Vandaag gaan de Grieken naar de stembus en zelden heeft er voor Griekenland, Europa en eigenlijk ook voor de hele wereldeconomie zoveel vanaf gehangen als deze keer. Nadat het na de verkiezingen van 6 mei niet was gelukt om binnen een vastgestelde termijn een regering te vormen, werden de kaarten klaargelegd voor een tweede ronde. Uit alles wat er de laatste tijd in het nieuws is over Griekenland tekent zich een somber beeld af van de nabije toekomst. De staat betaalt al tijden de rekeningen niet meer, hetgeen onder andere in de gezondheidszorg al voor dramatische taferelen heeft gezorgd. De Grieken die nog iets van reserves achter de hand wisten te houden , halen in alarmerend tempo hun geld weg bij de noodlijdende banken, politici gaan in televisieprogramma’s met elkaar op de vuist, net als steeds grotere groepen ontevreden Grieken met de in al haar voegen krakende oproerpolitie. De Griekse bevolking lijdt, en het ligt helaas in de lijn van de verwachtingen volgens velen dat het er niet beter op gaat worden.
Ziek Griekenland
De overheid van het in corruptie en bureaucratie ondergedompelde land heeft naar schatting nog circa 2 miljard euro achter de hand, hetgeen concreet inhoudt dat wanneer er geen hulp komt, het land rond half juli failliet is. De mannen en vrouwen aan de economische en politieke knoppen in Griekenland hebben in met name de laatste vijftien tot twintig jaar te weinig gedaan om de mentaliteit van belastingontduiking, corruptie en parasiterende eigen- en deelbelangen tegen te gaan. Het uitkomen dat Griekse regeringen meerdere malen ‘foutieve’ economische informatie hebben verstrekt aan de EU heeft het beeld wat veel EU burgers over Griekenland hebben geen goed gedaan.
Resumerend: met een schuldenlast van 1,6 maal wat het in een jaar verdient, heeft Griekenland de hoogste schuldenlast van alle zeventien eurolanden. De overheid geeft ook systematisch te veel uit, het begrotingstekort bedroeg vorig jaar circa negen procent. Nadat Griekenland in 2010 al een noodkrediet had gekregen van 110 miljard euro, volgde er in het begin van dit jaar nog een nieuw pakket van 130 miljard euro. Griekenland verdiende in 2010 zo’n 227 miljard euro, de economie kromp in 2011 met vijf procent – en de economie krimpt al vijf jaar op rij. Ongeveer 22 procent van de Griekse beroepsbevolking is momenteel werkloos en dit stijgt nog steeds. De werkloosheid onder 15- tot 24-jarigen ligt net als in Spanje rond de vijftig procent.
Het Griekse dilemma
Volgens recente peiling wil circa 75 procent van de Grieken de euro houden. Echter, zonder zich te houden aan de strenge economische maatregelen als voorwaarde voor een nieuw Europees steunpakket en dan zal een ‘Grexit’ onafwendbaar (b)lijken. Vrijwel niemand in Griekenland wil de bezuinigingen, de loonsverlagingen en de stijging van de werkloosheid op de koop toe nemen die de naleving van die strenge Europese eisen tot gevolg zullen hebben.
Vandaag kunnen circa. 9,7 miljoen Grieken hun stem uitbrengen op een van de meer dan dertig politieke partijen. Bij de verkiezingen van 6 mei kwam de links-radicale Alexis Tsipras als grote winnaar uit de bus. Tsipras is de partijleider van de linkse coalitie Syriza. Zijn snel stijgende populariteit wordt voornamelijk toegeschreven aan het feit dat hij tijdens de verkiezingscampagne aan de Grieken precies heeft beloofd wat zij graag willen horen, namelijk geen bezuinigingen en wel in de euro blijven. Het is echter niet helemaal duidelijk hoe hij deze belofte kan waarmaken, aangezien de leiders in de andere Eurolanden versoepeling van de voorwaarden voor nog een steunpakket moeilijk aan hun eigen electoraat zullen kunnen verkopen. Ook zijn belofte om niet te korten op de pensioenen heeft Tsipras veel stemmen opgeleverd.
Lijnrecht tegenover het linkse Syriza staan de conservatieve Nieuwe Democratie (ND) van Antonis Samaras en de socialistische Pasok van Evangelos Venizelos. Zij hebben onder grote Europese druk in 2011 een monsterverbond gesloten om het land van faillissement te redden. In ruil voor de miljardensteun van de Eurolanden hebben zij de bijna draconische bezuinigingen doorgevoerd die al veel Grieken schrijnende armoede heeft gebracht. Het zijn ook juist deze partijen die door veel Grieken verantwoordelijk worden gehouden voor het ontstaan van de huidige crisis in deze bakermat van de democratie.
De verwachtingen
Eind juni verwachten de Europese geldschieters van Griekenland van het Griekse parlement te horen of zij bereid zijn de huidige strenge bezuinigen en andere voorwaarden voor verdere hulpverlening voort te zetten. Volgens de laatste peiling is er een reële kans dat de links-radicale Tsiparas de nieuwe premier wordt en in dat geval lijkt een Grieks bankroet en ‘Grexit’ onafwendbaar.
Voor hoogleraar financiële economie Sylvester Eijffinger is de afloop al duidelijk. “Het is niet de vraag of Griekenland failliet gaat, maar wanneer. Als ze na de komende verkiezingen in juni niet instemmen met het hervormingsprogramma gaat het land failliet, dan is het einde oefening”, aldus de hoogleraar, die ook adviseur is van het Europees Parlement.
De financiële markten hebben zich ook al massaal op het ergste voorbereid, deze showdown is niet uit de lucht komen vallen. Joe Carrier, directeur enterprise risk management bij Legg Mason, die 627 miljard dollar van de activa onder beheer heeft: “Wij verwachten niet dat er iets gebeurt, maar wij zijn liever prepared than underprepared.” De kiezer is aan zet in deze fase van de Griekse tragedie.
