In zijn Milanese penthouse keek Wesley Sneijder op een beeldscherm van minimaal 55 inch naar de twintig jaar jongere versie van zichzelf. De beeldspraak was prachtig: het bleke jochie naast zijn ouders op de rand van een kringloopbank was geworden tot een wereldster op een door Eric Kuster uitgekozen loungeset. Sterspeler van Internazionale en Oranje. Een successtory waar veel jongentjes van dromen, en de jeugdopleidingen van profclubs graag mee pronken. Maar achter die mooie verhalen schuilt een harde realiteit.
Een jaar geleden onderzochten Frank Hol en ik voor Elsevier waar jeugdspelers terechtkwamen nadat ze deel uit hadden gemaakt van een voetbalacademie. De praktijk bleek zeer treurig. (Klik hier voor een pdf van het hele artikel). Spelers die in een voetbalacademie zitten, worden bijna nooit prof. Zeker niet als je niet bij PSV, Ajax, AZ of Feyenoord in de jeugd speelt. Het merendeel is opvulling om een elftal in stand te houden en die ene speler zich te laten ontwikkelen.
Op zichzelf is dat niet erg, volgens de sportwetenschap hoort dat nu eenmaal bij talentontwikkeling en topsport. Kansen bieden, heet dat oneerbiedig. Maar de Sneijder-tapes legden de vele problemen van zo’n jeugdopleiding weer eens bloot. De gevraagde opoffering staat niet in verhouding tot de slagingskans.
Sneijder-tapes
Freelance journalist Rimko Haanstra besloot in 1993 enkele jeugdspelers van het Ajax-elftal van Wesley Sneijder te volgen. Haanstra schoot zeventig videobanden vol, stopte die in een vuilniszak en borg ze veilig op in een opslagbox. Toen de NOS dit jaar een documentaire wilde maken over Sneijder, viste Haanstra de banden van Sneijder er tussenuit. En voilla, het resultaat, de Sneijder-tapes, de successtory van Wesley Sneijder, was best leuk.
Maar over die andere spelers op de zeventig banden in die vuilniszak werd gezwegen. Behalve dan door Sneijder. “Geoffrey, Dyron Daal, Dennis Bax (bekend van de Gouden Kooi)”, wist hij er nog een paar te herkennen. “Nee, van deze groep heeft verder niemand het gehaald”, zei hij zonder blikken of blozen. Al speelt Dyron Daal dan nog wel ‘profvoetbal’ bij Kienlongbank Kien Giang FC in Vietnam…
Thuisfront
Het was een keiharde constatering waar luchtig overheen werd gepraat. Al die spelertjes zouden het dus niet halen, terwijl toenmalig jeugdtrainer Patrick Ladru in de documentaire net had uitgelegd dat de acht-, negenjarige jochies al drie keer in de week trainden. En ook huiswerk meekregen voor thuis. Dag in dag uit met voetbal bezig moesten zijn.
Vader Sneijder vertelde dat hij zijn baan had opgezegd voor de voetbalcarrière van zijn kinderen. En elke dag, zeven jaar lang, zijn zoons op en neer reed van woonplaats Utrecht naar Amsterdam. “Ik denk dat je dat er voor over moet hebben. Daar begint het allemaal bij. Als je dat niet kunt opbrengen ben je klaar”, zei hij. “Ik zie Ajax ook als een studie, als een voetbalstudie.”
Valse hoop
Het was tekenend voor waar je in terechtkomt wanneer je zo’n voetbalacademie instapt. Alles draait om voetbal. Niet alleen voor het kind, maar voor het hele gezin. Het sociale leven en school komen op een lager pitje te staan. Ouders geven hun baan op. Dat vergt opofferingsbereidheid. Bijna altijd wordt die gedreven door hoop. Valse hoop. Clubs vertellen dan wel dat er maar weinigen doorbreken. Toch denken veel ouders dat hun zoon juist die ene is.
“Slechts een enkele speler uit de jeugd breekt door naar het eerste elftal van Ajax. Maar dat kun je zijn”, zei vader Sneijder tekenend. En Wesley zelf, gaf twintig jaar later toe dat zijn politiek correcte antwoord over zijn kans als voetballer bullshit was. Hij had maar één ding in zijn hoofd, en dat was profvoetballer worden.
Naar aanleiding van het verhaal in Elsevier werden Kamervragen gesteld, maar helaas liet minister Edith Schippers haar oren hangen naar de KNVB. Deze week startte AZ met E-pupillen, en PSV vergrootte zijn visvijver. Het is tijd voor een hernieuwde discussie. Bieden de opleidingen kansen, of bieden ze vooral valse hoop aan potentiële goudmijntjes?
Sneijder redde het. Maar wat is er terechtgekomen van de andere voetbalgezinnen in die vuilniszak van Rimko Haanstra? Het is misschien wel het best bewaarde voetbalgeheim van Nederland.
Klik hier voor het hele onderzoek in Elsevier over het rendement van de Regionale Jeugdopleidingen in Nederland
