Sinds het dieptepunt van 24 zetels van drie weken geleden is de VVD weer op de weg terug. Op 28 zetels, twee meer dan de vorige week. De SP is één zetel gedaald naar 31, waardoor het verschil met de VVD drie zetels is. De PvdA stijgt er één naar 20. PVV, CDA dalen er ook één, waarmee het CDA terug is op het niveau van voor de lijsttrekkersverkiezing (twaalf). Deze partij lijkt kiezers die het sinds 2012 kwijtgeraakt is niet terug te winnen en ook niet aantrekkelijk te zijn voor kiezers van andere partijen.
Als de uitslag in percentages wordt vergeleken tussen kiezers met een hoge en lage opleiding (een verdeling in ongeveer twee gelijke groepen) is goed te zien hoe groot het verschil is tussen kiezers met een hoge en lage opleiding.
Stemvoorkeur naar opleiding
Kiezers met lage opleiding stemmen voor vrijwel de helft op SP of op PVV. Kiezers met een hoge opleiding stemmen beduidend vaker op VVD, D66 en Groen Links dan kiezers met een lage opleiding. Van alle kiezers met een hoge opleiding stemt 60 procent op één van de partijen van de Kunduz-coalitie, dat is bij de kiezers met lage opleiding 31 procent.
Dit grote verschil in keuze tussen kiezers van hoge en lage opleiding laat in feite ook zien dat de gedifferentieerde opkomst ook nog een grote invloed zal kunnen hebben op de uitslag. Traditioneel komen kiezers met hoge opleiding beter op dan kiezers met lage opleiding. Bij een relatief lage opkomst op 12 september (lager dan 75 procent) zal dat gunstig zijn voor VVD, D66 en Groen Links en nadelig voor SP en PVV.
Electorale potentieel
In het rapport wordt ook verslag gedaan van de ontwikkeling van het electorale potentieel van de verschillende partijen. Sinds januari is die van de SP van 26 procent naar 30 procent gestegen. Bij de VVD is die gedaald van 29 procent naar 25 procent. Die van de PvdA is in die periode gestegen van achttien procent naar 22 procent. Bij PVV, D66 en Groen Links zien we een daling van vier procent naar respectievelijk achttien procent, 20 procent en elf procent. Het CDA blijft op veertien procent staan. Een potentie die gelijk is aan het percentage dat het CDA twee jaar geleden bij de verkiezingen aan uitgebracht stemmen haalde. Ook bij de PvdA en de PVV zien we een potentie die slechts enkele zetels hoger is dan de uitslag van 2010.
Als de tabel bekeken wordt waarbij de potentie van dit moment wordt gerelateerd aan het stemgedrag van twee jaar geleden in relatie tot vijf maanden geleden, dan is goed te zien dat de electorale ruimte tussen VVD en PVV groter is geworden. En dat de electorale afstand tussen D66 en de linkse partijen groter is geworden.
Griekenland
De ontwikkelingen in Europa (startend met de uitslag van de Griekse verkiezingen van vandaag) kunnen duidelijke gevolgen hebben voor de electorale verhoudingen binnen Nederland. Maar ook dan valt te verwachten dat de grote electorale scheiding tussen kiezers met een hoge en lage opleiding eerder zal toenemen dan afnemen.
Lees hier de complete PDF.
De wekelijkse opiniepeiling wordt verzorgd door Peil.nl.
