De bus van Bukittinggi naar Jakarta zou er 35 uur over doen, aldus het busbedrijf. Die schatting wordt door de Indonesiërs minzaam glimlachend begroet met de vraag waarom je niet vliegt. Een beetje doorvragen leert dat er een legende in de streek is over een bus die er heel lang geleden 35 uur over had gedaan, maar dat ze zelf niemand kennen die er in een zelfde termijn was. Houd rekening met 48 uur, zeggen ze. De Lonely Planet raadt de bus alleen aan voor zombies.
Bij een reis van veertig-plus uur is het verstandig niet de goedkoopste bus te nemen. Neem eerder de duurste, want je gaat er veel tijd in doorbrengen en die gaat niet alleen maar leuk zijn. De Lorena kost 370.000 roepia en is de duurste. Omgerekend is het iets meer dan dertig euro. Een vliegticket kost ongeveer veertig. De Lorena is op zich prima, maar is totaal geen partij voor de Bintang Prima op Sulawesi. Achterin de bus zit dan wel weer een toilet en zelfs een rookruimte. In de rest van de bus mag namelijk niet gerookt geworden, vanwege de airco. Bovendien is er achterin de bus een slaaphokje voor de chauffeur die geen dienst heeft. Ze rijden om de beurt vijf uur.
Olieverslaving
Als de bus wat langer stil staat om te tanken komen wat mannetjes koude nasi goreng en Mentos verkopen. En een jongetje met een valse gitaar zingt een heel lang vals liedje, zo’n beetje in je oor. Je vingers in je oor stoppen zorgt er vooral voor dat het omgevingsgeluid zachter wordt. Het valse gejengel lijkt uren te duren en uiteindelijk ontvlucht je er zelfs de bus voor. Er is een lange rij voor het tankstation. Indonesië is door de explosie van motor- en autobezit in plaats van een olieproducerend land een olie-importerend land geworden. De subsidies op olie en aanverwanten nemen tegenwoordig ruim een kwart van de begroting in beslag. Dat is de reden dat de subsidieregeling wel afgeschaft moet worden. Alleen heeft het parlement daar dus een stokje voor gestoken, want er zijn volgend jaar verkiezingen. Mensen met interesse in het democratisch defect in Indonesië moeten er Plato maar eens op nalezen.
Respect voor Adolf Hitler
Naast je zit een man die behoorlijk Engels spreekt. Hij rijdt gelukkig maar twaalf uur van de reis mee en je hoopt dat je daarna geen nieuwe buurman krijgt toegewezen. Hij werkt in een winkel waar onduidelijke dingen worden verkocht. Hij noemt het Indonesische woord en het Engelse woord, maar dat laatste bestaat helaas niet. Hij heeft nog nooit wiet gerookt, want dat is haram. Hij is getrouwd met een zeven jaar jongere vrouw en heeft drie kinderen. Zelf is hij 44. Dat soort gesprekken dus. Hij zegt best wel respect te hebben voor Adolf Hitler. Voor zijn intellect en slimheid. Hij heeft natuurlijk wel te veel mensen doodgemaakt, maar toch vindt deze man ergens dat hij wel goed bezig was. Misschien speelt ook zijn strijd tegen de joden mee, want veel Indonesiërs voelen zich verrassend betrokken bij de Palestijnse zaak. Je ziet met regelmaat groepjes jongeren met sjaaltjes en vlaggetjes op weg naar een bijeenkomst voor pro-Palestinamensen. Enige kennis van het ontstaan van de staat Israël is ze doorgaans vreemd, maar het feit dat er daar moslims zijn die het allemaal niet leuk vinden, zegt volgens hen meer dan genoeg.
