Nadat er bij examens weer problemen ontstonden met de systemen van Cito, volgde een soort kinderachtig heen en weer geschuif van verantwoordelijkheden. Volgens de een had de ander simpelweg niet dit, maar de ander had de instructies niet opgevolgd over dat, terwijl die eerste nooit een goed zus of zo had gemaakt. Een beetje het standaard proces nadat er een fout op ICT-gebied is vastgesteld dus eigenlijk. Men blijft zich toch verkijken op de complexiteit van online examens afnemen, een complexiteit die een direct gevolg is van het totale principe van landelijk centrale examens afnemen. Landelijke toetsen zijn elk jaar weer een monsteroperatie en de druk rond dit soort toetsen blijkt voorlopig nog steeds te groot voor een vlekkeloos verloop. Daarbij komt ook nog dat het uiteindelijk niet alléén een technisch probleem is.
In het meest recente conflict staan Cito en het ‘platform van IT-professionals’ NGN tegenover elkaar. Volgens de NGN krijgen scholen in de kwestie rond de examens ten onrechte de Zwarte Piet toegespeeld. Het Cito wil daar uiteraard niets van weten, maar erkent wel dat er problemen voorkomen. De opstelling van het Cito is vrij pragmatisch, waarbij ze er op wijzen dat er tijdens voorbereidingen al plek is voor vragen en klachten. Heel mooi natuurlijk, maar bij de zoveelste serie problemen rond landelijke toetsen verwacht je wel iets meer dan een “we nemen het mee naar achteren”. Het Cito, dat zich steeds meer opwerpt als enige centrale toetsorgaan van ons land, heeft wel problemen geconstateerd in het voortraject, maar kon deze niet meer op tijd verhelpen. Zij wijzen de scholen naar het kastje, alwaar toch duidelijk stond aangegeven dat je ook kon terugvallen op papieren examens.
De scholen, die nog bij de muur stonden, zijn inmiddels zelf in actie gekomen. Een van de erkende netwerkprofessionals van de NGN heeft inmiddels zelf een installatie-pakket ontworpen, waarmee volgens hem in ieder geval de installatie-problemen voorbij zijn. Nalatigheid van het Cito, of correct optreden van een professional die doet waarvoor hij is aangenomen? U mag het zeggen.
Uit zowel de verklaringen van het Cito als de NGN blijkt dat er geworsteld wordt met de diversiteit van de systemen. Centrale examens bleken eerder al een enorme druk te leggen op de capaciteit van het Cito, een probleem inherent aan toetsen die voor een grote groep allemaal tegelijk beschikbaar moeten zijn. Nu dient zich dus het volgende natuurlijk voorkomende probleem bij een “alles voor iedereen” oplossing aan: versnippering bij de eindgebruiker. Je kon er een beetje op wachten, zou je zeggen. Voor Cito lijkt er een voor de hand liggende oplossing: het uitbreiden van de activiteiten. Door ook het aanbieden van decentrale tussentijdse toetsen te intensiveren leren Cito én schoolbeheer optimaal werken met de complexe samensmelting van eenheidsworst en lokale diversiteit.
ICT-problemen worden vaak gezien als een falen van de opbouw van het totale systeem. Een computer maakt immers nooit fouten, het zijn toch de mensen die dat verkeerd hebben opgezet? De problemen hoeven echter niet per se op een compleet falen van Cito te duiden, juist lokale problemen kunnen voor de problemen zorgen die wij in het nieuws zien.
Het elkaar in het openbaar beschuldigen van gemaakte fouten zal de beeldvorming niet echt goed doen, maar is tegenwoordig een must. Nu ook maatschappelijk gezien de druk nog meer op toetsmomenten en ‘presteren’ ligt kan niemand toegeven dat problemen zich nu eenmaal voordoen. Oók bij een belangrijk examen, of júist bij een landelijk examen. Vroeger werd ook weleens het verkeerde examen uitgedeeld op een school, of vergat men bij een deel van de leerlingen een inlegvel. Dat zijn op zich staande trieste fouten, maar geen failliet van het tentamensysteem in zijn geheel.
Op het moment van schrijven was de website van de NGN onbereikbaar, “due to technical problems”. Heb je dat weer. “Please try again later. ”
CC-Foto: Løjt Kirkeby
