In april stond hier al een overzicht van de mogelijke kandidaten voor het vicepresidentschap naast Mitt Romney. Afgelopen dagen ontvingen de aanhangers van Romney meerdere e-mails waarin wordt aangegeven dat de Republikein spoedig bekend zal maken zie zijn running mate zal worden. Dat zal in ieder geval moeten gebeuren voor de Republican National Convention in Florida eind volgende maand. Daarom is het tijd om te kijken wie van die lijst de huidige kanshebbers zijn en wat ze mee en tegen hebben.
Selectie
De selectie van een running mate is altijd een lastig proces. De constitutionele taak van een vicepresident is eigenlijk zeer beperkt: hij of zij mag de beslissende stem uitbrengen indien de stemmen in de Senaat staken – hij is dus de 101ste senator indien dat nodig is – en verder mag hij afwachten tot het moment komt dat de president zijn functie niet meer kan uitoefenen. Geen dankbare taak dus, maar het is wel relevant om iemand te selecteren die het presidentschap uiteindelijk aan zou kunnen als het nodig blijkt te zijn.
Aan de andere kant biedt de selectie van een vicepresident vooral kansen om electorale, demografische en beleidsmatige zwaktes van de presidentskandidaat te compenseren. Heeft de kandidaat een probleem met latino’s? Dan kan een latino vicepresidentskandidaat veel goedmaken. Moet de stem van vrouwen gewonnen worden? Selecteer Sarah Palin. Weet de kandidaat niets van buitenlands beleid? Zet Joe Biden ernaast. Er zijn dan drie primaire criteria voor selectie van een vicepresident:
Drie mannen en twee vrouwen lijken nu nog een kans te maken op de twee plaats naast Romney. Die eerste selectie is vooral gedaan op grond van hoe nauw de verschillende kandidaten voorlopig bij de campagne betrokken zijn, hoe vaak hun naam in Republikeinse kringen genoemd wordt en in welke mate ze voldoen aan de gestelde criteria. Geen van die vijf kandidaten scoort echter 100 procent op de gestelde criteria.
Marco Rubio
De senator uit Florida wordt al maanden als de favoriet gezien voor de nominatie. Een jonge, charismatische latino uit swingstate Florida die het goed doet bij de conservatieve vleugel van de Republikeinse partij. Dat is alles wat Romney nodig lijkt te hebben. Bovendien is hij nog niet op grote fouten betrapt en houdt hij zich al geruime tijd goed staande in de nationale spotlight. Op papier is hij dus de ideale kandidaat.
Toch wordt Rubio de laatste weken minder genoemd dan enkele maanden geleden. Rubio is op papier zo’n goede kandidaat dat hij eigenlijk helemaal niet bezig is met het vicepresidentschap; hij is heel nadrukkelijk een pad aan het uitstippelen om in 2016 een gooi te doen naar het presidentschap. Dat brengt als probleem met zich mee dat hij heel moeilijke te controleren zal zijn voor Romney en zijn team. De kans dat Rubio voor zijn eigen kansen en imago kiest als die op enig moment afwijken van wat Romney van hem wil, is groot. Dat maakt hem een onzekere en onbetrouwbare factor, geholpen door het feit dat hij nog jong (41 jaar) en nog maar twee jaar senator is en dus nauwelijks nationale ervaring heeft. Romney gaat risico’s het liefst uit de weg en de kandidatuur van Rubio brengt veel risico’s met zich mee. En als hij wel alles goed doet, kan Rubio met zijn charisma Romney zomaar overklassen, ook niet echt wenselijk.
Condoleezza Rice
Een andere topkandidaat op papier is Condoleezza Rice. Het goed ingevoerde en Romney-vriendelijke weblog Drudge Report wist vorige week te vertellen dat de voormalige Minister van Buitenlandse Zaken zelfs bovenaan Romneys lijsje zou staan. Gek is dat niet. De hoogst geplaatste zwarte vrouw ooit in de Amerikaanse overheid, een schat aan ervaring op buitenlands beleid, minstens zoveel ervaring op het politieke strijdtoneel van Washington, een begenadigd spreker, ze heeft veel mee. Al sinds 2008 zingt haar naam rond in Republikeinse kringen als de vrouw die de partij eigenlijk zou moeten leiden.
