Het is de dag van de eindexamenuitslagen, de dag dat #geslaagt trending topic is. In plaats van de enthousiaste scholieren te feliciteren, wordt voor straf hun spelfout geretweet. Als jongeren met een diploma geslaagd al niet eens fatsoenlijk kunnen spellen, dan is het wel slecht gesteld met de schrijfvaardigheid van de jeugd van tegenwoordig. Toch? Nee dus. Over de schrijfvaardigheid van de ‘jeugd van tegenwoordig’ zegt geslaagt niet zo veel.
Schrijven is zo veel meer
Schrijfvaardigheid bestaat uit veel méér dan spelling alleen. Woordkeus, formuleringen, structuur, genre-regels zijn net zo goed belangrijke aspecten. En daarover hoor je ouderen (ja, ouderen) veel minder. En juist daar is iets positiefs aan de hand: op sociale netwerken, forums etc. beheersen jongeren een vaardigheid waar velen jaloers op kunnen zijn, namelijk zich zeer snel, kort en bondig uitdrukken. Jongeren kunnen misschien minder goed spellen, maar ze schrijven veel, en doen dat met creativiteit en enthousiasme. Bij voorkeur alleen niet tijdens saaie lessen Nederlands.
Burgerlijke spellingsregels
En stel dat ze niet kunnen spellen, hoe erg is dat dan? Correct spellen kan vroeger wel belangrijk geweest zijn, als jongeren samen beslissen dat dat niet meer zo is, hebben ouderen zich daar maar bij neer te leggen. Wij – ik ben van 1966 – moeten daar dan maar aan wennen, net zoals we hebben moeten wennen aan tattoos en MP3-spelers, en zoals mijn ouders moesten wennen aan spijkerbroeken en rockmuziek.
En bovendien, hoe belangrijk is het eigenlijk om onmiddellijk met twee l’en te schrijven? Die ene l valt toch helemaal niet op, zeker niet in de vluchtigheid van de moderne (kuch) communicatie? Is hameren op het belang van die twee l’en en alle d’s en t’s op de goede plek niet een zelfde soort achterhaalde (burgerlijke, reactionaire) norm als, zeg, dat je scheiding altijd recht moet zitten en je schoenen gepoetst moeten zijn?
Bovendien is niet elke spelfout een echte fout. Spelen met de taalnormen is een manier om iets persoonlijk uit te drukken, of om grappen te maken. Gezakd! Jaaaaaa, egt waar!!!!!!
Uw eigen d’s en t’s
En waar u, oudere, ook nog even over na mag denken: kon en kan uw eigen generatie wel beter spellen? In de adviesrapporten die ik beoordeel, grotendeels geschreven door hoogopgeleide oude mannen, komen net zo goed d/t-fouten voor. Bovendien is de zichtbaarheid van schrijven nogal veranderd. Vroeger gaven wij, VWO’ers, briefjes aan elkaar door. Die briefjes zag verder niemand. Nu kunnen we op internet allemaal meegenieten van de schrijfsels van dertienjarige VMBO’ers (misschien nog wel dyslectisch ook). Nee, die kunnen niet spellen. Maar zulke kinderen konden dat in de jaren tachtig ook niet.
Klagers hebben geen nood
Misschien valt het dus allemaal wel mee met die schrijfvaardigheid. Misschien moeten we dan ook maar eens ophouden met dat geklaag. Veranderende taalnormen en veranderend taalgedrag zijn een symptoom van een veranderende wereld. Daarover klagen is een tevergeefs verzet tegen een bedreigende verandering. Om geslaagt kun je ook gewoon lachen.
Geslaagden onder ons: maak er een mooi feestje van vanavond. Van harte gefeliciteerT!
Dr. Louise Cornelis is zelfstandig trainer in de schriftelijke (bedrijfs)communicatie en geeft daarnaast colleges taalbeheersing aan studenten Nederlands. Met elf van die jongeren publiceerde ze onlangs de e-bundel Ze kunnen niet meer schrijven tegenwoordig. Elf jongeren over schrijfvaardigheid.
CC-Foto: ‘cquarles‘
