Morgen trekken ruim vijftienhonderd GroenLinksers richting Utrecht om het dertigste congres van hun partij bij te wonen. Daarbij zullen ze zich buigen over maar liefst vijf moties over de missie in Kunduz, waarvan er drie pleiten voor terugtrekken. Je kunt dit gerust een Kunduz-congres noemen. En dat is niet voor niets. Het programma EenVandaag berichtte dat zowel de partij als de kiezers in meerderheid tegen de missie zijn.
Dat wordt dus een spannend congres morgen voor Jolande Sap. Maar de fractie zit niet stil: briljant getimed liet ze vandaag weten uitbreiding van politietrainingen in Kunduz te blokkeren. Training van bijvoorbeeld rechters en advocaten in het kader van het “versterken van de justitieketen” sluit Sap niet uit, integendeel. Ze stuurt dus aan op het civieler maken van de missie om het congres tevreden te stellen. Overigens wist Rutte in december al dat uitbreiding van de missie een onhaalbare kaart was: de ChristenUnie is tegen, dus uitbreiding heeft sowieso geen meerderheid.
Tòòòktoktoktok!
Er zijn dus voor GroenLinks morgen twee mogelijkheden. De eerste: het congres laat haar tanden zien en roept de fractie op om de steun aan de missie in te trekken. Zal de fractie dat dan ook daadwerkelijk doen? Ik denk van niet. Op de eerste plaats kan GroenLinks het zich simpelweg niet meer permitteren om na het intrekken van de steun aan de missie in Servië (1999), en aan de Navo-missie in Afghanistan (2001), er nogmaals tussenuit te knijpen. Hoor ik daar Frans Timmermans stiekem al oefenen op het “Tòòòktoktoktok!” waarmee hij Peters’ mededeling zal onthalen? Nee, waarschijnlijk zal de fractie dan een uitweg zoeken in iets als een ‘partijbrede dialoog’ en anders procedureel tijdrekken om vervolgens de kwestie op een volgend congres opnieuw agenderen. Smullen voor de media en tegenstanders die breeduit hun grieven spuien, en de partij zal voorlopig verlamd zijn en nog verder duikelen in de peilingen.
Civiel
Tweede mogelijkheid – en ik voorspel dat het deze wordt: de partij neemt genoegen met de move van Sap. Ze roept dan de fractie op om vooral duidelijker uit te dragen dat de missie heus heel erg civiel is. Dat zal de fractie van harte beloven. Maar ook dan is alles nog geen pais en vree. Het kabinet, dat de PR voor de missie moet doen, heeft totaal geen belang bij het naar buiten brengen van het meer civiele karakter van de missie. Ze zijn al lang blij dat Nederland weer ‘een’ missie doet en weer meetelt bij de NAVO. Punt. En daarbij, VVD en CDA vinden het heel comfortabel dat GroenLinks steeds de publicitaire en politieke kastanjes uit het vuur haalt, zodat zij zelf zich kunnen richten op het tevreden houden van Geert respectievelijk het herhalen van hun uitgangspunten. De koerswijziging die GroenLinks probeert af te dwingen, zal dus nooit publicitair zichtbaar worden. En ook tegenstanders van de missie zullen zich blijven roeren in GroenLinks.
Kwakkelen
In beide gevallen zal elk incident met betrekking tot Kunduz, elke politieagent die roept tegen de Taliban te willen vechten en elke keer dat Mariko Peters zich verspreekt op een ledenbijeenkomst leiden tot persaandacht voor GroenLinks en het feit dat zij een missie steunt die niet populair is. En dus blijft de kwestie dooretteren en blijft de partij voorlopig kwakkelen.
Deels heeft de fractie dat aan zichzelf te wijten. Veel leden zijn stevig geïrriteerd dat de beloofde dialoog over Kunduz er niet is gekomen. Er heeft één bijeenkomst plaatsgevonden, die was gepland in de kerstvakantie. Dat steekt. Fractie en partijleiding hebben zich onvoldoende gerealiseerd dat de massale steun voor Jolande Sap op het partijcongres een jaar geleden misschien wel eens niet zozeer voortkwam uit enthousiasme voor de missie, maar uit het feit dat GroenLinksers geen leiderschapscrisis wilden. De fractie heeft volstrekt verzuimd om op dit onderwerp de banden met de partij aan te halen. Die zelfoverschatting mag haar stevig aangerekend worden. De publicitaire reactie op de kwestie Peters, alsmede het stekker-incident hebben ook niet echt geholpen.
Vlucht naar voren
Kunnen Sap en Peters de boel nog redden? Tsja, daarvoor zal Peters toch echt met het boetekleed aan de partij in moeten trekken – van Appelscha tot Zwartsluis. Ze zal de leden serieus het gevoel moeten geven dat zij gehoord worden. Voor Sap ligt een zwaardere taak. Als zij de aandacht af wil leiden van Kunduz, zal ze met initiatieven moeten komen, voorstellen die GroenLinks weer neerzetten als de doordachte, progressieve, links-liberale partij die de partij onder Halsema was. Eerlijk is eerlijk, het afgelopen jaar hebben we haar dat nog niet zien doen. Maar er is nu nog maar één mogelijkheid: een krachtige vlucht naar voren.
Brechtje Paardekooper (@brechtje) was één van diegenen die geen leiderschapscrisis wilden, maar dan moet er natuurlijk wel krachtig leiding gegeven worden.
