Hoewel er nog zeven maanden van onverwachte gebeurtenissen, strategische beslissingen, economische ontwikkelingen en politieke blunders te gaan zijn die een doorslaggevende invloed kunnen hebben op de verkiezingen, is het nooit te vroeg om te kijken welke troeven de kandidaten nu in handen hebben. Beide kandidaten proberen op dit moment hun politieke boodschap en electorale strategie uit en laten dus voor het eerst hun verkiezingsgezicht zien. President Obama bouwt zijn boodschap en strategie op het idee van economic fairness and equality en heeft met zijn ‘Buffet Rule’ een Golden Ticket in handen die hem een aan een stevige stap richting herverkiezing kan helpen.
Multimiljardair
De Buffet Rule, vernoemd naar één van Amerika’s rijkste ondernemers Warren Buffet, is gebaseerd op de realisatie dat Buffets secretaresse een hoger belastingpercentage betaalt dan de multimiljardair zelf. Dankzij allerlei tax loopholes slagen de rijkste Amerikanen erin om relatief minder belasting te betalen dan hard werkende middle class Amerikanen. Ondanks dat het land net als Nederland, hoewel in mindere mate, het begrip ‘sterkste schouders, zwaarste lasten’ kent, blijkt de praktijk dus het tegenovergestelde te bereiken.
Warren Buffet was de persoon die zelf signaleerde dat dit een belachelijke situatie was. Daarom kwam president Obama met zijn voorstel: elke Amerikaan die meer dan een miljoen dollar per jaar verdient moet minimaal 30 procent belasting betalen. Dat werd de laatste tijd het speerpunt van zijn economische verkiezingsboodschap. In de geest van ‘we are the 99 percent’ moet het volgens Obama niet zo zijn dat de rijkste 1 procent relatief minder belasting betaalt dan de rest van het land, alleen omdat die 1 procent er in slaagt om mazen in de belastingwet uit te buiten.
Peiling
Afgelopen vrijdag publiceerde het vooraanstaande onderzoeksbureau Gallup de resultaten van een peiling die ze gehouden had rond de Buffet Rule. Met een verhouding van 60 procent voor en 37 procent tegen, blijkt Amerika het voorstel overtuigend te steunen. Het belangrijkste daarbij was dat kiezers die zich als independent kwalificeerden, als politiek ongebonden, met een verhouding van 63 tegen 33 procent zich ook voor het voorstel uitspraken. Weinig economisch beleid is minder controversiëel dan dat. In hetzelfde rapport tekende Gallup echter op dat de kans dat het voorstel wordt aangenomen nihil is, aangezien Republikeinen het plan overwegend verwerpen en zij nog altijd de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden hebben.
De situatie die daar uit voortkomt is ideaal voor president Obama. Hij heeft een populair voorstel in handen, waarmee hij laat zien dat hij het aanpakken van de staatsschuld serieus neemt. Het is een voorstel waarvan de meerderheid in Amerika wil dat het wordt aangenomen, maar dat afgeschoten zal worden door Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden. Dat betekent dat hij een krachtig weerwoord heeft als hij dit najaar in zijn schoenen geschoven krijgt dat hij de staatsschuld te ver heeft laten oplopen – “ik heb serieuze voorstellen gedaan om de staatschuld aan te pakken, maar Republikeinen waren meer geïnteresseerd in het beschermen van de belangen van de rijkste 1 procent van de samenleving dan in het garanderen van een houdbare toekomst voor Amerika” – en dat hij ondertussen zijn boodschap dat Republikeinen elke vooruitgang in Washington tegen houden, en daarmee het land gegijzeld, kan onderbouwen met een tastbaar en actueel voorbeeld.
Romney is die 1 procent
Bovendien kan Obama zijn tegenstander Mitt Romney wegzetten als het gezicht van die 1 procent die liever zijn eigen rijkdom beschermt. Romney is naar schatting namelijk goed voor zo’n $200 miljoen. Een ideale boodschap dus van noodzakelijke en eerlijke economische maatregelen met een breed maatschappelijk draagvlak, die door Republikeinen worden getorpedeerd om hun eigen extreme rijkdom te beschermen. Geen makkelijk verhaal voor Romney om campagne tegen te moeten voeren.
Tot aan de partij conventies deze zomer in Florida en North Carolina, bevinden de campagnes zich nog in de opstartfases. Er gaat nog veel gebeuren en nergens is de uitspraak ‘expect the unexpected’ meer op van toepassing dan op Amerikaanse presidentsverkiezingen. Met één economisch voorstel zal een president zijn herverkiezing niet afdwingen. Toch maakt de Buffet Rule de verhoudingen tussen Obama en Romney duidelijk; als er zoiets is als een politiek Golden Ticket, komt het voorstel van president Obama daar dicht in de buurt.
Adriaan Andringa is hoofdredacteur van de WarRoom.
