Terecht of onterecht, Amerikanen houden hun president verantwoordelijk voor de economie. Geen enkele president sinds Franklin Roosevelt in de crisisjaren dertig werd herkozen met een werkloosheid van boven de 7,2 procent. In november zal volgens de meeste economen de werkloosheid daar nog flink boven zitten. Wil President Obama dus herkozen worden, dan moet hij dat doen in de slechtst denkbare economische omstandigheden. Dat is een hele opgave. Toch zijn er twee redenen waarom Obama in deze tijd wél een tweede termijn kan krijgen van de Amerikaanse kiezer.
1. Slechte economie = schuld van Bush
Een groot deel van de Amerikanen geeft niet deze president de schuld van de economie, maar de vorige. In een peiling afgenomen eerder dit jaar gaf 54 procent van de ondervraagde George W. Bush de schuld van de huidige economische problemen, terwijl slechts 29 procent de schuld neerlegde bij Obama. Onder zwevende kiezers geeft zelfs 57 procent Bush de schuld. Als Bush meer blaam treft voor de huidige economische malaise, dan is het niet logisch om zijn ideologische zielsverwant te verkiezen tot president.
Dit is waarom toen gisteren het nieuws naar buiten kwam dat Bush zich achter Mitt Romney schaarde, de Romney-campagne dit zo veel mogelijk probeerde te bagatelliseren. Het nieuws ging beslist niet gepaard met een grote ceremonie zoals gebruikelijk is wanneer een oud-president zijn steun uitspreekt voor een mogelijke opvolger. Sterker nog, het nieuws zou niet naar buiten zijn gekomen als een journalist er niet naar vroeg. Nog net voordat de deur van zijn lift volledig sloot, kon Bush opperen: “I’m for Mitt Romney”. De Obama-campagne, zo onverbiddelijk als ze zijn, stuurde toch meteen een persverklaring rond: “President Bush has endorsed Governor Romney, and Governor Romney has endorsed a return to Bush-era economic policies”. Net zoals met John McCain vier jaar geleden, zal Obama er alles aan doen om Romney te koppelen aan de nog steeds impopulaire president Bush.
2. Obama’s persoonlijke populariteit
Over het beleid van Obama is Amerika erg verdeeld; over zijn persoonlijkheid minder. In peiling na peiling geven Amerikaanse kiezers aan dat ze hem namelijk persoonlijk waarderen. Obama loopt met dubbele cijfers voor op Romney als het aankomt op vriendelijkheid, eerlijkheid en leiderschap. Amerikanen hebben het idee dat de president hen simpelweg begrijpt. Dat is mooi voor Obama, maar het zegt natuurlijk niet alles. Je kunt nog zo aardig zijn, als je niet functioneert op de werkvloer zul je door de baas ontslagen worden. Dat geldt ook voor de president van de Verenigde Staten.
Toch geeft het Obama een competitief voordeel in een intens bevochten verkiezingsstrijd. Zijn aanvallen op Romney zullen dankzij de waardering voor hem meer weerklank vinden bij de kiezer. We zijn met z’n allen geneigd om mensen die we aardig vinden sneller te geloven. De enige reden waarom Amerikaanse politici dus positieve spotjes op tv uitzenden is om te zorgen dat de negatieve spotjes dan geloofwaardiger zijn. Aangezien iedereen verwacht dat deze presidentsverkiezingen een hele smerige strijd zullen worden, is Obama’s persoonlijke populariteit een mogelijk doorslaggevend pluspunt.
Obama doet er alles aan om zijn populariteit op peil te houden. Gisteren zat hij voor een gezellig gesprek op de bank bij de vijf dames van de talkshow The View. Eerder was hij te gast bij een populair late night programma waar hij het nieuws slowjamde. Geen enkele zittende president verscheen zo vaak in amusementsprogramma’s als Obama.
Romney probeert dit voordeel van Obama te neutraliseren op een ongebruikelijke manier: door het volledig te erkennen. Voordat hij de president bekritiseert, voegt hij daar vaak aan toe dat Obama persoonlijk wel heel erg aardig is. Dit is wat hij zei op Fox News laatst: “The President’s a nice guy, but we just can’t afford him for four more years. Our kids can’t afford him.” (Of Obama echt aardig is, weet Romney overigens niet. De twee hebben elkaar slechts één keer ontmoet, acht jaar geleden.) Door te expliciteren dat Obama een aardige vent is, probeert Romney het irrelevant te maken. Dat stelt hem in staat om het speelveld te verleggen naar een punt waarop hij sterker staat: wie de Amerikaanse economie weer op de rails krijgt.
Geen van deze twee redenen maakt Obama immuun voor de slechte economie. En als de Amerikaanse economie terugvalt in een recessie, zal het heel moeilijk voor hem worden. Maar met een goede campagne zal hij een groot stuk van het nadeel van een slechte economie kunnen compenseren.
Foto CC: Donkey Hotey
Victor Vlam is redacteur van de WarRoom en voerde in 2008 campagne voor zowel Barack Obama als John McCain.
