Er was deze week veel rumoer over het kabinetsvoornemen om een miljard te snijden in de ontwikkelingshulp. CDA-prominenten roerden zich en zelfs enkele VVD’ers meldden dat het een slecht idee zou zijn om de hulp te verminderen. Het zou niet alleen de goede reputatie van Nederland aantasten, het zou bovendien de Nederlandse economie kunnen schaden. Geert Wilders is de kwade genius, want het is immers de PVV die strijdt voor forse ingrepen in de ontwikkelingssamenwerking.
Verwoordt Wilders bij dit thema het gevoel van zijn achterban? EenVandaag peilde wat PVV-stemmers ervan vinden dat Wilders weer aan de Catshuisonderhandelingen deelneemt. Zestig procent van zijn kiezers vindt dat de PVV daar concessies mag doen. Velen vinden dat de PVV vooral geen concessies mag doen bij het korten op ontwikkelingshulp. De PVV lijkt haar achterban goed aan te voelen. Of niet?
Ontbrekend thema
Na twee jaar interviews met PVV-stemmers komen nog steeds klachten naar boven over de multiculturele samenleving, over de politiek, over de publieke sector en over linkse partijen. Maar waar klagen PVV-stemmers in al die interviews nooit over? Ontwikkelingshulp. Waar immigratie van Polen ook al geen populaire klacht was, komt ontwikkelingshulp in spontane interviews met PVV-stemmers helemaal niet voor. Waarom willen PVV-stemmers volgens enquêtes hier toch in snijden? De verklaring is eenvoudig.
PVV-stemmers zijn kritisch over het naar het buitenland zenden van geld. Zo bekritiseren zij de export van uitkeringen en kinderbijslag, met name naar landen als Turkije en Marokko. PVV-stemmers zien hier het nut niet van in en denken dat dit geld beter in Nederland besteed kan worden. Deze zorgen zijn makkelijk te herleiden tot andere standpunten die PVV-stemmers koesteren: zij zijn kritisch over de multiculturele samenleving en denken dikwijls dat buitenlanders worden voorgetrokken boven Nederlanders. Export van uitkeringen is daar volgens hen een goed voorbeeld van.
Kinderbijslag naar Marokko
Het is dus niet vreemd dat PVV-stemmers het onwenselijk vinden dat er geld naar het buitenland wordt gestuurd naar groepen burgers die bij PVV’ers slecht bekend staan. Maar dat geldt niet voor ontwikkelingshulp, want dat thema speelt zich geheel buiten hun gezichtsveld af. Het is niet omdat PVV-stemmers niets ophebben met de derde wereld of omdat ze niet geloven dat hulp werkt, maar simpelweg omdat ze hulp associëren met dat andere geld wat naar het buitenland gaat: kinderbijslag naar Marokko.
Ziehier het effect van de PVV op het Nederlandse beleid. Geert Wilders wil van ontwikkelingshulp af, en zijn achterban stemt daar gemakkelijk mee in. Daar zit niets achter, maar snijden in hulp klinkt voor PVV-stemmers wel heel logisch. Door enquêtes ontstaat het beeld dat de PVV zijn achterban goed bedient, terwijl de achterban zich vooral druk maakt over iets anders. Over ontwikkelingshulp zijn PVV-stemmers vrijwel blanco.
Chris Aalberts is docent en onderzoeker politieke communicatie en bereidt een boek voor over de achterban van de PVV. Ontwikkelingshulp zal in dat boek niet voorkomen.
