Rick Santorum is zo conservatief dat hij zelfs in Amerika niet geacht werd verkiesbaar te zijn. Hij pleitte voor een verbod op seks tussen homoseksuelen want dat is volgens hem net zoals “man-on-dog”-seks. Nu laat een lawine aan nieuwe peilingen zien dat deze Rick Santorum inmiddels koploper Mitt Romney voorbij is gestreefd in de strijd om de Republikeinse nominatie voor het presidentschap. Dit is nog opmerkelijker als je bedenkt dat Santorum in tegenstelling tot Romney nauwelijks geld of een organisatie heeft. Doet hij zich dan minder conservatief voor dan hij is? Integendeel. Hij gebruikt zijn conservatisme als argument voor zijn verkiesbaarheid. Het is een misverstand dat hij te conservatief is voor Amerika. Niet ondanks maar juist dankzij zijn onbegrensde conservatisme, is Santorum niet kansloos als tegenstander van Romney en later Obama.
Vooropgesteld: Santorum is geen clown. Hij was een gerespecteerde Senator die zowel in woord als daad conservatieve opvattingen heeft. Maar zijn opmars zegt wat over het Amerikaanse systeem en een misvatting die heerst, ook bij Amerikanen zelf.
De misvatting dat zwevende kiezers cruciaal zijn
Eén van de grootste misvattingen over de Amerikaanse politiek is namelijk dat de zwevende kiezers de uitkomst van verkiezingen bepalen. Deze mythe gaat ervan uit dat 30% van het land Democraat is, 30% Republikein en de overige 40% zwevend. Zo bekeken is het uiterst logisch dat beide presidentskandidaten zich bijna uitsluitend richten tot die groep. En daaruit volgt dat je middenposities inneemt want die groep – die dus zowel op Republikeinen als Democraten stemt – laat zich niet leiden door ideologie. Een kandidaat als Santorum is in deze situatie kansloos.
Maar het is dus een misvatting. Het klopt inderdaad dat 40% van de Amerikanen zich niet beschouwd als toebehorend aan één van de twee partijen. Maar het zijn geen zwevende kiezers als je kijkt naar hun stemgedrag. Veel zwevende kiezers houden zichzelf graag voor dat ze open staan voor beide partijen maar ze hebben in het verleden bijna zonder uitzondering op dezelfde partij gestemd. Hun stemgedrag voor de toekomst is dus voorspelbaar. Als je kijkt naar de mensen die echt van verkiezing tot verkiezing wisselen van partij, is dat maar 10% van de Amerikanen volgens onderzoek. Slechts 10% — dat zijn de mensen die bereid zijn om te veranderen van mening.
Wat het betekent voor campagnes
Dit heeft een belangrijke consequentie voor campagnes, wat ons ook terug brengt bij het verschil tussen Romney en Santorum. Enthousiasme bij de achterban voor de eigen kandidaat is bepalend voor de uitslag van de verkiezingen. Verkiezingen win je niet door zwevende kiezers te overtuigen maar door te zorgen dat jouw achterban enthousiast genoeg is om op op een eventueel koude, regenachtige dag toch naar de stembus te trekken. Dit verklaart waarom Michael Dukakis, Al Gore en John Kerry de verkiezingen verloren: het waren Democraten die zich zo diep in het politieke midden hadden genesteld dat geen Democraat nog echt passie voor ze had. Democraten vonden hun beter dan de tegenstander, maar waren verder ambivalent. Als mensen al bereid waren om naar de stembus te gaan, dan hadden ze in ieder geval niet de passie om hun vrienden aan te moedigen om hetzelfde te doen of zich als vrijwilliger in te zetten voor de campagne.
De John Kerry van deze Republikeinse voorverkiezingen is Mitt Romney. Hij profileert zich als gematigd conservatief en wordt daardoor gezien als de meest verkiesbare kandidaat tegen Obama. Maar aan zijn conservatisme wordt openlijk getwijfeld, onder andere door Sarah Palin. Op enkele cruciale punten voor conservatieven – abortus, gezondheidszorg, wapens – is hij niet consistent geweest. Rick Santorum daarentegen wel. Sterker nog, hij verloor zijn poging herkozen te worden voor de Senaat omdat hij weigerde af te wijken van zijn conservatieve meningen in een staat die inmiddels naar links was opgeschoven.
Passie voor Santorum
Als Santorum degene is die het opneemt tegen Obama, is het voor sociaal conservatieven een unieke kans om een echte sociaal conservatief het Witte Huis in te loodsen. Ze zullen massaal gaan stemmen. Net zo belangrijk: ze zullen bereid zijn om zich te organiseren en mobiliseren. Het zijn de mensen die langs de deuren gaan om buurtgenoten te overtuigen om te gaan stemmen, die veel geld doneren en die op verkiezingsdag de moeite nemen om hun bejaarde buurvrouw een lift aan te bieden naar het stembureau. Voor Santorum – niet voor Romney – zijn gewone kiezers bereid om activisten te worden. Net zoals Democraten bereid waren dat te doen voor Obama vier jaar geleden.
Op passie wint Santorum het dus van Romney met een hand op zijn rug gebonden. Nou is dit natuurlijk maar één onderdeel om zijn kansen te beoordelen. Santorum heeft ook tekortkomingen. Zo heeft hij in zijn tijd in de Senaat te veel dure voorstellen gesteund die volgens de Republikeinen de grote overheid in stand hielden. Verder heeft hij de pech dat deze verkiezingen tot nu toe meer in het teken hebben gestaan van de economie dan van sociaal conservatieve thema’s. Desalniettemin, dat is reden om hem als minder kansrijk te beschouwen, niet als kansloos. Want hij zou toch maar zomaar kunnen winnen.
Foto CC: DonkeyHotey
Victor Vlam is Amerikakenner en voerde in 2008 campagne voor zowel Barack Obama als John McCain.
