heeft. Daarnaast zond ABC Network voorafgaand aan het CNN-debat van gister een interview uit met Marianne Gingrich, Newt’s tweede ex-vrouw. Zij verweet hem lange tijd overspel te hebben gepleegd met zijn huidige vrouw Callista, terwijl ze zelf worstelde met multiple sclerose (Newt had zijn eerste vrouw met kanker al verlaten na een affaire met Marianne). Hij zou haar eerst gevraagd hebben om een open huwelijk, om toestemming dus om zijn affaire voort te zetten, en toen ze dat weigerde zou hij haar telefonisch hebben verteld dat hij wilde scheiden, op de dag dat hij een speech moest houden over family values.
Voorspelling
Hoezeer alle ontwikkelingen deze chaotische week bijzonder interessant maakten voor politieke junkies, maakt het een voorspelling over de uitslag van morgen wel moeilijker. Voor Gingrich is het de vraag wat morgen zwaarder weegt bij de kiezers, het momentum dat hij verzameld heeft en het vooruitzicht dat hij het leven voor Romney moelijk kan maken, of zijn ongeloofwaardigheid als moral leader in het Christelijke zuiden wat door zijn affaires benadrukt is. Rick Santorum had het nieuws mee, maar zag groter nieuws zijn steun van evangelicals en winst in Iowa overschreeuwen, waardoor het de vraag is welk effect dat nog gaat hebben. Romney kreeg vele klappen te verwerken maar ging zelf nooit echt de mist in. De vraag is wie er nog overeind staat als zaterdag de fog of war optrekt.
Gingrich verdraaide de aanval op zijn karakter tijdens het CNN-debat naar de verwerpelijkheid van sensatie zoekende media, en lijkt daar voorlopig redelijk mee weg te komen. Daarom gaat hij voldoende overhouden om Romney nipt te verslaan, hoewel taferelen zoals in Iowa niet uitgesloten kunnen worden. Beiden zullen rond de 35 procent van de stemmen halen, waardoor in een paar dagen tijd Romney van de favoriet om de eerste drie voorverkiezingen te winnen, zomaar terug kan zakken naar de front runner die alleen New Hampshire won. Rick Santorum zal nog dicht bij Ron Paul komen, maar moet het wel met een vierde en laatste plaats doen met iets minder dan 15 procent van de stemmen terwijl Paul daar net boven zal komen. Als Romney alsnog een overtuigende overwinning uit het vuur weet te slepen, wat op dit moment al een verschil van een procent of twee zou zijn, is de campagne zo goed als over, maar als hij verliest volgen spannende dagen in de aanloop naar de volgende voorverkiezingen op 31 januari in Florida. Obama en zijn Democraten lachen onderwijl in hun vuistje over het slepende bloedbad wat hun rivalen er van maken.
Adriaan Andringa is hoofdredacteur van de WarRoom en zal tot de presidentsverkiezingen in 2012 regelmatig verslag doen van het Amerikaanse politieke schouwspel.
