Beste vier vaste medewerkers van Joop.nl, zware week gehad zeker? Dat krijg je als je werkt voor een opiniesite. Op een dag word je zelf onderdeel van opinie en wordt alles zo snel meta dat je er duizelig van wordt. Want wat blijkt: jullie hebben geen eerlijke baan met een eerlijk salaris. Nee nee. Jullie krijgen subsidie. En dat mag niet. Philippe Remarque van de Volkskrant vindt Joop.nl oneerlijke concurrentie voor zijn online opiniepagina’s en wil dat jullie heel snel van het internet opsodemieteren. Waarvan akte. Eigenlijk wil ik jullie alleen maar even een hart onder de verschillige broekriem steken. Niet dat ik verstand heb van opiniesites, of winstmodellen of krantencrises. Waar ik wel verstand van heb is subsidie, en met name hoe je subsidie opmaakt. (Het is verrassend vergelijkbaar met gewoon geld uitgeven, eigenlijk. Behalve de schaamte natuurlijk.) Zelf werk ik als scenarioschrijver, ook voor de publieke omroep, en wordt mijn naam veilig in de aftiteling weggestopt tussen de tweede camera-assistent en de cateraar.
Maar jullie staan ineens onvrijwillig op de gesubsidieerde barricade met je witte kadetjes die je vals concurrerend verkoopt. (Jullie kennen de bakkersvergelijking natuurlijk. De lievelingsvergelijking van elke opiniemaker. “Stel je voor er staan twee bakkers in de straat. Eén krijgt subsidie en de ander niet.” Vul je mening in en klaar. Er zijn in Nederland meer bakkersvergelijkingen dan bakkers.)
Gelukkig komen er ook mensen voor jullie op. Fransisco van Jole en GeenStijl’s angstgegner Peter Breedveld waren de eerste om voor jullie op de bres te springen. Dat is natuurlijk alleen maar aan te moedigen. Je komt op voor je mensen. En je staat voor je mening.
Het heeft alleen totaal geen zin.
Pindakaas
Wij Staatsbakkers kunnen dit gevecht niet winnen. Want subsidie is een smerig woord en de overheid is altijd fout. Met andere woorden: wie tegen is, blijft tegen. Vorige week zei Iranoloog en Kunstoloog Ehsan Jami op twitter: “Als kunstenaars subsidie krijgen, gaan ze gekke dingen doen die niets met kunst te maken hebben. Pindakaas op vloeren smeren, bijvoorbeeld.”
En daarna: “Hahahaha! Iedereen soepsidie! Pindakaas smeren!”
Ziet u dat? Zo trots als een hond met zeven lullen. Haha, kunst. Daar moet je dan tegen in het geweer komen. U begrijpt dat het Ehsan Jami geen reet kan schelen dat de Pindakaasvloer winst gemaakt heeft voor het Boijmans van Beuningen. Het gaat hier om het woord “subsidie”. En dat de overheid stinkt. Naar pindakaas, in dit geval.
Het is allemaal ook een beetje verwarrend. Wie met subsidie obscure margeproducten maakt waar geen hond op af komt is een elitaire egoïst die teert op onze belastingcenten. Maar wie met subsidie een groot publiek bereikt is een valse concurrent op de krimpende markt. Het roept de vraag op waar overheden dan eigenlijk wél geld in zouden moeten steken.
Marktwerking
Subsidie is voornamelijk een investering. Of dat zou het moeten zijn, wat mij betreft. Van de belastingbetaler, voor de belastingbetaler. Voor de hand ligt dat er bij de overheid wat meer geëxperimenteerd mag worden. Dramaseries hoeven niet meteen een miljoenenpubliek te bereiken, opiniesites hoeven niet meteen uit de rode cijfers te komen. Ze kunnen zich meer risico’s permitteren met werknemers die zichzelf in het veld nog niet bewezen hebben. Zo mag de publieke omroep wat langzamer werken aan producties en makers die al dan niet pas na een tijdje uitgroeien tot een succes. Het staat de commerciële evenknie volledig vrij om de vruchten te plukken van die gratis werkopleiding.
Een generatie studenten van film- en andere kunstacademies hebben nu jaren meters mogen maken bij de welwillende publieke omroep. Nu pas staan de commerciëlen aan de deur met de vraag of ze daar een graantje van mee mogen pikken.
Is de Volkskrant voor marktwerking? Dan stel ik voor dat ze jullie een beter bod doen. Laat het mes aan twee kanten snijden. Je neemt de schrijvers van Joop.nl over, die ze blijkbaar goed genoeg vinden om als concurrentie te betitelen, en ziet daarmee de kwaliteit van je concurrent achteruit gaan. En laat Joop.nl dan nieuwe, onbewezen mensen aannemen om ze op te leiden tot weer een lucratieve transfer.
Remarque moet profiteren van de staatsinvestering die Joop.nl is. Maar in plaats daarvan staart hij zich net als Ehsan Jami blind op het woord subsidie. Het is van de belastingbetaler en daarom slecht en moet daarom weg. Om vervolgens victorie te kraaien over zijn eigen opiniepagina die met niemand concurreert. Wat zonde. Het is een achterhaald idee dat wij subsidietrekkers alleen maar voor de overheid willen werken. Zelf heb ik met plezier voor zowel de publieken als de commerciëlen gewerkt. Er moet brood op de plank. Kan mij het schelen van welke bakker het komt. (En voor u het vraagt: Ja, ik vind dat DeJaap.nl niet zo koppig moet zijn en ook subsidie aan moet vragen in deze beginjaren. En ik weet zeker dat ze het zouden krijgen.)
Overigens stuurde ik mijn onwelgevallige mening naar DeJaap en werd hij gewoon geplaatst hoor, Peter.
Willem Bosch is subsidieverslaafd en heeft aan de filmacademie gestudeerd. Sindsdien leeft hij in de ivoren torens op de grachtengordel en vult hij zijn zakken meer dan riant met omroepsubsidies. Dit is deel 1 van een reeks.
