De gevolgen van de enorme bezuinigingseisen van de Europese Unie worden steeds duidelijker in verschillende Europese landen. In Griekenland is de situatie heel onstabiel, maar ook in Italië nemen de problemen steeds grotere proporties aan. De Italiaanse staat heeft enorme schulden, de werkeloosheid stijgt gestaag, er bestaat een enorme emigratie van jongeren naar landen zoals Duitsland en Nederland en de laatste weken pleegt minstens één iemand zelfmoord per dag om te ontsnappen aan de enorme schulden van zijn familiebedrijf. Het wordt steeds onduidelijker of de bezuinigingen die de technocraat Monti doorvoert in het belang van de Italiaanse burgers zijn of in het belang van een vrije markt die door de Europese Unie beschermd wordt.
Sinds de Europese Gemeenschap een hechte Unie met een open interne markt is geworden, hebben multinationals hun imperiums structureel kunnen uitbouwen. Het is voor bedrijven makkelijker geworden om zich overal te vestigen en zich te richten op een veel grotere Europese markt, zonder veel restricties. Dit heeft geleid tot veel fusies, waaruit enorme banken en multinationals zijn ontstaan die steeds meer macht naar zich hebben toegetrokken. In Nederland zijn de consequenties niet zo duidelijk waarneembaar doordat er een ontwikkelde welvaartstaat bestaat, waardoor een neoliberaal martktbeleid een burger niet zo hard kan raken. Doordat Nederland, evenals de Scandinavische landen en Duitsland, een zeer sterke sociale basis heeft is het mogelijk om op een gecontroleerde wijze een vrije markt systeem in te voeren.
Tuinhuisje
Dit is echter niet het geval in andere landen van de Europese Unie, zoals Italië, waar de zorgstaat niet zo sterk aanwezig is. Om dat te compenseren heeft de familie dit gat opgevuld, en op een informele manier een zorgstaat gecreëerd. Dit zorgt ervoor dat de familiebanden in Italië essentieel zijn, en een grote familie een must is. Een Italiaans pensioen is onvergelijkbaar met een Nederlands pensioen, de medische publieke sector is van een heel laag niveau en de Italiaanse rechtsstaat is heel erg gericht op het beschermen van de familiewaarden. In Napels wordt het vuilnis niet eens opgehaald en is de maffia aanweziger dan de staat. Veel Italianen wonen tot hun huwelijk bij hun ouders en bouwen vervolgens in de tuin van hun ouders een eigen huisje. In tegenstelling tot veel Nederlandse jongeren die op hun 18de op kamers gaan en een bijbaantje hebben, wonen in Italië veel jongeren bij hun ouders en werken ze in het familiebedrijf. Veel Nederlanders snappen niet waarom Berlusconi met al zijn schandalen zo lang aan de macht is gebleven, maar de echte reden is dat hij de Italiaanse familiebedrijven beschermde tegen de grote multinationals.
De Europese Unie heeft de fout gemaakt door eerst een Europese vrije markt te creëren die iedereen dezelfde mogelijkheden moet geven. Maar zoals de Duitse filosoof Friedrich List al voorzag is het enkel mogelijk om een vrije markt te creëren wanneer elke participerende natie een gelijke positie heeft. Doordat bepaalde landen een veel sterker sociaal systeem hebben, hebben zij een grote voorsprong ten opzichte van andere landen die op de familie gebaseerd zijn. Dit zorgt voor een ongelijke basis, waardoor een land zoals Italië veel kwetsbaarder is. Hier profiteren de multinationals het meest van door goedkoop alles op te kopen en hun machtspositie uit te bouwen.
Sociaal
Een Europese interne markt kan alleen bestaan wanneer alle regio’s over een systeem beschikken dat de burgers sociaal gezien gelijk stelt. Dit betekent dat de Europese Unie iedere burger in Europa dezelfde sociale basis moet garanderen. Enkel wanneer deze garantie aanwezig is, is het mogelijk om eerlijke handel te voeren met elke regio binnen Europa. Europa moet allereerst een sociaal project zijn, daarna pas kan een vrije markt geïnstalleerd worden.
Het motto van de Europese Unie is ‘verenigd in diversiteit’, maar diversiteit kan zich enkel ontplooien wanneer eenieder daartoe dezelfde mogelijkheden heeft. Om Griekenland, Italië, Spanje en alle andere Europese landen in de Europese Unie te houden, moet de Unie allereerst op sociale waarden gebaseerd zijn.
De auteur heeft zelf jarenlang in Italië gewoond.
CC-foto: Tommaso Gavioli
