Terwijl het gebakkelei over het ESM in Nederland een hoogtepunt bereikt, is men in Brussel en Straatsburg allang bezig met het volgende pakket stimuleringsmaatregelen.Two pack, een vervolg op en uitbreiding van six pack, heeft als doel groei te stimuleren, de schulden in de Eurozone onder controle te krijgen en betere rechtsbescherming te bieden aan Eurolanden die onder druk staan van schuldeisers. Dat klinkt goed, maar hoe wil men dat gaan bereiken?
Redemption Fund
Allereerst wil men de schulden van de eurolanden die zestig procent van het bruto national inkomen overstijgen samenvoegen in een Europees Redemption Fund. Dit om te voorkomen dat crisislanden nog verder in het slop zakken door gigantische rentestijgingen op leningen, terwijl landen met een triple A rating indirect gratis geld kunnen lenen. Op dit moment bedraagt de gezamelijke schuld zo’n 3000 miljard euro. Dat is een bizar bedrag, maar juist daarom zal het voor speculanten veel moeilijker worden om de rentestand op te drijven. Zoals onlangs bij Spanje is gebeurd.
Een maand na de invoering van een dergelijk Redemption Fund, zou de Europese Commissie met een roadmap moeten komen, waarop onder andere Eurobonds worden geïntroduceerd. Deze stabiele bonds zouden Europese landen, net als de Verenigde Staten, in staat stellen om waardevaste obligaties uit te geven en daarmee de interne groei te stimuleren. Daarnaast zou één procent van het BNI, of ongeveer honderd miljard over een periode van tien jaar, moeten worden vrijgemaakt voor investeringen in groei en infrastructuur.
Spillover effects
Als voorwaarde voor het overnemen van de schulden commiteren lidstaten zich aan het terugbrengen van de schulden tot zestig procent van het BNI, in een periode van twintig jaar. Ook kan de commissie extra bezuinigingsmaatregelen eisen van lidstaten. Dit mogen echter geen maatregelen zijn die groei belemmeren, of die investeringen in onderwijs en gezondheidszorg verhinderen. Daarnaast wordt er gekeken naar zogenaamde spillover effects, om te zorgen dat landen niet buitenproportioneel worden belast door slecht beleid in andere landen. De afspraken en tijdsspanne van schuldreductie moeten flexibel zijn in geval van extreem economisch zwaar weer of uitzonderlijke omstandigheden.
Landen die op het punt van omvallen staan kunnen juridische bescherming aanvragen bij de Europese Commissie, waarna schuldeisers zich moeten melden bij de Commissie en landen dus niet in gebreke blijven. In een dergelijk geval zullen de rentes op leningen worden bevroren. Dit betekent wel dat de Europese Commissie meer bevoegdheden krijgt, die elke drie jaar moeten worden vernieuwd en waarvan zowel het Europees Parlement als de Raad de mogelijkheid hebben om ze in te trekken. Dit plan van de Europese Commissie is inmiddels beoordeeld, aangepast en aangenomen door het Europees Parlement met een grote meerderheid. Het plan wordt nu voorgelegd aan de deelstaten en de Europese Raad.
Wat betekent dit?
Hoewel de Europese Commissie indirect de mogelijkheid krijgt om landelijk beleid van lidstaten te beïnvloeden, is dit feitelijk al veel langer het geval. Zie ook bijvoorbeeld de drie procent discussie waaraan we het Lenteakkoord te danken hebben. Bovendien staat de Commissie onder streng toezicht van zowel het Parlement als de Raad, die beiden een democratisch mandaat hebben. Het Redemption Fund zal door eurosceptici ongetwijfeld geïnterpreteerd worden als een kado aan de noodlijdende Eurolanden, maar de 3000 miljard aan Europese schulden zijn al realiteit. Je kunt er voor kiezen om lidstaten die last zelf te laten dragen, zoals nu gebeurt, met alle gevolgen van dien, of je kiest voor een gezamelijke schuldenlast die eindelijk wat stabiliteit en voorspelbaarheid met zich meebrengt.
De talloze financiële injecties, zoals de honderd miljard aan Spanje, zijn in feite weggegooid geld geweest omdat het perverse leenstelsel, waar de politiek geen grip op heeft, steeds geen tegenwicht kreeg. Bovendien werd er de afgelopen jaren reactief en halfslachtig ingegrepen, waardoor het gewenste effect nooit werd bereikt en landen als Griekenland in een catch 22 terecht kwamen. Euroscepis in carnate, Nigel Farage himself maakte eigenlijk het beste argument voor het huidige two pack-plan; doorgaan op de huidige weg, waarbij continu geld in een bodemloze put wordt gegooid is waanzin. Alleen een eensgezind, duurzaam monetair beleid kan tegenwicht bieden aan de crisis en de euro redden. De lidstaten en de Raad staan nu voor de grote uitdaging deze boodschap in hun thuisland te verkopen. Anders kunnen we, zoals de Oostenrijkse fractievoorzitter Hannes Swoboda al aangaf, net zo goed de hele Europese Unie opdoeken en allemaal naar huis gaan.
Joyce Brekelmans vanuit het Europees Parlement in Straatsburg
