Scherptediepte – Rosan Hollak

De omslag van Scherptediepte van Rosan Hollak bestaat uit enkele veelkleurige foto’s die lijken te zijn gemaakt met de hipstamatic app. De compositie van de prachtige afbeeldingen doet recht aan de diversiteit van de zeven verhalen waar Scherptediepte uit bestaat.

Op de achterflap is te lezen dat Hollak de levens van de zeven verschillende personages op subtiele wijze met elkaar verbindt, maar er is weinig verband te ontdekken, dus kan er beter van een verhalenbundel worden gesproken.

In deze zeven verhalen wordt de lezer op een heftige wijze het leven van een van de hoofdpersonages in gesleurd. In veelal korte zinnen die een zekere snelheid opwekken, trekt Hollak je dicht naar het personage. Dat doet ze zo goed dat je je al snel onderdeel voelt van het probleem waar het personage op dat moment last van heeft. Dat leest lekker, knap ook van deze schrijfster. Maar soms gaat het zo snel, volgen zaken elkaar zo snel op dat de diepte ontbreekt. Er is geen tijd om na te denken, om stil te staan. Daardoor wordt het hijgerig en vluchtig, komen de personages snel tot leven, maar blijven ze niet in je hoofd hangen.

Hoewel de hoofdpersonen zeer verschillen en de verhalen zich afspelen op allerlei plekken in de wereld hebben de verhalen veel met elkaar gemeen. Ze zijn bijvoorbeeld allemaal vanuit het ik-personage geschreven. Het woord ‘ik’ wordt vaak gebruikt, ook in zinnen waarbij het vermeden had kunnen worden.

‘Ik voel het wollige tapijt onder mijn wang. Ik tast met mijn handen in de ruimte en voel een muur. Ik stoot met mijn knie tegen de bank. Ik kruip over de vloer tot ik op een laag tafeltje de voet van een lamp vind. Ik zoek het knopje en doe hem aan. Ik knipper met mijn ogen.’

Hollak had meer afwisseling in haar zinnen kunnen toepassen.

Een tweede overeenkomst zijn de Engelse of Spaanse of zelfs Tunesische uitroepen die door het personage worden gebezigd. In het eerste verhaal lijken ze een functie te hebben.‘Dan hijs ik mijn big fat booty boven de pot en wacht tot het komt.’ Maar bij het derde en volgende verhaal zijn ze vaak overbodig en beginnen ze te irriteren.

Ook de structuur lijkt eenzelfde stramien te volgen. Bij de eerste zinnen val je pats boem in een scene.‘Dit is mijn favoriete moment van de dag. Naar buiten! Zuurstof! Weg van die zweetlucht.’ Daarna volgt een flashback waarbij duidelijk wordt in welke context deze scene geplaatst moet worden.

In die heftigheid zit de kracht van Hollak. Als een junkie, bedelend om geld, dringen de personages zich aan je op. Je gaat ze aardig vinden, akelig of zelfs vies, maar je voelt onmiddellijk iets voor ze.

Het verhaal ‘Scherptediepte’ is het hoogtepunt van deze bundel, omdat Hollak daarin laat zien dat ze ook op een subtielere wijze de aandacht kan richten. Het lijkt alsof ze daar op de rem is gaan staan en op tragere wijze, en met gevoel voor die specifieke sfeer, een zoon herinneringen op laat halen aan zijn zojuist overleden vader, een oorlogsfotograaf. Het verhaal is een ode aan de donkere kamer, waarbij de relatie tussen vader en zoon met gemak een roman zou kunnen vullen. ‘Scherptediepte’ vult daarmee de belofte in dat Hollak zeker in staat is om als opvolger van haar debuut een ingetogen roman te schrijven. Het wachten daarop is dat zeker waard.

Citaten:

‘Tot ze me naar deze afdeling brachten. De afdeling van de hopeloze – gevallen – zonder – toekomst.’

‘En Laila… ze is wat ze nooit had mogen zijn: alleen.’

‘Hij kust mijn voorhoofd en ik spring om hem heen. Ik trek aan zijn hemd. “Heb je je darboeka mee? Speel je met het orkest? Komt meneer Marley? Ik ontplof haast van blijdschap.”’