Over een week staan er verkiezingen in Wisconsin op de agenda. Op 5 juni mogen de burgers daar naar de stembus om te bepalen of vier lokale senatoren en gouverneur Scott Walker hun zetel mogen behouden. Het lijken op het oog irrelevante politieke twisten vanuit een federaal perspectief, maar ze zijn alles behalve dat. Ze worden zelfs van dichtbij bekeken en beïnvloed door de campagneteams van de presidentskandidaten. De lokale referenda in de Badger State gelden als graadmeter voor de organisatorische verhoudingen op nationaal niveau.
Bij de verkiezingen van 2010 voor het gouverneurschap van Wisconsin versloeg Republikein Scott Walker de Democraat Tom Barrett. Die verkiezingen draaiden, behalve om een stortvloed aan negatieve spotjes, vooral om de organisatorische kracht van twee volksbewegingen of grassroots movements. De vakbonden, een traditionele motor achter de mobilisatie van vrijwilligers en kiezers voor de Democraten die in Wisconsin altijd een belangrijke electorale rol speelden, moesten voor Barrett de strijd aan gaan met de conservatieve Tea Party Movement, die in Walker een lieveling gevonden had. Die strijd over de vraag wie het best georganiseerd was, werd dus gewonnen door Walker en met hem namen diverse andere conservatieve kandidaten de macht over.
Politieke strijd
Vanaf de eerste dag woedde een felle politieke strijd tussen Walker en de vakbonden. Die strijd liep zelfs zo hoog op dat enkele Democratische politici enige tijd onderdoken om het politieke proces te frustreren. Hoewel ze die strijd verloren – de macht van vakbonden werd drastisch beperkt – voedde het de afkeer van het beleid van Walker bij een deel van de burgers. Uit onderzoek van Rasmussen Reports bleek dat de waardering van Scott Walker als gouverneur vorig jaar instorte op het hoogtepunt van zijn strijd met de vakbonden.
Het verkiezingssysteem in een aantal staten kent een mogelijkheid om, mits er voldoende handtekeningen worden verzameld, de zetel van een zittend bestuurder aan nieuwe verkiezingen te onderwerpen. De frustratie ten opzichte van Walker was zo groot dat bijna een miljoen mensen een dergelijke petitie tekenden, ruim voldoende om hem en zijn conservatieve metgezellen dit jaar tot vervroegde verkiezingen te dwingen. Hoewel hun termijn er dus nog niet opzit, moeten ze hun zetel volgende week verdedigen in een zogenaamde recall election.
Organisatorische kracht
Die recall election is een strijd geworden om te bewijzen welke partij over de meeste organisatorische kracht beschikt. De vraag is of de vakbonden nog voldoende macht hebben om kiezers en vrijwilligers in te zetten die de campagne een doorslaggevend voordeel kunnen geven. Ondertussen is de Tea Party Movement minder dominant aanwezig dan twee jaar geleden en moeten ook de Republikeinen bewijzen dat ze verkiezingen kunnen winnen nu het er echt op aankomt. Om die reden hebben de beide partijen en hun respectievelijke presidentskandidaten miljoenen dollars en vele manuren in Wisconsin gestoken. Ze krijgen de kans om alvast uit te proberen hoe ze in november de kiezers naar de stembus kunnen krijgen.
Het lijkt er inmiddels op dat Scott Walker zijn Democratische uitdager Tom Barrett, de burgermeester van Milwaukee, volgende week opnieuw gaat verslaan. In alle recente peilingen heeft hij een voorsprong genomen en gemiddeld wijzen ze op een overwinning van ruim 6 procent. Dat zou een stevige klap zijn voor de Democraten, die lange tijd de hoop hadden dat ze Walker als het conservatieve gezicht van een oneerlijke en onrechtvaardige samenleving konden opvoeren. De strijd is nog niet beslecht en één opmerkelijk incident kan het tij doen keren, maar voorlopig lijken de Republikeinen in Wisconsin opweg naar een belangrijke overwinning.
Adriaan Andringa is hoofdredacteur van de WarRoom.