Toch lijkt het dat ook bij Rice de kracht vooral op papier bestaat. In werkelijkheid heeft ze namelijk geen enkele ervaring als het gaat om verkiezingen en weet niemand hoe ze zich staande zou houden in de chaos die de komende maanden zouden brengen. Daarnaast is ze het gezicht van acht impopulaire jaren buitenlands beleid onder president Bush en is ze uitgesproken pro-abortus, een hoofdzonde in conservatieve Republikeinse kringen waar ook Mitt Romney er niet heel goed op staat. Daarnaast geeft ze al tijden aan geen enkele interesse te hebben om weer naar het hart van de politiek terug te keren. Het is dan ook niet onwaarschijnlijk dat Drugde Report haar naam vooral lanceerde om de aandacht af te leiden van de kritiek op Romney over Bain Capital.
Tim Pawlenty
Pawlenty, van 2003 tot 2011 gouverneur van Minnesota, is de saaiste van de kandidaten die nog een kans lijken te maken. Hij werd vier jaar geleden al nadrukkelijk genoemd als potentiële runningmate voor John McCain en probeerde zelf kortstondig om dit jaar de Republikeinse vaandeldrager te worden. Romney en Pawlenty lijken zozeer op elkaar dat je zou denken dat er geen electoraal voordeel in zijn kandidatuur zou zitten. Niets is echter minder waar. Waar Romney als zoon van een gouverneur met een gouden lepel in zijn mond geboren is en honderden miljoenen verdiende, is Pawlenty het toonbeeld van een gewone Amerikaan die zijn eigen status heeft gebouwd. Hij werd geboren als zoon van een Poolse melkboer, was de eerste van zijn familie die na de middelbare school ging studeren en heeft altijd kunnen bouwen op de steun van middle class kiezers. Daar waar Romney de stem van latino’s (Rubio) en zwarte Amerikanen (Rice) waarschijnlijk toch niet gaat winnen, kan Pawlenty hem wel helpen om de middle class aan zijn zijde te krijgen. Bovendien lijkt Pawlenty zich te realiseren dat het vicepresidentschap het hoogst haalbare is nu een nieuwe generatie jonge Republikeinen klaar staat om in 2016 het vaandel over te nemen. Dat betekent dat hij alles zal doen wat Romney hem opdraagt, wat ook blijkt uit het feit dat hij zich al maanden vol overgave inzet voor de campagne.
Heeft Pawlenty dan niets tegen? Hij is saai, een blanke man die weinig vuur of inspiratie met zich mee brengt. Hij is geloofwaardiger dan Romney bij de conservatieve tak van de Republikeinse Partij, maar niet veel. Hij brengt eigen aanhang met zich mee, maar niet heel uitgesproken. Hij is een veilige keuze, maar niet een keuze die grote groepen vrijwilligers op de been kan brengen. Romney is niet de man die bekend staat om het nemen van politieke risico’s en dat pleit voor Pawlenty, maar van die keuze zal niemand echt warm worden.
Kelly Ayotte
Kelly Ayotte is de grote onbekende in dit lijstje. Ze is sinds 2011 senator namens New Hampshire en werkte daarvoor als hoogste (en eerste vrouwelijke) Officier van Justitie in die staat. Ayotte is een jonge, charismatische politica die als aanklager het imago kreeg tough on crime te zijn en die in 2010 steun kreeg voor haar kandidatuur van zo’n beetje elke prominente Republikein, van Mitt Romney tot Sarah Palin en van John McCain tot Rick Santorum. Daarmee is ze een van de weinige kandidaten die bij zowel fanatieke conservatieven als gematigde Republikeinen op steun kan rekenen.
