Toen ik een paar jaar geleden naar Skopelos verhuisde en als weddingplanner aan het werk ging kwam ik voor het eerst in aanraking met de Griekse bureaucratie, arbeidscultuur en corruptie. Ook werden mij de gevolgen van een systeem, dat aan elkaar hangt van vriendjespolitiek, pas echt goed duidelijk. Wat mij het eerste opviel, toen ik bij de afdeling burgerzaken binnenwandelde, was dat de computers niet aan stonden en het kleine kamertje uitpuilde van torens dossiermappen en overal stapels papieren lagen. Er hing een rookverbod bordje op de deur, maar overal in het pand werd gerookt, alsof die regel voor anderen bedoeld was.
Hoewel ik inmiddels aardig thuis ben in de Griekse werkwijze, van het kastje naar de muur gestuurd worden en kom morgen maar weer terug, zorgt het nog regelmatig voor de nodige frustratie. Inmiddels zet ik steeds meer vraagtekens bij het hele idee van één Europa. Hoe kun je in korte tijd een land veranderen met mensen die meesters zijn in creatief denken om regels en wetten te omzeilen? Die geen vertrouwen hebben in hun eigen overheid, en terecht; diezelfde overheid heeft de bevolking aan alle kanten belazerd en een gigantische puinhoop gecreëerd.
Corruptie zit in de cultuur
Na een jaar kwam ik er achter dat ik had meegewerkt aan de illegale pensioenopbouw van de vrouw van de afdeling burgerzaken waar ik terecht kwam als weddingplanner. Ze was 45, had 3 kinderen en mocht na 20 dienstjaren met pensioen. Toen ik na een huwelijk 50 euro kwam brengen bij haar opvolgster werd er afkeurend naar het biljet gekeken. “Ik neem geen geld aan, ik wil niks te maken hebben met corruptie”, kreeg ik te horen. Al die tijd ging ik er – hoe naïef ook – vanuit dat die 50 euro voor de gemeentekas was en dat ik geen bon kreeg deed bij mij geen bel rinkelen, want die kreeg je bijna nergens. Grieken houden niet van bonnetjes.
De afdeling burgerzaken van Skopelos bleek, net zoals in heel Griekenland, nog slechter te functioneren. De nieuwe dame had, in haar strijd om af te rekenen met het oude, alle regels uitgezocht en ze kwam erachter dat de voorgaande huwelijken niet rechtsgeldig waren omdat er geen huwelijksvergunning was afgegeven. Haar voorgangster “wist dat niet of had gewoon haar werk niet gedaan”. Omdat er met een nieuwe gemeenteraad en de aanwakkerende crisis een nieuwe wind waaide op het stadhuis besloot de gemeenteraad dat het sluiten van huwelijken niet langer meer gratis zou zijn (of een bijverdienste van een ambtenaar) en bij iedere betaling kreeg ik een bon.
Ontmaskerd
Griekenland bungelt met haar ongeorganiseerde en oncontroleerbare systeem op het randje van de afgrond. De nieuwe verkiezingen zullen bepalen of de Grieken uiteindelijk in Europa blijven of er op den duur uit gaan. De gevolgen van decennia lange corruptie en vriendjespolitiek worden nu meer dan ooit duidelijk. De Grieken zijn ontmaskerd door Europa. Een taskforce vanuit de Europese Unie dicteert de hervormingen en bezuinigingen. Nieuwe belastingen worden ingevoerd, met strenge controles, terwijl aan de andere kant de bezuinigingen keihard voelbaar zijn. Griekenland moet eind 2015 het ambtenaren apparaat van 800.000 met 150.000 hebben teruggedrongen. De vorige regering had Europa beloofd voor het eind van vorig jaar 15.000 ambtenaren eruit te werken, ze zijn niet verder gekomen dan 5.000. Het is natuurlijk niet populair om je vriendjes die je aan een baan hebt geholpen omdat ze op je gestemd hebben nu in verkiezingstijd te ontslaan. Het systeem moet veranderen, daar is iedereen het over eens, maar hoe doe je dat met dezelfde leiders aan het roer die hun incapabele vriendjes aan een baan hebben geholpen. Bijna de helft van de Grieken is ook nog digibeet.
De afdeling burgerzaken van Skopelos heeft inmiddels weer een nieuwe dame, die zich een weg probeert te banen tussen de steeds groter wordende papierenmassa. De vorige, ijverige tante, is met zwangerschapsverlof. Een jaar lang, dat is bij wet geregeld. Ik ben ondertussen aardig ingevoerd in het Griekse systeem en probeer de nieuwe opvolgster, een voormalig verpleegster, wegwijs te maken in de bureaucratische wereld van huwelijksdocumenten. Er mag vanwege de bezuinigingen geen nieuw personeel aangenomen worden. De wet dat ambtenaren niet ontslagen mogen worden is nog niet veranderd, dus zo kan het dat een verpleegster die in een wegbezuinigd gemeenteproject zat ineens op het stadhuis zit. De nieuwe mensen, zoals de burgemeester van Skopelos, die aan het roer staan van de veranderingen zitten opgezadeld met de schuldenlast en met een niet functionerend ambtenarenbestand. De verpleegster heeft geen verstand van computers, maar ze doet haar best me te helpen. Ik zie het met lede ogen aan.
Dit land moet weer opnieuw opgebouwd worden. Maar er is geen tijd, laat staan geld of de juiste mensen op de juiste plaats. Europa wil Griekenland in een absurd korte tijd transformeren naar een Noord-Europees systeem en een Noord-Europees arbeidsethos, dat is een mission impossible als je het mij vraagt. Maar aan de andere kant: zonder hulp van Europa is dit land echt verloren.
Daphne Timmers is freelance journalist (oa. Eenvandaag en KRO Brandpunt) en schrijfster, maakt deel uit van de The Media Sisters, en werkt op Skopelos, Griekenland, als weddingplanner.
CC-Foto: ‘Michalis Famelis‘
