De argeloze voorbijganger heeft het niet in de gaten – hij is niet voor niets argeloos – maar achter de vitrage van een rijtjeshuis in Oegstgeest worden politieke carrières tot grote hoogten gestuwd en in de knop gebroken. Buiten staat een tuinkabouter uit duizenden, binnen zit een man uit één stuk: Jip van den Potsenmaecker. Of zoals zijn enorme schare vrienden hem noemt: Hippe Jip. Als wij binnenkomen zit hij in zijn compleet witte en vooral lege woonkamer met een tomatensapje naar Vivaldi te luisteren. “Let niet op de troep”, zegt Jip. Hij drukt zijn bril met hoornen montuur vaster op de neus. “Jullie zien mij als mannetjesmaker, als spin doctor, als politiek strateeg.” Hij zucht. “Ik beschouw mijzelf als artiest. Ik ben een creator. Ik heb rommel nodig om ongrijpbare verbanden te leggen.” Jip schuift een denkbeeldige stapel papieren opzij en gaat midden in de kamer zitten.
Verstilling
Wij zijn inderdaad gekomen voor de politieke mannetjesmaker Jip van den Potsenmaecker. De man die verantwoordelijk is voor tientallen succesvolle campagnes, voor een generatie politici, voor honderden beelden die zich in ons geheugen hebben gegrift. Defining entities, zoals hij ze zelf noemt. “Politiek is kabaal”, mijmert hij. “Een slogan moet verstilling brengen. Alleen dan nestelt een idee zich in het hoofd van de kiezer.” Hij wijst op zijn onlangs verzonnen leus voor D66: En nu.. vooruit. “Let op de oorverdovende stilte die zo’n kreet tot gevolg heeft. Hoor je het? Het is zo simpel dat ik niet begrijp dat ik de enige ben die het snapt. Daar lig ik wel eens wakker van hoor!” Hippe Jip associeert door op zijn eigen hersenspinsel. Met de borst vooruit trekt hij zijn hoofd in korte rukjes omhoog. Hij schreeuwt: “D66; en nu? D66; had je wat?” Om dan plotseling zachtjes, bijna bedroefd te stamelen: “En nu? Vooruit dan maar weer.”
De media-illusionist roept zijn vrouw Janneke binnen en vraagt haar zijn gedachtesprongen te noteren. “Het is belangrijk om alles op te schrijven”, vindt hij. “Zo kwam de campagneleus voor Tofik Dibi tot stand. Ik probeerde zijn inhoudelijke punten te begrijpen en bonkte van ellende met mijn hoofd tegen de muur. Janneke hier schreef ‘BAM! BAM! BAM!’ op. De volgende dag had ik mijn defining entity. Voel je hoe die term nog steeds actueel is? Dat ‘BAM!’ staat voor het glazen plafond bij GroenLinks, voor het bord voor de kop van Tofik? Dat zijn dingen die ik zelf niet eens door heb als ik het verzin. Dat geniale heeft soms jaren nodig om tot volle wasdom te komen.”
Iedereen
Zo is Van den Potsenmaecker apetrots op zijn verkiezingsleus voor de ChristenUnie. “Dat ‘Voor de verandering’ is ideaal voor een christelijke partij. De partij van vóór de verandering, niet erna. Alles houden bij het oude, zoals het tweeduizend jaar geleden ook al was. Vernieuwing met een slogan die vijftien jaar geleden ook al is gebruikt. Vóór de verandering, voel je ‘m? Dat is net zoiets als de titel van het CDA-verkiezingsprogramma. ‘Iedereen’. Heb ik bedacht. Ik twijfelde over ‘een hoop mensen’, maar dat was ‘m net niet. Het moest radicaler. Het moest dat benauwende van een christelijke opvoeding hebben. Iedereen. Niemand kan ontsnappen.”
De meest recente vinding van Jip van den Potsenmaecker is de fusiepartij van Hero Brinkman. Diens OB-partij (ook al een vinding van de ideeëngrootgrutter Van den Potsenmaecker) gaat samen met de gekrenkte Trots van Rita Verdonk onder de naam ‘Democratisch Politiek Keerpunt’. “Let op die tweede term, Politiek”, zegt Jip. “Dat beschrijft in één woord waar Hero mee bezig is. Politiek. Op democratische wijze. Dat gaat het keerpunt worden, iemand die aan politiek doet.” Hij kijkt de kamer vorsend rond. Wij zijn allebei doodstil. Dan zegt hij trots: “Het is niet erg dat jullie er een beetje stil van zijn, hoor. Dat heb ik vaker.” We durven hem niet tegen te spreken. Dat zal hij ook wel vaker hebben.
Jeroen Weghs is te volgen op Twitter
