“Het einde van het internet”, zou je misschien willen roepen in plaats van “een nieuwe nettrend”, maar dat is wel erg drastisch. Van de andere kant lijkt het er op dat we vooral hard hopen dat nieuwe ontwikkelingen niet het einde van het internet betekenen. In de praktijk zijn we hard op weg naar het einde van het net ‘as we know it‘. Die verandering heeft natuurlijk niet van de ene op de andere dag plaatsgevonden, dat is een evolutie. Een evolutie die zich voltrekt aan de hand van nieuwe inzichten door nieuwe gebruikersgroepen. Zo’n ontwikkeling blijft natuurlijk verder gaan, maar toch zijn er een aantal signalen die aangeven dat er wel eens een keerpunt, of een punt van een versnelde verandering, in zicht kan zijn. Uiteindelijk is het straks buigen of barsten voor het internet, in ieder geval voor het internet ‘as we know it‘.
Een voorbeeld van hoe het internet er in de, niet eens zo heel verre, toekomst uit zou kunnen gaan zien vinden we bijvoorbeeld in Iran. Nu lijkt dit land misschien een ongelukkig toekomstbeeld voor wat betreft netwerken, maar dat is een gevolg van ontwikkelingen die nu plaatsvinden. Het internet is nagenoeg allesomvattend, iedereen zou in principe mee kunnen, en mogen, doen. Dat is een enorm vrij idee dat in onze samenleving ondertussen al hevig onder vuur ligt. Aan de ene kant nemen we de netneutraliteit aan, aan de andere kant sluiten we de toegang tot sommige websites af. Dat laatste is tegen de geest van alles wat het internet ‘as we knew it‘ was in. Het is echter niet een land als Nederland, maar Iran dat in meerdere opzichten in het wilde grensgebied vormt waar de nieuwste ontwikkelingen plaatsvinden.
De situatie in Iran is ten dele opgedrongen, ten dele zelfgekozen, al is het onderscheid eigenlijk nauwelijks te maken. Ten eerste vinden ‘wij’, zacht gezegd, Iran “niet zo leuk”. Het regime van Iran mag nooit kernwapens in handen krijgen, een opinie waar op zich iets voor te zeggen is. Echter, als gevolg van deze opvattingen ligt Iran ook in het hart van een online strijdperk. Zelfs wanneer ‘cyberwarfare‘ hier en daar schromelijk overdreven wordt is het duidelijk dat in het conflict met Iran over een weer met bits wordt gesmeten. Dit soort oorlogsvoering past Iran daarnaast nog toe om de eigen bevolking in het gareel te houden. Niet alleen worden er daarbij -al dan niet door de Iraanse overheid zelf- aanvallen opgezet tegen buitenlandse doelwitten, ook in eigen land wordt er actief gekeken naar het beperken van de mogelijkheden van de bevolking, soms met ‘ongewenste neveneffecten.
We realiseren ons steeds vaker dat een ‘open’ en ‘vrij’ internet geen universele wens is. In Iran komen alle aspecten overwegingen op dit gebied samen, hierdoor schetst juist de situatie in dít land een dystopische internettoekomst die wel eens de voorbode kan zijn voor een ontwikkeling in meerdere landen. Landen die zich langzaam afscheiden en een eigen internetje beginnen. Uiteindelijk is het zo dat wanneer er één land afvalt, het internet al niet meer het beloofde alomvattende virtuele internationale netwerk is. Het overigens is niet alleen een conflictgebied als Iran dat een dergelijk grimme toekomst voor ons schetst. Conflictgebieden zijn echter wel altijd een goede manier om te zien hoe we uiteindelijk over “vrijheid” denken, het Verenigd Koninkrijk heeft weinig moeite serieus te overwegen de communicatie voor haar burgers lam te leggen als er rellen ontstaan, een praktijk waarbij Iran als bij wijze van spreken als consultant had kunnen optreden.
In eigen land piept en kraakt de wetgeving onder de druk van de laatste ontwikkelingen. De overheid stuurt aan op maatregelen die niet uitgevoerd gaan worden en laat steken vallen die uiteindelijk door verschillende private partijen worden opgepakt. Hoewel vonnissen in auteursrechtzaken vaak letterlijk ongelofelijk lijken, zijn de dat wettelijk gezien feitelijk niet. Het is het hele bestel dat strompelend achter de laatste ontwikkelingen aanhobbelt en rechters moeten dat bestel toch volgen. Vrije internetburgers dreigen nu platgedrukt te worden tussen de molenstenen van contentindustrie en geopolitiek. Zoals Arnoud Engelfriet aangeeft in een lange blogpost over ondermeer de ‘Piratebay’ raakt het online landschap steeds verder gepolariseerd, met vooralsnog als waarschijnlijke einduitkomst dat het internet kapot gaat.
CC-Foto: Hannes Grobe
