De spanning loopt op: krijgt de lijst van Amerikaanse presidenten er in november een nieuwe naam bij óf mag president Obama nog een tweede termijn in het Witte Huis verblijven? Dat roept vragen op over de geschiedenis van de presidentsverkiezingen in Amerika. Wie waren de 42 mannen die Obama voor gingen en hoe verliepen de verkiezingscampagnes door de eeuwen heen? De komende weken zullen de presidenten één voor één de revue passeren. Deze week: Andrew Jackson.
Andrew Jackson was lang, mager, had een hoekig gezicht, doordringende, staalblauwe ogen, een groot litteken in zijn gezicht en zandkleurig haar dat hij kamde tot een kuif. De zevende president, door zijn opponenten ook wel ‘King Andrew the First’ genoemd, werd geboren op 15 maart 1767 in Waxhaw in South Carolina. Al op jonge leeftijd verloor hij beide ouders. Zijn vader stierf voor zijn geboorte en toen hij veertien jaar oud was overleed ook zijn moeder.
Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog
Een jaar voordat zijn moeder stierf, meldde hij zich samen met zijn twee oudere broers bij het continentaal leger. Het was de tijd van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog.Samen met één van zijn broers werd hij al spoedig gevangen genomen door de Engelsen. Toen een Britse officier Jackson opdroeg om zijn schoenen te poetsen, weigerde hij dit. De Brit werd woest en gaf hem een haal met zijn sabel. Jackson werd getroffen in zijn gezicht en op zijn linkerhand. Hij hield er een fiks litteken aan over.
Studententijd
Om na de oorlog in zijn onderhoud te kunnen voorzien ging hij in de leer bij een zadelmaker. Ondanks zijn gebrekkige opleiding lukte het Jackson om in zijn late tienerjaren rechten te gaan studeren. De belangstelling van Jackson ging echter met name uit naar paarden, gokken, dansen en drank. Voor een goede grap was men aan het goede adres van de student. Tijdens zijn studententijd organiseerde hij het stijlvolle kerstfeest van zijn universiteit. Naast de deftige gasten die werden uitgenodigd, zond hij ook een invitatie naar een aantal prostituees. Toen de dames ook daadwerkelijk op het feest verschenen, was de grap voor Jackson geslaagd. De overige gasten waren over het algemeen niet gecharmeerd door de komst van de dames van lichte zeden.
Old Hickory
Na zijn roerige studietijd ging Jackson werken als advocaat. Korte tijd later verhuisde hij naar het Wilde Westen en vestigde zich in Tennessee. Daar trouwde hij in 1791 met Rachel Donelson, waarna hij zich ging toeleggen op de politiek. Hij werd achtereenvolgens lid van het Huis van Afgevaardigden (1796), senator (1797) en lid van het Hooggerechtshof (1978-1804). Toen in 1812 wederom een oorlog met de Engelsen uitbrak, werd hij aangesteld als generaal-majoor. Hij streed tegen de Creek-Indianen (1814), in de final battle tegen de Britten bij New Orleans (1815) en in de strijd tegen de Spanjaarden in Florida (1818). Tijdens deze periode kreeg hij van zijn manschappen de bijnaam Old Hickory (de ouwe taaie). Hij kwam te boek te staan als oorlogsheld, wat kansen bood voor een verdere loopbaan in de politiek.
Presidentsverkiezingen
In de jaren ’20 van de 19e eeuw werd hij gouverneur van Florida en senator van Tennessee. Tijdens zijn periode als senator (1823-1825) stelde hij zich verkiesbaar als presidentskandidaat. Hij verloor echter de strijd tegen John Quincy Adams. Bij de daaropvolgende presidentsverkiezingen van 1828 zette hij een doelgerichte campagne op; hij moest en zou winnen. De strijd tussen de toenmalige president en Jackson toont in dat opzicht opmerkelijke parallellen met de huidige race naar het presidentschap. Toen de pers namelijk ontdekte dat de vrouw van Jackson eerder getrouwd was geweest, en de scheidingspapieren tijdens de eerste jaren van hun huwelijk nog niet rond waren, werd ze beschuldigd van overspel. De pers liet geen spaander van haar heel en de tumult werd haar fataal. Ze stierf op 22 december 1828, twee weken na de verkiezingsoverwinning van Jackson, aan een hartaanval.
President
Na zijn aanstelling wierp Jackson zich op als man van het volk. Jackson presenteerde zich als tegenstander van het beleid van Washington en als tegenpool van de deftige presidenten die voor hem het Witte Huis betraden. Hij was de eerste president die door een meerderheid van het volk werd gekozen en de eerste president van eenvoudige komaf. Tevens was hij de eerste op wie een aanslag werd gepleegd. Toen hij in 1835 de begrafenis van een congreslid bijwoonde, trok de politiek ontevreden Richard Lawrence zijn pistool en probeerde te vuren op de president. Toen hij miste, trok de goed voorbereide man een tweede wapen. Nadat ook dit pistool weigerde, begon Jackson volgens de overlevering met zijn wandelstok in te slaan op zijn belager, waarna Lawrence werd overmeesterd door de politie. Hij werd uiteindelijk vrijgesproken doordat hij ontoerekeningsvatbaar werd bevonden en spendeerde de rest van zijn leven in psychiatrische inrichting.
Beleid
Niet iedereen was het dus eens met de weg die hij insloeg: “Hij dacht dat hij oprecht was toen hij tot de gewone man sprak, maar hij heeft nooit veel gedaan om diens zaak te bevorderen. Hij moedigde hem vooral aan om de zijne te steunen,” aldus Congreslid Thomas Abernethy. Jackson hield zijn gehele presidentstermijn de touwtjes strak in handen. Hij zette zich in om de federale macht te versterken en hij voerde het Spoils system in, wat inhield dat het ambtenarenapparaat wisselde zodra een nieuwe president werd aangesteld. Tijdens het presidentschap van Jackson kwam ook de historische splitsing in de Republikeins-Democratische partij tot stand: in de democraten en de Whigs. Jackson bleef twee termijnen aan en richtte zich met name op het binnenlandse beleid.
Economische crisis
Zo liet hij de Indianenstammen verwijderen uit het oosten van het land en stuurde ze naar de woestijnen achter de Mississippi. Daarnaast speelde zijn conflict met de centrale bank een grote rol gedurende zijn presidentschap. De banken namen volgens Jackson een te grote monopoliepositie in. Doordat hij overheidsgeld terugtrok uit de bank, ontstond een grote economische chaos. Martin Van Buren die vijf weken voor de paniek, in maart 1837, president werd, kreeg de schuld van de hectiek. Er ontstond een depressie, banken vielen om en er ontstond grote werkloosheid. De voormalig president had zich inmiddels teruggetrokken op zijn landgoed in Tennessee The Hermitage. Andrew Jackson stierf uiteindelijk op 8 juni 1848 op 78-jarige leeftijd aan de gevolgen van tuberculose en hartfalen.
Marianne van Exel is hoofdredacteur van IsGeschiedenis.nl, het weblog dat dagelijks historische achtergronden bij het nieuws biedt. Dit artikel werd tevens daar gepubliceerd.