Helaas heeft het vertrek van de man naast je een nieuwe man opgeleverd. Deze spreekt geen Engels, wat wel zo rustig is. Hij reist samen met zijn vrouw en een dochtertje dat hij veilig naast zijn vrouw heeft gestald. Wat op zich prettig is aan een veel te lange busreis is dat je na verloop van tijd de mensen om je heen niet meer ruikt. En als ze eten weten te bemachtigen is het gesmak maar zelden luider dan de muziek, die klinkt alsof hij vooral bedoeld is om de muskieten op afstand te houden. En op zich zijn er geen muggen in de bus, maar dat kan natuurlijk best andere oorzaken hebben.
Noordwest Sumatra is nogal vlak. Na een tijdje door Indonesië gereisd te hebben krijg je de indruk dat als je geen bergen in de verte ziet, er wel zee zal zijn. Dat levert iedere keer de valse hoop op dat er snel overgestoken zal worden naar Java. Maar de bus rijdt nog maar stapvoets, wat ongetwijfeld komt door de tropische stortregen die nu uit de lucht dendert. Zo hier en daar is er een boom omgewaaid en het zicht is ongeveer twintig meter. Misschien is het ook wel niet zo’n goed idee om nu op een aftands schip de zee op te gaan.
Een tsunami en een SMS van EenVandaag
Je bent ongeveer tweeëndertig uur onderweg als je besluit een potje Angry Birds te spelen. Naast een twintigtal gemiste oproepen heb je zeven nieuwe SMS’jes van mensen die vragen of je nog leeft. Ook een van EenVandaag of je in de uitzending wil over een aardbeving en een tsunami die op komst zou zijn. De buschauffeur bevestigt dat er een aardbeving in geweest bij Banda Atjeh. Je SMS’t iedereen terug dat er weinig aan de hand is en EenVandaag dat je hoogstwaarschijnlijk niets aan hun verder sublieme programma hebt toe te voegen. Een tsunamiwaarschuwing voor de hele Indische Oceaan kan echter ook gevolgen hebben voor de scheepvaart tussen Sumatra en Java. Het zal er op zijn minst goed surfen zijn. Gelukkig rijdt de bus uitsluitend nog stapvoets en bestaat de kans zelfs dat je met dit tempo die hele boot nooit zult bereiken. De voortlummelende bus als alternatieve hel. De regen is minder geworden en de wind ook, maar toch maakt de bus nog steeds onderdeel uit van een lange file, waarvan de oorzaak onduidelijk is. Nu is de autodichtheid op Sumatra tegenwoordig sowieso wel zodanig dat elk dorpje en stadje een file als doorgaande weg kent, maar die nemen doorgaans geen uren in beslag.
In Padang zijn de mensen die dicht bij zee wonen ondertussen de heuvels in gevlucht. Maar niet één extra hoog golfje bereikt het strand. Het lijkt wel een weerwaarschuwing van het KNMI. De rest van de bus heeft zich ondertussen in dekens gehuld en probeert een uiltje te knappen. Atjeeërs zijn niet per se populair in de rest van Indonesië. Aan de ene kant is het afgunst omdat ze goed kunnen knokken, aan de andere kant is het weerzin omdat ze goed kunnen knokken.
De boot wordt toch bereikt. De chauffeur drukt je op het hart niet je zakken te laten rollen. De tocht over het water duurt twee uur en de zee kon bijna niet rustiger zijn, wat vooral jammer is voor de surfers. Maar gelukkig zijn die er weinig in dit gedeelte van Indonesië. Uiteindelijk bereikt de bus rond vijf uur Jakarta. De reis heeft uiteindelijk 44 uur geduurd, wat waarschijnlijk heel acceptabel is. Na in het hotel de nodige mensen die wel ongerust genoeg waren om te mailen, maar niet om te SMS’en, te hebben teruggemaild en na een bizar aanbod van een erg lelijk rugzakmeisje om samen te slapen te hebben afgewimpeld, naar bed.
Fotograaf Maarten Brante trekt met enige tegenzin door Indonesië en doet daarvan verslag op DeJaap. Meer beeld op zijn website: maartenbrante.com
