Wie van spinnen en framen houdt, kon gisteren zijn lol op – nog meer dan na het falende Catshuisberaad. De eerste triomfantelijke kreten van Pechtold c.s. waren nog nauwelijks het Tweede Kamergebouw uit, of het feestje barstte los. Een beetje spinner laat de feiten een goeie spin ook niet in de weg zitten: het akkoord zelf was “van historische waarde”, de deelnemende fracties waren “moedig”, Diederik Samsom een “huilende wegloper” en de SP werd voor de grap maar eens helemaal niet genoemd, hoewel zij waarschijnlijk de echte overwinning gaan boeken in september. Natuurlijk kon de Telegraaf niet achterblijven met “Iedereen betaalt mee”, alsof de PvdA wel degelijk achter het akkoord zat. Sywert van Lienden – die voor de gelegenheid het tv-scherm bijna deed breken met een knaloranje colbert – vond het in DWDD het toppunt van de parlementaire democratie, hoewel hij die dinsdag nog dood en begraven had verklaard. Het kan verkeren.
Nu het stof een beetje aan het neerdwarrelen is, kun je je afvragen wat er nog van die Hosanna-stemming over blijft. Het begon gisteren al met de gigantische uitglijder van Jolande Sap in het debat: blijkbaar is dit akkoord slechts geldig tot 12 september, daarna ziet de wereld er heel anders uit. Wanneer moet de begroting ook al weer definitief zijn? Juist, 18 september. Leuk dat het akkoord de financiële markten blij houdt en de kortetermijntoorn van hoofdmeester Brussel ontziet, maar als kiezer heb je nog geen idee waar je eigenlijk aan toe bent. Niet getreurd, we zijn weer het braafste jongetje van de klas met onze drie procent, en dus kunnen we lekker anderen de maat blijven nemen. Daarmee beginnen we natuurlijk in eigen land, want ondanks de vrij aardige CPB-berekeningen werd de PvdA meteen verweten dat ze de hakken in het zand zetten. Kees van der Staaij deed zelfs nog een poging tot wat met heel veel fantasie ‘humor’ genoemd kan worden, toen hij zogenaamd Samsom en Roemer door elkaar haalde.
De vinkentering
Degene wiens bier nog smaakte na dat momentje mag blij zijn, want je hebt het nodig als je het akkoord doorkijkt. Staan er goede maatregelen in? Natuurlijk staat er een serie goede maatregelen in, dat ontkent niemand – die echter bij vrijwel elke partij in het programma staan. De ‘bijvangst’ is interessanter: de BTW gaat omhoog, het eigen risico gaat fors omhoog, huren gaan omhoog. Ambtenaren krijgen de nullijn in de maag gesplitst, wat leuk klinkt (wie houdt er nou van die naarling achter het gemeenteloket?) maar ook leraren en agenten zijn ambtenaren. Een basisschooldocent met een huurwoning en twee kinderen (veel dagelijkse boodschappen en potentieel aanspraak op eigen risico dus) kan hoegenaamd de vinkentering krijgen. Hé, je moet er wat voor over hebben, een blij Brussel op donderdag. En, wat betreft de Telegraaf, betaalt iedereen nou mee? Niet Wassenaar, Bloemdaal, Vught en Rozendaal.
De kleine lettertjes moeten we ook niet vergeten, want naast een verhoogd eigen risico moet er nog 1 miljard aan zorgbezuinigingen ingevuld worden. 1. Mil. Jard. Probeer dat eens als je zelf budgetteert: oké, dat laatste 10 procentgaatje komt wel dicht, maar hoe zien we later wel. Over uitstellen van verantwoordelijkheden gesproken. Zolang dat niet ingevuld is, mogen we eigenlijk ook niet over 3 procent tekort spreken, eerder over ongeveer 3,2 procent. Het verklaart echter wel waarom de PvdA buiten de deur gehouden werd: die zou over dit soort ‘details’ nog wel eens moeilijk kunnen gaan doen, en waarom moeilijk doen als het ook makkelijk kan?
Grootheidswaan, Calimerocomplex en schizofrenie
Het bizarste van het hele verhaal is de houding van de deelnemende partijen. D66 kraaide en spinde het hardst, hoewel die als ‘onderwijspartij’ wel schijt op leerkrachten. Maar ja, eerlijk en sociaal zijn voor Pechtold toch holle begrippen. GroenLinks krijgt in ruil voor wat leuke dingen voor linkse mensen (jeej, zonnepanelen!) keiharde bezuinigingen terug – en tussen haakjes, het terugdraaideel van ‘leuke dingen’ was alleen voorgenomen. Een sigaar uit eigen doos. VVD en CDA doen net alsof heel iemand anders in het Catshuis heeft gezeten, en al die maatregelen die toch zo hard nodig waren blijken plotseling vloeibaar. Uiteindelijk betalen we dus samen voor de grootheidswaan van D66, het Calimerocomplex van GroenLinks en de schizofrenie van CDA en VVD. Kunduzcoalitie? Eerder psychiatercoalitie. Laten we niet zo gek zijn hierop te stemmen.
Lucas Roorda is lid van de Jonge Socialisten en zelf notoir aan- en uitsteller
