Afgelopen dagen heb ik uit te leggen aan Amerikanen wat het betekent als er een kabinet valt in Nederland. Coalities kennen ze hier niet en de meer intelligente Amerikaan weet van het bestaan ervan in het oude Europa, maar snapt niet goed hoe dat dan kan vallen. Nog moeilijker is het om uit te leggen dat er in Nederland een minderheidsregering was van twee partijen, gedoogd door een derde partij die niet medeverantwoordelijkheid droeg voor het uitvoeren van het beleid. Rare jongens die Nederlanders. Tussentijds aftreden van gezagsdragers gebeurt natuurlijk wel in Amerika, maar dan is het vanwege een schandaal (seks, corruptie), nooit omdat er geen steun is voor het beleid. Hoewel, nooit?
Amerika kent in sommige staten en steden een zeer interessant democratisch fenomeen: recall elections. Niet the recount, het hertellen van de stemmen als de uitslag van een verkiezing too close to callis zoals in 2000 tussen Gore en Bush in Florida, maar een volledige recall election. Eens in de zoveel tijd gebeurt het. Burgers hebben hierbij het recht om een gekozen politicus af te zetten. De procedure is relatief eenvoudig: je verzamelt handtekeningen onder medeburgers en als je er voldoende hebt, worden er nieuwe verkiezingen uitgeschreven met maar één vraag: mag deze man/vrouw door of niet?
Op dit moment is er een recall aan de gang in Wisconsin. De gouverneur en de plaatsvervangend gouverneur zijn het lijdend voorwerp. Omdat het Tea Party Republikeinen zijn en de recall op 5 juni plaats vindt, zijn de ogen van het hele land er op gericht. De recall hebben ze te danken aan het fors verhogen van de bijdragen van werknemers in de publieke sector aan de zorgverzekeringen en de pensioenen. Geheel in lijn van de Tea Party weigeren ze de belastingen te verhogen, maar leggen ze de rekening bij de werkers in publieke sector om de tekorten weg te werken. Ze snijden hevig in onderwijsprogramma’s en ook proberen ze de vakbonden buiten spel te zetten.
Het is de reden dat de Tea Party aanhangers een grote campagne zijn gestart om de huidige gouverneur Scott Walker te redden. Ze noemen zijn strijd zelfs de ‘Ground Zero for the battle against Obama’. Het zou zo maar kunnen dat ze weggestemd worden en dat zou een teken zijn dat de Tea Party op haar retour is. En natuurlijk een opsteker voor Obama. Gouverneur Scott Walker staat bekend als een van de meest polariserende Tea Party Republikeinen en als blijkt dat na twee jaar mensen zijn stijl meer dan zat zijn, is dat een duidelijk signaal voor het hele land. Omgekeerd geldt echter natuurlijk ook dat als hij en zijn adjudant wel aan mogen blijven het een opleving kan zijn voor diezelfde beweging.
Hoe dan ook, het systeem van het voortijdig verdwijnen van een regering verschilt nogal drastisch tussen Nederland en Amerika. In Nederland kan één man de stekker eruit trekken, zonder dat er een kiezer aan te pas komt. In Amerika hebben ze een meerderheid van kiezers nodig om iemand naar huis te sturen. Wel zo democratisch lijkt me.
Niesco Dubbelboer is voormalig Tweede Kamerlid voor de PvdA en organiseert reizen naar de presidentsverkiezing in het najaar.
