Kunnen vrouwen knokken? Antwoord: is de paus katholiek? Laten we thuis beginnen. Of eigenlijk in Colombia, waar Tanja Nijmeijer (1978- heden) een kenau is, hoewel ze niet zelf zoals de kenau-naamgeefster aan het hoofd van een driehonderd ‘man’, meest vrouwen tellende strijdmacht tegen eveneens Spaanssprekende soldaten vecht. Wat volgens diverse bronnen de Haarlemse Kenau Hasselaer (1526-1589) deed op de Haarlemse Wallen in 1572-1573 om de Spanjaarden te weren (zie titelfoto). Eerder stond Jacoba van Beieren (1401-1436) haar mannetje. Deze Hoekse edeldame streed tegen de Kabeljauwen in een complexe successieoorlog over de opvolging van Willem VI van Holland. In 1425 leidde ze de Hoekse ruiterij persoonlijk naar de overwinning tijdens de eerste Slag bij Alphen. Ook de tweede werd gewonnen. Wel verloor ze uiteindelijk de oorlog tegen Filips de Goede aka Filips III van Bourgondië.
Tot zover thuis. Aan de andere kant van het Kanaal kent bijna iedereen Boudicea wel (1e eeuw AD). Als dochter van een overleden koning kwam zij in opstand tegen de Romeinen die haar vaders koninkrijk annexeerden. Voor haar volk de Iceni een heldin, voor de Romeinen een terroriste. Drie steden, waaronder Londinium werden door het Keltische leger dat zij aanvoerde platgebrand, waarbij volgens Romeinse schattingen tot 80.000 mensen bruut werden vermoord. Wat de Romeinen uiteindelijk in gelijke munt terugbetaalden.
Werd het Britse eiland later deels weer verenigd onder Alfred (~de Grote, 849-899), zijn dochter Aethelflaed (872-918) wist eveneens hoe je een zwaard vasthield. Meer dan dat zelfs, ze was ook een goed tacticus. Samen met haar man Aethelred zag ze toe op de bouw van fortificaties (burghs, nu boroughs) om Scandinavische immigranten mee buiten de deur te houden. Menig Vikingleger werd door haar (of haar mans) leger verslagen. Folklore zegt dat de Vikingen voornamelijk plunderden, maar dit is slechts ten dele waar. Voor alleen pillage and plunder moet je bij de Ierse Gráinne Ní Mháille aka Grace O’Malley (1530-1603) zijn. Althans, volgens haar vijanden. De dame werd groot als rebelse piratenkoningin en vele Ieren bejubelen haar nog steeds, ondanks dat ze na een goed gesprek met Elisabeth I uiteindelijk partij koos voor de Engelsen.
Boudicea (foto: wiki- waar meer ‘female warriors‘, foto van A. Brady)
Waren de Fransen behoorlijk blij met Jeanne d’Arc, hoewel ze ook een ketterse heks was volgens sommigen, over Seh Dong Hong Beh (‘Gods ware woord’ in het lokale Fon), was Frankrijk minder te spreken. Seh Dong Hong Beh was rond 1850 een roemruchte aanvoerster van het koninklijke Dahomey amazoneregiment, de Mino of Ahosi (‘onze moeders’ in Fon). Dit amazoneregiment werd in de tweede helft van de zeventiende eeuw als olifantjagers en lijfwacht opgericht. Aanvankelijk gerekruteerd uit de konings harem, waar soms honderden vrouwen in zaten, groeide het regiment onder opvolgende koningen uit tot een belangrijke legereenheid van het Dahomeyrijk (nu Benin), dat op zijn hoogtepunt een groot deel van West-Afrika omvatte. Het koninkrijk verwierf rijkdom met onder meer..de slavenhandel. Met de verdiensten werden grote hoeveelheden Europese musketten aangeschaft. Wapens waar Seh Dong Hong Beh en haar 4000-6000 omvattende vrouwelijke strijdmacht goed gebruik van maakten om het koninkrijk te verdedigen of uit te breiden.
Dahomey Amazones in Parijs in 1891 (foto: wiki-Tropenmuseum -waar een toelichting)
Later werden de musketten aangevuld met wapens als het Winchester repeteergeweer. Niet alleen Blackadderiaanse scherpe mango’s dus, waar de Fransen tussen 1890 en 1902 kennis mee maakten gedurende hun koloniale expansie-oorlogen in de regio. Er moesten duizenden legionairs en de nodige Maxims aan te pas komen om de natives te verslaan, waarbij de legionairs een gevreesde bewondering kregen voor de Mino. De laatste Mino-amazone overleed in 1979, één jaar nadat ‘onze’ laatste werd geboren.
Titelfoto: doek van Johannes Hinderikus Egenberger en Barend Wijnveld Jr. uit 1854 – Frans Hals Museum, Haarlem. foto: wiki, upload van Jane023.
