Amerika’s hoogste rechter, het Hooggerechtshof, heeft in een lang verwacht besluit de omstreden zorgwet van President Obama grondwettelijk verklaard. Het besluit werd genomen met een nipte vijf tegen vier meerderheid. Hiermee wordt Obama’s belangrijkste wetgevende prestatie in stand gehouden, tot frustratie van de Republikeinen. Zij zullen een nieuwe poging doen om de wet alsnog af te schaffen, maar de kans op succes is heel klein zolang Democraten de dienst uitmaken in het Witte Huis en de Senaat. Obamacare zal dus in werking treden op het eerder geplande moment van 1 januari 2014.
Deze uitspraak komt voor velen onverwacht. Het Hooggerechtshof in deze samenstelling wordt gezien als het meest conservatieve Hof in de geschiedenis. Opmerkelijk is dat de conservatieve opperrechter John Roberts, aangesteld door George W. Bush, de doorslag. In het vonnis staat expliciet dat de rechters geen uitspraak doen over de wijsheid van de zorgwet, dat is aan de Amerikaanse kiezer.
Het Hof heeft voor eens en altijd geoordeeld dat het Congres Amerikanen mag verplichten om zorgverzekering te nemen, de zogenaamde individual mandate. De rechters waren het niet helemaal eens met de argumentatie van de regering Obama maar houden met andere argumentatie toch de wet in stand. Het Hof heeft een eigen verantwoordelijkheid om te kijken hoe een wet in lijn gebracht kan worden met de grondwet. De rechters stoelen de individual mandate op de bevoegdheid van de overheid om belasting te heffen, niet om handelszaken te reguleren. Dat laatste werd door Obama’s advocaat aangevoerd als argumentatie.
Het Hof heeft wel een element van de wet ongrondwettelijk verklaard. Een uitbreiding van Medicaid, zorg voor de armen, is gesneuveld. In tegenstelling tot de individual mandate is dit echter geen hoeksteen van de wet.
President Obama zal binnen een paar uur reageren op de uitspraak. Omdat de uitspraak complex en gedetailleerd is, zal het Witte Huis eerst de uitspraak nauwkeurig bestuderen. Hoewel dit een grote overwinning is voor Obama, zal hij naar verwachting een gematigde reactie geven.
Ook wordt er een persverklaring verwacht van Mitt Romney, alleen weten we nog niet wanneer. Voor hem is deze uitspraak een nederlaag maar de vraag is hoe belangrijk dat gaat zijn voor zijn campagne. Het Republikeinse argument dat de individual mandate ongrondwettelijk is, wordt het wind uit de zeilen genomen. Toch kan Romney de impopulaire wet blijven aanvallen. Hij kan beloven om als president samen met het Congres deze wet te vervangen door een betere zorgwet. Maar zijn belangrijkste thema in deze campagne is en blijft de economie. Daar zal hij het meest op blijven hameren.
Het gehele arrest – dat 67 pagina’s telt – kun je teruglezen op de website van het Hooggerechtshof (PDF).
>> Laatste update: 17:08
