Illegaliteit. Ooit was het iets voor dappere mensen. De illegaliteit, dat was ondergrondse actie van het verzet. Stiekem voedselbonnen jatten bij de bezetter. In een schuurtje in de achtertuin op een gammele drukpers een krantje drukken zonder dat de Kultuurkamer het wist. Met gevaar voor eigen leven onderdak regelen voor hen die van de Mof niet mochten bestaan. Hard, vies, en zwaar was de illegaliteit, maar het was voor de goede zaak. De illegaliteit, dat waren wij, tussen 1940 en 1945. Illegaliteit was goed, en we hoorden er, trots op Nederland, maar wat graag bij, al gold dat voor velen vooral met terugwerkende kracht. Dat was toen.
Anno 2012 is illegaliteit daarentegen schijnbaar een nogal groot maatschappelijk gevaar ofzo. De illegaliteit, dat zijn zij, en zij moeten vooral zo snel mogelijk opgepakt en over de grens gekwakt, want we zijn trots op Nederland, en regels zijn hier regels. Zeker als het ons zo uitkomt – als het even niet zo uitkomt noemen we het bureaucratie, regeldruk en flauw gedoe, maar dat terzijde. Illegalen zijn overigens zwart en brengen hun dagen geduldig wachtend door in de vertrekhal van vliegvelden, zo zag ik gisteren op het Nieuwsuur.
Zwarte luilakken
Het is een mooi voorbeeld van wat impliciete beeldtaal al niet vermag: in werkelijkheid zul je illegalen vrij zelden aantreffen bij de gate op Schiphol, en hun dagen slijten ze evenmin wachtend. Als illegaal besta je namelijk niet voor de overheid, dus een uitkering zit er niet in: het enige dat je kan doen is werken omdat je anders vrij letterlijk dood gaat van de honger.
Of illegalen overwegend zwart zijn valt lastig te zeggen, aangezien er geen statistieken zijn, maar ik kan me voorstellen dat het een tamelijk kosmopolitisch gezelschap is, al met al. Benedenwoestijns Afrika is echt niet de enige plek op aarde waar het doorgedrongen is dat je in de Europese Unie relatief best aardig kan verdienen, als je er eenmaal binnen bent. Europa heeft ook een oostzijde, om maar wat te noemen. Maar goed, wat heb je aan nuance? Niemand is geïnteresseerd in wie illegalen nou eigenlijk zijn en wat ze precies doen. Iedereen vind het vooral een Heel Groot Probleem.
Slavendrijvers
Maar wat is het probleem nou eigenlijk? Precies daar zit hem het punt: illegaliteit is een economisch verschijnsel. De enige reden dat er in Nederland op substantiële schaal illegalen kunnen rondlopen is dat er bedrijven, bedrijfjes of mensen zijn die – zonder dat iemand er verder zicht op heeft – in dienst nemen wat voorbij komt en niet te moeilijk doen over papieren, minimumsalarissen en werkomstandigheden.
Daarmee is niet gezegd dat de deuren wagenwijd open kunnen, of dat alle illegalen lieverdjes zijn (over welke willekeurige groep mensen kan men dat overigens wel beweren?). Wel is daarmee gezegd dat illegalen een symptoom van een probleem zijn, en geen oorzaak. Zonder oplichters: geen illegalen. Zonder consumenten en bedrijven die producten kopen van oplichters – omdat ze het niet weten of niet willen zien: geen illegalen. Zonder een zwarte economie: geen illegalen.
Financieel uitkleden
De illegalen zijn het probleem helemaal niet. Ik heb in ieder geval – net als velen in Nederland – geen enkel probleem met vreemdelingen, en wie welk paspoort heeft of waar wel of niet mag lopen zal me werkelijk een rotzorg zijn. Waar ik wel een behoorlijk groot probleem mee heb is met uitbuiting, oplichting en andere illegale praktijken op de arbeidsmarkt. Het grijze bedrijfsleven en de zwarte sjacheraars. DIE zijn het probleem.
Arbeidsrecht en minimumloon zijn er niet omdat regels regels zijn, maar omdat ze een helder doel dienen: het beschermen van de rechten van burgers en het voorkomen van overmatige armoede. Het ontduiken van die regels door bedrijven en werkgevers moet te vuur en te zwaard bestreden worden. Oplichters moet je stevig aanpakken. Desnoods financieel uitkleden.
Zielig
Maar wat doet Hard Leers? Hard Leers stelt een illegalenquotum in voor de politie. Een productiviteitsdoelstelling. Zie ook: Planeconomie. Zie ook: Wensdenken. Zie ook: [vul hier de Godwin in]. Niemand weet hoeveel illegalen er precies zijn in Nederland, maar Hard Leers weet zeker dat je er in één jaar makkelijk 4800 kan oppakken, in het gevang kan donderen en weg kan sturen.
Het is niet alleen ziekelijk goedkoop populisme, het is ook nog eens totaal zinloze symptoombestrijding: voor iedere illegaal die ze oppakken staan morgen – open grenzen – twee nieuwe illegale zwartwerkers op de stoep van de oplichter met de boodschap dat ze zich graag volledig kapot komen werken voor een paar schamele euro’s. Leers en het kabinet vechten met veel bombarie tegen een niet bestaande vijand, en laten ondertussen de echte afzetters glimlachend hun gang gaan.
Dat is best wel een beetje ontluisterend. Eigenlijk.