Ayotte is echter ook onbekend bij een groot publiek en onervaren op nationaal niveau. Net als Rubio loopt ze nog maar een kleine twee jaar in Washington rond en heeft ze geen enkele bestuurlijke ervaring. Het is dus de vraag hoe ze zich zal gedragen als ze onder het vergrootglas komt te liggen van een nationale campagne. Groter probleem is echter dat ze uit hetzelfde liberale Noord-Oosten van Amerika komt als Romney. Hoewel dat wellicht een band kan opleveren tussen de beide kandidaten, is het de vraag of de kandidatuur van Romney niet meer geografische spreiding nodig heeft. Vanwege haar jonge leeftijd, ze is nog maar 44 jaar oud, lijkt Ayotte een logischer kandidaat over vier of acht jaar naast iemand die uit een ander deel van het land komt. Houd haar dus vooral in de gaten als beoogd (vice)president in 2016 of 2020, maar 2012 lijkt nog iets te vroeg te komen.
Paul Ryan
Paul Ryan was de afgelopen jaren één van de meest zichtbare Republikeinen, maar is de laatste maanden een beetje naar de achtergrond verdwenen. Toch werd zijn naam afgelopen weekend weer nadrukkelijk genoemd toen de Republikeinse gouverneurs bij elkaar kwamen om met elkaar over de verkiezingen en de partij te spreken. Ryan heeft mee dat hij als voorzitter van de budgettaire commissie in het Huis van Afgevaardigden het gezicht is van de spaarzame overheid, de man die Obama constant dwingt meer te bezuinigen en minder uit te geven. Ryan zit al sinds 1999 namens Wisconsin in het Huis van Afgevaardigden en is een ervaren en geslepen politicus die van enorme toegevoegde waarde zou zijn in het Witte Huis als Romney de verkiezingen wint. Zoals George W. Bush en Dick Cheney in feite als elkaars gelijken functioneerden, zo zouden Romney en Ryan dat ook kunnen.
De moeilijkheid voor Ryan is echter dat de economie in het slop zit. Je zou denken dat zijn sterke economische profiel dan juist van pas zou komen, maar de meeste Amerikanen zitten nu niet te wachten op een extreem spaarzame overheid. Bezuinigen is noodzakelijk en vooral conservatieve Republikeinen dragen hem op handen, maar een groot deel van het gematigde Amerikaanse electoraat zit niet te wachten op iemand die alle sociale voorzieningen wil uitkleden in een tijd dat steeds meer Amerikanen die voorzieningen nodig hebben. Vooral 65+ Amerika, dat nu terug kan vallen op Medicare voor noodzakelijke medische zorg en die in grote mate Republikeins stemt, zal niet erg warm lopen voor Paul Ryan. Daar komt bij dat ook hij nog erg jong is (42 jaar) en dat hij net als Rubio nadrukkelijk op weg lijkt naar een poging om in de toekomst zelf president te worden. Hoezeer hij zich door Team Romney laat leiden valt dus te bezien.
Alle vijf de kandidaten hebben hun eigen krachten en zwaktes. Kiest Romney voor een kandidaat met een eigen fanatieke en enthousiaste achterban, dan lijken Rubio, Rice en Ayotte logische keuzes. Dan kiest hij echter ook voor een kandidaat waar nadrukkelijke risico’s aan kleven. Kiest hij voor Ryan, dan haalt hij een geslepen politicus binnen die een aanwinst zal zijn in het Witte Huis, maar die ook weer zijn eigen problemen met zich meebrengt. Pawlenty zou de keuze zijn met de minste risico’s, maar ook de kandidaat die het minst tot de verbeelding spreekt. Romney lijkt over het algemeen risico’s uit de weg te gaan, dus lijkt Tim Pawlenty de favoriet op dit moment. Of hij inderdaad de running mate wordt van Romney moet echter nog blijken. Wellicht tovert Romney immers nog een heel ander konijn uit de hoge hoed.
Adriaan Andringa is hoofdredacteur van de WarRoom.
