Je wordt geboren. Je gaat dood. Je betaalt belasting. Jordanese smartlappen vallen nooit in de categorie ‘goede muziek’. En Duitsland gaat nooit failliet. Het akelige aan de eurocrisis is natuurlijk dat landen waarvan je nooit gedacht zou hebben dat ze in de problemen zouden komen, tóch in de problemen komen. Griekenland is daar een uitzondering op. Het land is corrupt en kwam alleen bij de EU omdat de Duitse Bundeskansler er een vakantiehuisje had. In 2010 kwam aan het licht dat de Grieken de cijfers die ze naar Brussel stuurden, jarenlang vervalsten. De Griekse concurrentiekracht is dramatisch. De overheidssalarissen worden wellicht niet meer uitbetaald. En – ik kan het niet vaak genoeg herhalen – dit is inside footage van het Griekse Ministerie van Financiën. Natuurlijk komt zo’n land in de problemen. Om er dan miljarden aan te ‘lenen’ en als blijkt dat ze die niet terug kunnen betalen, er nog wat miljarden aan te ‘lenen’, is in elke normale zakelijke relatie onvoorstelbaar. Maar eurocraten zijn hardnekkige idealisten, dus blijft de geldkraan open en moet in ruil de Griekse democratie afgeschaft worden. Laten we hopen dat we snel van óf Griekenland, óf de eurocraten af zijn.
Wat we in 2007 niet konden voorspellen, is de omvang van de problemen in Spanje, Portugal en Nederland. In Spanje is de crisis rond omvallende bank Bankía ‘opgelost’. Opgelost op de manier waarop in de kredietcrisis en eurocrisis problemen worden opgelost: herstructureren en herfinancieren, waarna het probleem elders weer opduikt. Bankía is al een samenvoeging van probleembanken, kwam (kuch) verrassend genoeg alsnog in de problemen en werd toen gered door er 19 miljard in te pompen. In Portugal werd 3,5 miljard in Banco Comercial gepompt. Private schulden worden afgelost door publieke schulden aan te gaan. Dat er geld heen en weer gaat tussen publiek en privaat geeft niet en is een broekzak-vestzakverhaal. Maar schulden oplossen door nieuwe schulden aan te gaan is nooit een goed idee. Waar zagen we dat eerder? Juist, in Nederland, bij het redden van ABN, ING, SNS, Aegon, NIBC en Leaseplan. De Nederlandse staatsschuld bedraagt inmiddels bijna 50.000 euro per werkzame inwoner. Veel lezen we er niet over, want het EK voetbal is belangrijker, maar de gevolgen van de schuldenlast van de Nederlandse overheid worden steeds beter zichtbaar. 70% van alle basisschoolbesturen zitten in de rode cijfers. Kunst- en cultuurstichtingen gaan failliet. Politieagenten zitten op de nullijn. En in Amsterdam kunnen binnenkort de stoplichten niet meer betaald worden.
No taxation without representation
Dat dempen van de ene put met het graven van de andere, wordt in Brussel strak gecoördineerd. Wie vragen stelt in het publieke debat over Europa krijgt het verwijt zeker zo’n zure euroscepticus te zijn die niet vooruit durft te kijken. Zo’n nare euroscepticus is natuurlijk voor natiestaten en tegen vrede… houd hem in de gaten! Het debat over Europa is laf. De realiteit is dat we bij zo’n grove reallocatie van kapitaal best kritisch mogen en moeten zijn, aangezien we dit geld zelf bijeen hebben gebracht en zelf soevereiniteit uit handen hebben gegeven aan de EU. Voordat er opnieuw met geld gesmeten gaat worden moet de EU democratiseren. No taxation without representation. Eurofiele middenpartijen die voor soevereiniteitsoverdracht en democratisering zijn, doen er goed aan om de juiste volgorde aan te houden en democratisering als voorwaarde voor soevereiniteitsoverdracht te stellen. Al was het maar omdat ze anders opgegeten worden door de flanken.
Mocht het eurodebat toch ontsporen en de Brusselse geldkist toch opraken, dan zijn alle ogen gericht op de het grote, stabiele en liquide Duitsland. Moody’s luidde deze week echter de alarmklok over de Duitsers. Neem even de tijd om deze excelsheet te lezen. En als je nog meer tijd hebt deze achtergrondinfo. De kredietbeoordelaar waardeerde deze week zes Duitse banken af. Het bijzondere is dat geen van alle onderzochte banken en bankonderdelen een positieve outlook kreeg. De meeste banken kregen zelfs een negatieve outlook voor juni. Ook was er vandaag het onheilspellende nieuws dat de Duitse industriële productie in april met 2,2% afnam ten opzichte van maart. Zou dat vanaf nu elke maand gebeuren, dan is de Duitse industriële productie 23,4% gekrompen in mei 2013 en 41,4% in mei 2014. Ik heb het maar even voor u uitgerekend. De ondergang van de Duitse economie is de ondergang van de Europese economie, wordt gezegd. Maar it ain’t over ‘till the fat lady sings. Er is nog één laatste lied dat aangeheven kan worden, als verder alles al geprobeerd is. De fat lady in deze analogie, Angela Merkel, zal binnenkort wel met een plannetje komen om de Duitse industrie met een heleboel geleend geld overeind te houden. De eurocraten hebben dan weer iets om over te jubelen. Maar wie betaalt de Duitse staatsschuld af in 2020?
Pieter Rietman (1983) is ondernemer en D66’er.
