The Economist vroeg zich recentelijk af waarom er in de Westerse pers toch zo negatief wordt gesproken over wat er in Afghanistan gebeurt? Ook Nederlandse journalisten doen daar lekker aan mee. Juurd Eijsvogel scheef in de NRC van 19 Mei 2012 onder de vette kop Slagveld Afghanistan, dat meer dan tien jaar na het begin van de oorlog in Afghanistan deze dreigt uit te lopen op de grootste mislukking uit het bestaan van de NAVO.Velen in het Westen hebben hun standpunt al ingenomen: na het bloedige avontuur in Irak heeft het geen zin om met dit Afghanistan door te gaan, het is een verspilling van geld en mensenlevens, een zinloze poging om een moderne samenleving te creëren in een land met een corrupte regering en een onwillige conservatieve moslim bevolking.
Strategische speler
Sinds Ahmad Shah Durani in 1747 Afghanistan stichtte, is het land het strijdtoneel geweest van vele oorlogen; tussen de Engelsen en de Russen, invasies van Perzie (Iran), bezetting door de Russen, etc. Afghanistan is al vele eeuwen strategisch belangrijk. Het ligt tussen Pakistan en Iran, grenst aan China en in de nabijheid van Rusland. Het was al een belangrijk doorvoerland in de vroege handel tussen Europa en Azië. Afghanistan is nooit een eenheidstaat geweest. Na meer dan tien jaar oorlog wordt nu gesproken over terugtrekking. De NAVO en de Amerikanen hebben vele fouten gemaakt in Afghanistan, maar helemaal terugtreden in 2014, zou de grootste fout van allen zijn.
Utopische modelstaat
Niemand kan pretenderen dat Afghanistan nu een utopische modelstaat is wat het Westen beloofde in 2001 toen de Amerikanen binnenvielen, maar in alle gevallen is het een beter land geworden na de middeleeuwse toestanden onder het Talibanbewind met duidelijke tekenen dat ze op de goede weg zijn. Meer dan 8 miljoen kinderen (omhoog van 1 miljoen in 2001) hebben nu toegang tot lager en middelbaar onderwijs met getrainde leraren en tekstboeken en meer dan 115.000 studenten studeren aan een van de 25 universiteiten. De gezondheidszorg is aanzienlijk verbeterd alsook het lot van vrouwen en kinderen. Recente opiniepeilingen in Afghanistan, met al de mogelijke fouten, laten een patroon zien: meer dan twee derde van de bevolking heeft geen enkele sympathie meer om terug te gaan naar de Taliban tijd, in 2009 was dat een derde. Een duidelijke meerderheid zegt dat ze blij is met hun nationale en provinciale overheden.
Universiteit
Vorige week bezocht ik de Onderwijsuniversiteit van Kabul. In 2002 waren er 1200 studenten, nu 6000, waaronder 3000 vrouwen. De baas van de Universiteit van Kandahar, het aardsconservatieve Taliban bolwerk in het zuiden, vertelde me trots dat er nu onder zijn 4020 studenten nu al 280 vrouwen zijn. De Nederlandse ambassade hier doet haar uiterste best om mee te werken. Er is een Nationaal Landbouwkundig Onderwijscentrum dat leraren traint voor landbouwscholen in de provincie. Het is een samenwerkingsproject met de Landbouwuniversiteit van Wageningen. Dit jaar worden de eerste 88 leraren opgeleid door Afghaanse docenten die daarvoor getraind zijn in Wageningen.
Dit alles leidt tot een relatieve stabiliteit. De Taliban activiteiten in het zuiden zullen nog wel enige tijd voortduren, maar het Afghaanse leger kan de zaak waarschijnlijk onder controle houden en dit zal de regering in staat stellen om het land bij elkaar te houden, Afghanistan is voor het eerst in haar geschiedenis min of meer een eenheidsstaat. Het is de verwachting dat in de komende jaren de Taliban zullen inzien dat ze, vooral ook economisch, beter af zullen zijn als ze hun wapens neerleggen en normaal aan het politieke proces gaan deelnemen.
Obama, Hollande…
Het Westen heeft een belangrijke rol te spelen in het bereiken van deze minst slechte uitkomst. Tegen het einde van 2014, als alle 130.000 troepen van het westen hier weg zullen zijn, moet het Afghaanse leger in staat zijn om voor de veiligheid te zorgen. Omdat Afghanistan nog niet genoeg middelen heeft om voor haar eigen veiligheid te betalen moet het westen vanaf 2014 ongeveer 5 miljard dollar per jaar bijdragen aan steun voor het Afghaanse leger.
Sommigen zullen zeggen dat dat een slechte deal is in deze tijd van economische crisis in Europa en Amerika, maar deze kosten zijn slechts een fractie van de 120 miljard dollar die de Amerikanen jaarlijks alleen hebben gespendeerd in de afgelopen tien jaar. Bovendien weten we maar al te goed hoe het hier volledig uit de hand kan lopen.
In de laatste weken is de hele international jet-set hier op bezoek geweest. Obama zelf en vandaag zijn collega Hollande, die zei dat de Franse troepen hier klaar zijn en dat Frankrijk kan gaan.
Het is te hopen, dat het Westen Afghanistan niet vergeet en blijft ondersteunen met ontwikkelingshulp om de vele idealen van de Afghanen te helpen realiseren. Het is ook te hopen dat de westerse pers eens oog krijgt voor meer dan soldaten en oorlogvoeren. Voor een beetje journalist liggen andere positieve voorbeelden hier voor het oprapen. Ik vraag me met The Economist af waarom er in onze pers zo negatief over Afghanistan wordt geschreven?
De Afghanen willen niets liever dan hier gelukkig samenleven, met onderwijs voor hun kinderen en een redelijke gezondheidszorg. Is er een verschil tussen Afghanen en Nederlanders?
Leo Schellekens is werkzaam als UNESCO Adviseur voor de Minister voor Hoger Onderwijs in Kabul
