Dit weekend kwam de Volkskrant met een grootste opening “Het buitenbeentje van Europa”. Online bekend onder Het Europese geduld met etterbakje Nederland is op. In de krant worden diverse insiders aangehaald die zich verbazen over hoe Nederland het zich onmogelijk maakt in Europese besluitvorming. De kritiek die ik op Twitter voorbij zag komen verbaasde me: allereerst omdat anonieme bronnen kennelijk niet meer mogen en vervolgens dat men het geklooi van regeringsleiders op “Brussel“ projecteert.
Als eenvoudig medewerker van een Nederlandse delegatie in het Europees Parlement – ver weg dus van de vergadertafel van de Europese Raad – hoor je vaak continentgenoten hun verbazing uitspreken over de onderhandelingstechnieken die Nederland hanteert. Bij de klimaattop, bij de EU-begroting of bij de onderhandelingen over dossiers tussen Europees Parlement, Raad en Commissie: men snapt niet wat er aan de hand is met het land dat vroeger een voortrekker was in Europa.
De Volkskrant beschrijft hoe Europees gedacht wordt over Nederland, een belangrijk verhaal lijkt me. Het toont aan dat Rutte blundert in Europa en het geeft inzicht over hoe besluitvorming in de Europese Raad plaatsvindt. Ik was dan ook verbaasd dat op de Twitters velen los gingen over “ondemocratisch Brussel” en dat ambtenaren die anoniem over Nederland kwaadspreken meteen ontslagen moeten worden. Nu is de grens van klokkenluider en anonieme klager lastig, maar als je zoveel verschillende bronnen hebt die menen dat er iets fundamenteels mis is met de houding van Nederland dan heb je een verhaal dat verteld moet worden. Anonieme bronnen zijn bronnen. Als we nu opeens vinden dat je die niet mag gebruiken dan raad ik je aan even de geschiedenis erop na te slaan: welke zaken zouden niet aan het licht zijn gekomen als anonimiteit aan bronnen niet gegarandeerd kan worden?
Ik verbaasde me ook over de critici die meteen “BRUSSEL!” gingen gillen met een hoog ‘zie je wel-gehalte’. Want waar gaat dit stuk namelijk over? Over de Europese Raad. De regeringsleiders en haar diplomaten en vertegenwoordigers dus. Ja, die vergaderen in Brussel en doen hun lobby in Brussel want Brussel is als het ware de marktplaats van lobbyisten. Of ze nu van Greenpeace, Shell of Nederland zijn: alle lobbyisten hebben Brussel gekozen als de plek waar ze aan de slag moeten. Logisch, want veel wetgeving wordt in Brussel bedacht. Maar om heel Brussel dan ondemocratisch te noemen is werkelijk onzin. Want ja, dit systeem deugt niet. Het deugt niet dat regeringsleiders achter gesloten deuren niet tot degelijke besluitvorming komen om de eurocrisis werkelijk aan te pakken. Het deugt niet dat regeringsleiders met een enorme batterij aan duurbetaalde ambtenaren fulltime in Brussel besluitvorming proberen te frustreren. Het deugt niet dat regeringsleiders besluiten van het democratisch gekozen Europarlement opzijschuiven. Wat echter ook niet deugt is om het falen van die regeringsleiders, inclusief Mark Rutte het falen van ‘Brussel’ te noemen. ‘Brussel’, dat wil zeggen de Europese Commissie en het Europees Parlement zou namelijk daar ook graag een einde aan maken. ‘Brussel’ wil graag naar een economisch bestuur met democratische controle. Het zijn de regeringsleiders achter gesloten deuren die met angst en beven voor verkiezingspolls verdere Europese integratie tegenhouden, vertragen en frustreren. De crisis verergert daardoor meer en meer en verspreidt zich over Europa. Land na land wordt zo uitgespeeld door financiële markten en kredietbeoordelaars.
Europese Raad is ondemocratisch
Kortom, het democratisch gat zit juist bij de Europese Raad. Degenen die vallen over de passage in de Volkskrant dat het een grote vriendenclub is, moeten beseffen dat deze deals gesloten moeten worden omdat de lidstaten nog alle 27 hun eigen veto hebben. Daardoor ontstaat er een sfeer van een soort überrotary die alleen maar vergroot zal worden naarmate Europa zich zou gaan richten op samenwerken in plaats van integreren. Dat zal de Europese slagkracht in de wereld geen goed doen, integendeel.
Ik heb al eens als grap gezegd dat zij beter in een andere stad kunnen vergaderen om duidelijk te maken waar het nu misloopt in Europese besluitvorming, maar na het lezen van al die boze tweets, begin ik echt serieus te denken dat dit de oplossing is. Wat mij betreft kiezen we daar een Nederlandse plek voor uit. Leiderdorp of zo: makkelijk bereikbaar en absoluut niet te verwarren met Brussel.
PS: het Europees Parlement vergadert altijd met open deuren, de fractievergaderingen van de Europese Groenen zijn ook publiek toegankelijk. Open en transparant.
Dirk van den Bosch werkt in het Europees Parlement en is kandidaat Tweede-Kamerlid voor GroenLinks
