James Buchanan was de enige vrijgezelle president uit de Amerikaanse geschiedenis. Zijn bijnaam was dan ook ‘Old Buck’. Hij behoorde tot de laatste van een reeks zwakke presidenten. Buchanan onderschatte de situatie waarin de Verenigde Staten verkeerde en ging niet over tot actie, wat leidde tot het uitbreken van de Burgeroorlog. Hij groeide, ondanks zijn buikje en zijn kleine voeten, uit tot een knappe man met brede schouders, een blanke huid en felle blauwe ogen. Door een oogaandoening was hij aan zijn ene oog bijziend en aan zijn andere oog verziend.
Verloving
James Buchanan Jr. werd geboren op 23 april 1791 in Mercersburg in Pennsylvania. Buchanan ging na zijn middelbare schooltijd rechten studeren aan het Dickinsons College in Charlisle Pennsylvania. In 1809 studeerde hij af en begon hij een eigen advocatenpraktijk. Tien jaar later verloofde Buchanan zich met de mooie 23-jarige Anne Coleman. Haar vader, die multimiljonair was, had echter een betere partij voor zijn dochter op het oog. Hij maakte zodoende zijn dochter wijs dat haar verloofde slechts met haar wilde trouwen vanwege zijn geld. Hierop verbrak zij de verloving en stierf korte tijd later onder nooit opgehelderde omstandigheden. Buchanan is hierna nooit met een ander getrouwd.
Politieke carrière
Nadat hij zes jaar werkzaam was als advocaat, werd hij gekozen tot afgevaardigde in het deelstaatparlement van Harrisburg. Hierna, van 1821 tot 1831, was hij lid van het Huis van Afgevaardigden, waarna hij als ambassadeur naar Rusland werd gezonden onder president Andrew Jackson. Hij onderhandelde daar over een commercieel verdrag met tsaar Nicolaas I, die bij zijn afscheid de volgende woorden tot de ambassadeur sprak: “Laat uw regering mij toch vooral een nieuwe Buchanan sturen”. Na twee jaar keerde hij, via onder meer Amsterdam en Den Haag, terug naar Amerika en werd in 1834 gekozen als senator. Die functie bleef hij elf jaar bekleden.
Buitenlandse Zaken
In het kabinet van president James Knox Polk was hij aangesteld als minister van Buitenlandse Zaken. Andrew Jackson, die president was geweest van 1829 tot 1837, vroeg aan Polk waarom hij juist hém aanstelde, aangezien hij Buchanan naar Rusland had gezonden omdat de post zo ver weg lag. Polk had echter zijn besluit al genomen. De functie van minister bekleedde Buchanan van 1845 tot 1849. In 1853 stuurde president Pierce hem als ambassadeur naar Engeland. Hij zorgde daar dat de geschillen met Engeland over Oregon werden beslecht. Maar zette daarnaast de president voor schut door het Manifest van Oostende op te stellen, waarin hij Amerika opriep Cuba te verwerven en de anonimiteit van het plan schaadde. Dat maakte hem echter populair in het zuiden van de Verenigde Staten. In 1856 werd hij zodoende genomineerd als presidentskandidaat voor de democraten.
Presidentsverkiezingen
In de verkiezingen won hij vrij gemakkelijk van zijn opponent John Fremont. De zuidelijke staten kozen liever de noordelijke democraat die het zuiden niet vijandig gezind was, dan de vrijdenkende westerling van de nieuwe Republikeinse Partij. Buchanan was tegen slavernij, maar had geen idee hoe dit beëindigd kon worden. Zodoende was hij ook geen groot voorstander van de abolitionisten, die slechts riepen dat het afgeschaft moest worden, maar geen ideeën aandroegen over hoe dit ook daadwerkelijk verwezenlijkt moest worden, zonder dat er een oorlog uitbrak.
Beleid
Al tijdens zijn inaugurele reden kondigde hij aan slechts één termijn te ambiëren. Tijdens zijn periode in het Witte Huis was zijn nicht Harriet Lane zijn gastvrouw, een rol die zij ook al tijdens zijn periode in Rusland en Engeland had vervuld. Twee dagen na zijn aantreden als president, werd de Dred Scott-uitspraak gedaan door het Hooggerechtshof. Daarin was besloten dat zwarten nooit burgers konden worden en geen bescherming genoten. Het Zuiden was enthousiast over de uitspraak, het noorden teleurgesteld. Maar dit enthousiasme hield niet lang stand en toen Buchanan een einde wilde maken aan de ongeregeldheden in de staat Kansas, omdat er discussie bestond of het een slavenhoudende of slavenloze staat moest worden, besloot Buchanan Kansas als slavenstaat toe te laten tot de Unie.
Impasse
Hij kon het besluit echter niet uitgevoerd krijgen, wat het zuiden tegen de borst stuitte en dat hij dit überhaupt initieerde, werd hem in de noordelijke staten niet in dank afgenomen. Er ontstond dan ook een impasse in de regering, en de federale overheid functioneerde feitelijk niet meer. De president kwam in een steeds groter isolement terecht. Toen daarop ook de economische crisis opnieuw oplaaide, werd de economie van het noorden zwaar getroffen. De Zuiderlingen waren ervan overtuigd dat hun economie sterker was dan die van hun noorderburen en waren van mening dat de industriële wereld niet zonder het Zuiden kon. Buchanan liet de situatie voortkabbelen en stelde dat het Zuiden niet het recht had zich af te scheiden. Leden van zijn kabinet namen ontslag en vormden hierop een regering van de Confederatie. Buchanan benoemde Noorderlingen in hun plaats. In de winter van 1860 hadden zeven Zuidelijke staten zich afgescheiden van de Unie. De burgeroorlog kon ieder moment uitbreken.
Kritiek
Na zijn aftreden zei Buchanan tegen zijn opvolger Abraham Lincoln: “Mijn beste man, als u net zo gelukkig bent met het betreden van het Witte Huis als ik met het verlaten ervan, dan bent u een zeer gelukkig man”. Tijdens de oorlog steunde Buchanan de Unie, maar hij werd er meermaals van beschuldigd een aanzienlijk aandeel te hebben in het uitbreken van deze Burgeroorlog. Al voor zijn dood op 1 juni 1868 stond hij bekend als ‘slechte president’, omdat hij de situatie waarin de Verenigde Staten verkeerde onderschatte en niet overging tot actie.
Marianne van Exel is hoofdredacteur van IsGeschiedenis.nl, het weblog dat dagelijks historische achtergronden bij het nieuws biedt. Dit artikel werd tevens daar gepubliceerd.
