De uitzending van Undercover in Nederland van Alberto Stegeman over pedofielen op internet liet duidelijk zien hoe schokkend een confrontatie met een pedofiel kan zijn. Het mag duidelijk zijn dat iemand die op zo’n perverse manier over kinderen denkt en er zelfs niet voor terugschrikt ook echt tot actie over te gaan aangepakt dient te worden. Rondom deze SBS6 uitzending ging het mediagekletter echter niet zo zeer over de bizarre ideeën van deze persoon, maar meer om het netwerk dat deze man gebruikte: het TOR netwerk dat anonieme communicatie mogelijk maakt. Terwijl zelfs uit de interviews in de uitzending blijkt dat het hier niet om één groot pedoparadijs gaat, is dit het beeld dat wel steeds wordt opgeroepen. De vraag is in wiens voordeel het is om TOR op deze manier weg te zetten.
Geen geheim netwerk
In tegenstelling tot wat je op basis van de plotselinge aandacht misschien zou verwachten is TOR geen geheim netwerk dat zojuist door SBS is blootgelegd. De uitzending pretendeert ook niet iets heel nieuws op het spoor te zijn, maar toch ademt het nieuws er omheen wel die sfeer. Het is vooral het netwerk dat van belang zou zijn. In het programma komt in het commentaar steeds het TOR netwerk naar voren: de pedo die zich veilig voelt op het TOR netwerk, het TOR netwerk waarop het anoniem communiceren is. Anonymous, dat volgens Stegeman mee zou werken aan de uitzending en waarvan een woordvoerder ‘te zien’ is, had van te voren SBS al gewaarschuwd. Ze stellen nogmaals duidelijk dat TOR an sich het probleem niet is, dat ze achter de mogelijkheid tot anonieme communicatie staan en dat die voordelen duidelijker naar voren zou moeten komen. De problemen rondom woordvoering namens ‘anoniem’ zijn hiermee overigens eveneens evident.
Dat een Tweede Kamerlid het al lang bestaande TOR netwerk niet kent is jammer, maar niet per se schokkend. Toch bracht men in diverse media graag PvdA Tweede Kamerlid Khadija Arib naar voren, die verklaarde nog “nooit van het netwerk gehoord te hebben”. Op Twitter nuanceerde ze later het beeld dat ze had van het netwerk, maar dat vond weinig weerklank in de rest van de media. Feit is dat de overheid wel degelijk weet wat er speelt op TOR, zelfs in de uitzending maakte de High Tech Crime Unit dat duidelijk. Dat een individueel kamerlid daar minder verstand van heeft doet daar weinig aan af.
Iran
Wanneer de Iraanse overheid probeert dissidenten ervan te weerhouden anonimiseringsdiensten te gebruiken dan krijgt een netwerk ineens een heel andere bijklank. Het zijn juist deze belangrijke communicatiestrohalmen waar TOR zich voornamelijk op wil richten. Dat maakt een iets lastiger televisieprogramma, maar na de Diginotar hack vorig jaar zeker niet per se een minder relevante uitzending. Een vijandig Iran moet veel mensen ook duister en gevaarlijk in de oren klinken, maar gek genoeg wordt er nauwelijks voor deze insteek gekozen. Een Belgische pedofiel die naar Nederland reist komt toch een stuk dichter bij huis, waarschijnlijk.
Actie
Naast een minder spannend verhaal levert de werkelijkheid ons ook een beeld op dat we liever niet zien. Iran is ver weg, die pedo is dichtbij, maar vooral ook: als we moeten toegeven dat we wel van het TOR netwerk af hadden kunnen weten, waarom hebben we dan geen actie ondernomen? Iran laat wel zien dat actie tegen het netwerk zelf iets is voor dictatoriale regimes, maar we kunnen toch individuen óp dat netwerk pakken? De overheid is bekend met TOR en Stegeman zelf laat nog eens extra zien dat je personen wel degelijk kunt benaderen, en dan toch is het netwerk zelf de enge boeman? Uiteindelijk gaat het natuurlijk vooral om prioriteiten en het is als samenleving wel zo makkelijk om te negeren dat we die soms vreemd leggen.
CC-Foto: Donovan Govan
