De trein stopte op Gouda Goverwelle. Een vrouw stapte in en ging schuin tegenover me zitten. Ik glimlachte vriendelijk en ging verder met lezen. Uit mijn ooghoek zag ik de vrouw kritisch naar mijn boek kijken. Ik las: ‘De ideologie van de PVV’ van Jan Jaap de Ruiter. Ik wilde het boek uitlezen en trok me dus niets van haar aan. Opvallend was het wel.
De trein vervolgde de reis naar station Gouda. Als je uit het raam kijkt, zie je achter de afrastering de wijk Oosterwei liggen. In die wijk is al jarenlange overlast van onder andere Marokkaanse jongeren. Is het vreemd dat inwoners uit die wijk PVV stemmen? Vermoedelijk wonen in Oosterwei de allochtonen waarvan autochtone PVV-stemmers zeggen: “ook allochtonen stemmen steeds vaker PVV omdat juist zij lijden onder de slechte buitenlanders”. Maar de kritisch kijkende mevrouw woont in een beter deel van Gouda. Haar impliciete kritiek lijkt op de kritiek die PVV-stemmers aan de lopende band krijgen.
Ervaringen en perspectieven
Bij elke uitspraak over de PVV is de vraag wie er aan het woord is en op basis van welke ervaringen die persoon over de PVV spreekt. Als je in Oosterwei woont, waar al jarenlang niet of nauwelijks iets aan overlast van Marokkanen wordt gedaan, is het moeilijk te blijven geloven in de multiculturele samenleving en de succesvolle integratie van buitenlanders. Natuurlijk is het wel mogelijk hoop te houden, en sommigen lukt dat ook, maar dat is een zware opgave als je elke dag dezelfde problemen aan je voorbij ziet trekken en niemand er iets aan lijkt te doen.
Volgens PVV-stemmers is het makkelijk om in een goede wijk te wonen en je neus op te halen voor burgers die PVV stemmen. In een betere wijk is de kans op overlast van allochtonen veel kleiner en dus is de kans groot dat je niet kunt begrijpen dat burgers PVV stemmen. Vanuit je koophuis is het makkelijk de multiculturele samenleving te bewieroken en PVV-stemmers uit Oosterwei neer te zetten als intolerante racisten, want voor jou zijn vernieling, criminaliteit en geweld theoretische problemen uit de buurtkrant. Je inleven in de bewoners van bijvoorbeeld Oosterwei is mogelijk, maar het gaat niet vanzelf.
Omgaan met de PVV
Onlangs twitterde de Noord-Hollandse fractievoorzitter van GroenLinks Titia van Leeuwen dat ze op een GroenLinks-dag een sessie hield over ‘omgaan met de PVV’. Helaas antwoordde ze niet op mijn vraag wat dit inhield. Het is onduidelijk wat dit zou moeten zijn, om de eenvoudige reden dat dan ook cursussen ‘omgaan met de PvdA’ nodig zijn, naast sessies over andere partijen. De les ‘omgaan met mensen die anders stemmen dan jijzelf’ is namelijk steeds weer hetzelfde.
Burgers moeten leren zich in te leven in de wereld van anderen. Dus: wat zijn de ervaringen die burgers hebben, welke problemen observeren ze en van welke problemen hebben ze juist geen last? Zouden die burgers in staat zijn die problemen zelf op te lossen, kunnen ze dat, of hebben ze daar de overheid bij nodig? Wat doet de overheid daaraan en is dat voor burgers zichtbaar? PVV-stemmers stellen steeds weer dat zij zich wel kunnen voorstellen dat burgers in betere buurten en andere delen van Nederland geen PVV stemmen, want daar spelen allerlei problemen niet.
Tegelijk zeggen deze PVV-stemmers dat niet-stemmers op Wilders wel weinig inlevingsvermogen lijken te hebben als het gaat om de leefwereld van PVV-aanhangers. Zouden ze daar niet een punt kunnen hebben?
Chris Aalberts is docent en onderzoeker politieke communicatie en bereidt een boek voor over de achterban van de PVV.
