Onlangs bepleiten Philippe Remarque (hoofdredacteur van deze krant), Frank Volmer van TMG (De Telegraaf) en Sander Stallinga (nu.nl) tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer voor het afschaffen van subsidie op websites als NOS.nl en Joop.nl van de VARA. De concurrentie die zij ondervinden van een nieuwssite als NOS.nl en de opiniesite Joop.nl is volgens hen een oneerlijke vorm van door de staat gesubsidieerde concurrentie. Dat NOS.nl concurreert met nu.nl en Telegraaf.nl lijkt me evident. Nieuws is nieuws: wie het nieuws al heeft gelezen op NOS.nl gaat niet ook nog eens naar nu.nl. NOS.nl kaapt dus bezoekers weg van nu.nl en deels ook Telegraaf.nl. Dat een opiniesite als Joop.nl concurreert met de online-opiniesectie van vk.nl lijkt me zo mogelijk nog evidenter. Het zijn beide opiniesites die dezelfde doelgroep delen. Als het gaat om aansprekende opinieleiders of actuele debatten is het voor een opiniesite van belang om uniek en als het even kan de eerste te zijn met aansprekende opiniemakers.
De concurrentie van Joop.nl met vk.nl is te vergelijken met de concurrentie van twee bakkers. De ene heeft zich weliswaar gespecialiseerd in luxe witte broodjes en de andere in ongesneden donkerbruin meergranenbrood, maar beiden trekken ze klanten met versgebakken brood. Als de ene bakker gratis grondstoffen krijgt aangeleverd en onbeperkte fondsen heeft voor het aannemen van bakkers en de broodjes gratis kan weggeven, terwijl de andere bakker alle kosten uit eigen zak moet betalen en van de winst moet leven, is het natuurlijk onmogelijk om nog te spreken van eerlijke concurrentie.
Het is bovendien totaal onnodig om een opiniesite als Joop.nl te subsidiëren, blijkt uit de organisatie van mijn eigen opiniesite DeJaap.nl.
Tegengeluid
Het idee voor een nieuwe opiniesite ontstond als tegengeluid voor het toen nog op te richten Joop.nl. Toen we eenmaal vijftigduizend unieke bezoekers per maand wisten te bereiken, besloten we, voor zover dat mogelijk was, te professionaliseren. We namen de lay-out onder handen, bedeelden taken toe aan verschillende redactieleden, zorgden voor een breder aanbod van artikelen en konden via een mediabureau adverteerders voor DeJaap.nl werven.
Twee jaar na de start van DeJaap maakten we enkele duizenden euro’s per maand winst en werden we door honderdduizend unieke bezoekers per maand bezocht.
Inmiddels hebben enkele redacteuren van DeJaap.nl via dit podium een vaste baan gevonden bij andere (online)media. Een redactrice kreeg bij een gerenommeerde uitgeverij een boekcontract voor de verhalen die ze wekelijks publiceerde op DeJaap.nl. Bekende televisie- en radio-talkshows nodigen regelmatig publicisten van DeJaap.nl uit en we werken inmiddels samen met onder anderen vk.nl, debatcentrum De Balie en uitgeverij Lebowski. Een nieuwe lay-out en vormgeving gaan nog deze maand online.
Binnenkort zal een investeerder een deel van de aandelen kopen en gebruikt het mediabureau AdFactor DeJaap.nl als vlaggeschip van hun ‘luxe & verdieping’-weblognetwerk. Iedereen die meewerkt, doet dat vrijwillig. Als hoofdredacteur stop ik al mijn vrije tijd in de site maar heb ik nog geen euro winst ontvangen.
Winst gaat in de investeringspot. De tijd en energie die ik erin steek, worden vooral omgezet in tevredenheid en de bouw van een potentieel winstgevend commercieel bedrijf. Een bescheiden succesverhaal over een online-micro-imperium.
Subsidie?
Wat moet eenzelfde soort opiniesite als Joop.nl dan met subsidie? Bij mijn weten heeft de VARA ten minste vier fulltimers in dienst om Joop.nl draaiende te houden. Alleen daaraan al zijn ze, als ik uitga van modale salarissen, meer dan 1 ton per jaar kwijt. Maar omdat het een site van de publieke omroep is, kunnen ze geen winst maken. Joop.nl is dus per definitie verliesgevend. DeJaap daarentegen heeft de afgelopen jaren slechts enkele duizenden euro’s gekost en maakt nog altijd winst.
Zoals het succesverhaal van DeJaap aantoont (en eerder het succes van nu.nl en GeenStijl.nl), zijn het niet de financiële middelen die een site succesvol maken. Het zijn de inzet, de passie, de tevredenheid en de nieuwe, vrijwel oneindige mogelijkheden die mensen aanzetten tot vrijwillig en enthousiast meewerken aan een website. Originele content en vooral authenticiteit doen de rest. Toont dit niet aan hoe belachelijk en overbodig subsidies voor een opiniewebsite als Joop.nl zijn?
Gratis broodjes
Joop.nl is de bakker die met staatssteun broodjes gratis weggeeft te midden van bakkers die zelf moeten investeren in hun broodjes en leven van de winst. Dat is op zichzelf al oneerlijk. Maar het is ook nog eens volstrekt overbodig: iedereen met een beetje verstand van broodjes bakken zal voldoende klanten weten te trekken en winst kunnen maken. Zoiets subsidiëren is niets meer dan ordinair geld weggooien.
De kritiek zoals Remarque die uit op oneerlijke door de staat gesteunde concurrentie van Joop.nl is dan ook volkomen terecht. Zeker een omroep als de VARA, die meent ‘verschillig’ te zijn, mag zich dit best aantrekken.
Dit artikel werd eerder gepubliceerd in de papieren Volkskrant en op VK.nl.
