Niet te veel lullen en een keer wat gaan doen. Maar nu denk ik niet dat het goed gaat komen. Als je nu al ziet hoe de volgende generatie er alweer bij loopt. Zoals schijt aan alles hebben en op 16-jarige leeftijd al alles roven wat los en vast zit, dan denk ik niet dat het goed gaat komen in een X aantal jaar. (…) Het begint bij de opvoeding, maar ja als de ouders al geen opvoeding genoten hebben, dan zal je toch ergens moeten ingrijpen. En als het allemaal steeds armer wordt, dat zit er natuurlijk aan te komen, iedereen gaat er op achteruit, achteruit, achteruit, achteruit en alles wordt alleen maar slechter en slechter. En die kinderen moeten ook steeds meer voor hunzelf gaan zorgen. Op den duur krijg je gewoon meer tuig. Jongeren blijven langer op straat hangen, want thuis is het ook niks. Is het ook bar en boos, omdat ja gaat het ook niet denderend. Jongeren hebben ook geen zin meer om naar school te gaan, want ja ze moeten geld verdienen.” (interview 22)
De HBO-student uit Rotterdam maakt zich zorgen over de generatie waar hij zelf ook toe behoort: ‘de jeugd van tegenwoordig’. Er glijden allerlei jongeren af, ze komen in de criminaliteit terecht en dat is maar moeilijk op te lossen. Wat nu?
Beleefdheid
Zou het voorstel van PVV-Kamerlid Harm Beertema dat docenten voortaan met u aangesproken moeten worden een oplossing zijn? Het is makkelijk om te zeggen van niet: dit voorstel heeft maar weinig relatie met het ‘tuig’ waar de bovenstaande HBO-student het over heeft. En de PVV is zelf toch ook niet fatsoenlijk? GroenLinks-Kamerlid Jesse Klaver had kritiek op het voorstel, en kreeg van Beertema te horen dat hij niet naar GroenLinks wil luisteren, omdat hij GroenLinks-ers ziet als aanhangers van dictator en massamoordenaar Pol Pot.
Wat blijkt als je PVV-stemmers open bevraagd over hun politieke voorkeuren? Dan komen er twee belangrijke thema’s naar boven: de multiculturele samenleving, en de meer algemene verandering van de maatschappij: mensen zouden hun verantwoordelijkheid niet meer nemen, burgers profiteren wel van allerlei voorzieningen waar ze niet zelf aan bij willen dragen, de verdeling van publieke middelen is vaak onrechtvaardig en burgers missen normale omgangsvormen. PVV-stemmers willen dat normen die vroeger golden weer terugkomen in het publieke domein.
Maatschappelijke onderstroom
De verwijdering van veel politieke partijen ten opzichte van deze maatschappelijke onderstroom kan nauwelijks worden overdreven. Deze kloof komt naar voren als hoogopgeleiden massaal juichen dat Lodewijk Asscher de nieuwe leider van de PvdA zou moeten worden, terwijl hij voor veel burgers de zoveelste nietszeggende PvdA’er is. En hetzelfde fenomeen zien we aan de reacties op Beertema’s voorstel, want dat voorstel zou onuitvoerbaar en hypocriet zijn.
Maar Beertema’s voorstel gaat wel precies in op een zorg van veel mensen in het land. Misschien is het onuitvoerbaar, maar dat maakt het voor burgers niet minder wenselijk. Beertema doet als individu wat de PvdA als partij niet lukt: met een aansprekend voorstel komen voor aanzienlijke groepen burgers. En is het een probleem dat Beertema dan – onfatsoenlijk – begint te roepen dat GroenLinks-aanhangers fans zijn van Pol Pot? Nee, want de meeste burgers weten helemaal niet wie Pol Pot was.
Chris Aalberts is docent en onderzoeker politieke communicatie en bereidt een boek voor over de achterban van de PVV. Voor deze blogs maakt hij als inspiratiebron gebruik van interviews met PVV-stemmers, die zijn afgenomen door studenten van de Erasmus Universiteit Rotterdam.
