Hoewel er dit jaar al een week activiteiten waren was de echte start van de campagne het debat bij RTL4 op de avond van de 26e augustus. Op die ochtend was onze peiling zoals deze te zien is in bovenstaand overzicht. Er waren weinig verschuivingen in de drie weken ervoor.
Jubileum Peil.nl
Op 2 september 2002, vandaag precies 10 jaar geleden, startte in samenwerking met No Ties bv. het internetpanel wat later Peil.nl werd genoemd. In die 10 jaar zijn iedere week de electorale verhoudingen gemeten en in een rapport weergegeven. Dat zijn dus inmiddels meer dan 500 rapportages. In deze periode vielen o.a. de Tweede Kamerverkiezingen van 2003, 2006, 2010 en nu die van 2012. Vaak met van week tot week per partij maximale verschuivingen van twee zetels. Maar soms met (veel) grotere verschuivingen. Met deze weekpeilingen kon ook goed weergegeven worden hoe de steun per partij in de tijd verliep. Hieronder de grafiek van de politieke voorkeuren in deze 10 jaar. (Klikken voor een groter formaat.)
Omdat we de afgelopen week een grootschalig onderzoek hielden in het kader van ons jubileum – meer dan 20.000 mensen zijn ondervraagd – hebben we unieke informatie kunnen verzamelen over het effect van dit debat op de politieke voorkeuren van de Nederlanders.
We hebben namelijk circa 3500 mensen ondervraagd die naar dit debat hadden gekeken en konden die informatie vergelijken met mensen die niet gekeken hebben en de onderzoeksresultaten van kort voor het RTL4-debat. En daarom kan in dit speciale onderzoeksrapport, op de dag dat Peil.nl tien jaar bestaat, een goed inzicht gegeven worden van wat de impact is geweest van dit debat op de politieke voorkeuren.
Verloop voor de VVD
Uit de eerste regel van de bovenstaande tabel blijkt dat voorafgaande aan het RTL debat 71 procent van de VVD- kiezers aangaf weer VVD te stemmen. Daarnaast meldde 14 procent van de CDA-kiezers dat ze over zouden stappen naar de VVD en van de PVV-kiezers gaf zeven procent dat aan. Van de D66-kiezers uit 2010 gaf vijf procent aan VVD te stemmen.
In de tweede regel zien we dat de mensen die naar het RTL-debat keken over de hele linie nu meer de VVD zeggen te stemmen dan vorige week. Van de VVD-kiezers uit 2010 geeft nu 79 procent aan weer VVD te stemmen (was dus 71 procent). Bij alle andere kiezers, behoudens die van PvdA en SP zien we hogere percentages dan vorige week. Uit de derde regel kunnen we zien wat de scores zijn bij de mensen die niet gekeken hebben naar het RTL-debat. Dan geeft 74 procent van de VVD-kiezers aan weer VVD-te zullen stemmen. Maar bij alle andere kiezers zien we lagere scores dan voorafgaande aan het debat! Alleen bij de PVV-kiezers zien we een hogere score.
SP na het debat
De eerste regel laat goed zien hoe voorafgaande aan het debat de SP niet alleen haar eigen kiezers goed bond (88 procent ging weer SP stemmen), maar ook kiezers aantrok van alle partijen. Zo gaf 32 procent van de PvdA- kiezers voorafgaande aan het debat aan dat ze SP gingen stemmen. Dat was het geval bij 18 procent van de Groen Links-kiezers en 13 procent van de PVV-kiezers.
De SP-kiezers bleven Roemer trouw (89 procent), maar bij alle andere partijen zien we lagere cijfers. Van de PvdA-kiezers gaf nog maar 17 procent aan naar de SP over te stappen (was 32 procent). Maar ook zien we dat bij de PVV het aandeel kiezers dat aangeeft SP te stemmen van dertien procent is gedaald naar negen procent.
De derde regel laat zien dat die kiezers op een andere manier verschillen in hun reactie van de kijkers naar het debat dan bij die andere drie tabellen. Bij PvdA, VVD en PVV zien we hogere scores dan bij de kijkers naar het debat, maar lagere dan vlak voor het debat. Bij de SP-kiezers zien we een duidelijk lagere score bij de niet-kijkers dan bij de kijkers (77 procent tegen 89 procent).De conclusie is dat Roemer tijdens het RTL-debat de eigen SP-kiezers uit 2010 goed heeft vastgehouden, maar een fors deel van zijn winst is kwijtgeraakt.
Samenvattend
Het debat van RTL4 op 26 augustus heeft een forse impact gehad op de kijkers. Met name zien we dat een deel van de winst die de SP had behaald kwijt raakt onder de kijkers naar het debat. Abrupt is de electorale positie van de PvdA duidelijk verbeterd.
Bij de VVD en de PVV verschoof er duidelijk minder. Eigen kiezers uit 2010 werden sterker gebonden onder de kijkers, maar de positie bij andere kiezers bleef hetzelfde of verzwakte.
Het momentum in de campagne is hierdoor duidelijk verschoven. Voor de ontwikkelingen in de komende 10 dagen zal het van groot belang zijn hoe de meningsvorming van de kiezers verder wordt beïnvloed. En in welke mate de meningsvorming van de kijkers naar debatten doorsijpelt naar de andere kiezers.
Meer informatie, inclusief tabellen voor andere partijen, over het kiezen na debatten door de jaren heen vindt u hier. (pdf)
