Je moet wel van zelfkastijding houden om als veelgeplaagd Minister voor Integratie de aanval te openen op het stokpaardje van je gedoogpartner. Toch is dat wat Gerd Leers vorige week deed door te pleiten voor afschaffing van het woord ‘allochtoon’ voor hier geboren Nederlanders. De PVV-reactie was snel en voorspelbaar: de minister probeert de werkelijkheid te verdoezelen! Volgens de PVV moeten we kinderen tot in de derde generatie met het etiket allochtoon blijven beplakken. Maar Leers heeft niet alleen lef, hij heeft ook groot gelijk. Het begrip is overbodig, verhullend en uit de tijd.
Nutteloos begrip
Een veelgehoord argument voor het onderscheid tussen autochtonen en allochtonen is dat daarmee integratieproblemen zoals criminaliteit kunnen worden benoemd. Vandaar het verwijt aan Leers van een poging tot politiek correcte verdoezeling van statistieken. Dat is onzin. Het begrip ‘allochtoon’ (iedereen met ten minste één in het buitenland geboren ouder) is namelijk veel te breed. Volgens het CBS wonen in Nederland 3,5 miljoen allochtonen, waarvan slechts iets meer dan de helft met een niet-Westerse achtergrond. De drie grootste groepen allochtonen zijn van Turkse, Indonesische en Duitse komaf. Elk van deze groepen is vrijwel even groot en bestaat uit minder dan 400.000 mensen. Dat zijn niet de bevolkingsgroepen die in de mediaberichten over allochtonen lijken te overheersen. Om het over een groep te hebben die de berichten wél domineert: slechts tien procent van alle Nederlandse allochtonen en nog geen twintig procent van alle niet-Westerse allochtonen is van Marokkaanse afkomst. Het begrip allochtoon voegt op zichzelf dus weinig toe aan het integratiedebat. Integendeel: het is een verhullende term.
Van etiket naar verworvenheid
Een groter probleem is dat het woord ‘allochtoon’ niet op iemands toekomst slaat, maar op zijn of haar verleden. Het begrip is begin jaren zeventig van de vorige eeuw geïntroduceerd als eufemisme om immigranten mee aan te duiden. Maar ‘allochtoon’ zegt inmiddels vooral iets over iemands ouder(s) en weinig over de persoon zelf. Die kan in Nederland geboren zijn en vloeiend Nederlands spreken, maar toch als allochtoon worden bestempeld. Het onderscheid tussen autochtonen en allochtonen gaat uit van een etnisch Nederlandse natie die nooit heeft bestaan: een Nederland van permanente bewoners met Nederlands bloed enerzijds, en tijdelijke immigranten anderzijds. Het is geen toeval dat dit onderscheid stamt uit de tijd dat er nog geen integratiebeleid bestond.
Afschaffing van het woord ‘allochtoon’ getuigt niet van politieke correctheid, maar van realiteitszin. De afgelopen jaren zijn in Nederland maatregelen ingevoerd die gericht zijn op inburgering via kennis van de Nederlandse taal en naleving van Nederlandse waarden en normen. Bijna ongemerkt zijn we opgeschoven van de etnische naar een civiele definitie van Nederland. Om Nederlander te kunnen worden moet je bepaalde vrijheden, symbolen en rechten onderschrijven. Als je je inburgeringscursus hebt gehaald, volgt een ceremonie om je Nederlanderschap te vieren. Er is zelfs een nationale Naturalisatiedag. Nederlander worden is terecht niet langer een automatisme maar een bewuste keuze. De logische vervolgstap is dat we het niet-beïnvloedbare onderscheid tussen autochtonen en allochtonen afschaffen.
Doorpakken
Het alternatief ligt voor het grijpen: voortaan spreken we van Duitse, Marokkaanse, en Chinese Nederlanders. Dat is niet alleen toekomstgerichter maar ook preciezer dan het huidige containerbegrip. Dus Gerd: alle kudos, maar voeg de daad bij het woord. Vanaf nu verwacht ik dat het begrip ‘allochtoon’ uit al je Kamerbrieven, wetsvoorstellen, toespraken en interviews verdwijnt. Weg met allochtonen.
Timor El-Dardiry (@timorel) is volgens de definitie van het CBS een niet-Westerse allochtoon van de tweede generatie, en volgens de definitie van de PVV een elitair linksmens van de derde generatie.
