GroenLinks, zo kopte nu.nl vanmorgen, wil een ‘wettelijk maximum aan bureaucratie’. De kop leidde tot wat hilariteit her en der. Weer zo’n totaal wereldvreemd plan van GroenLinks: een bureaucratische maatregel om paal en perk te stellen aan de bureaucratie. HAHAHAHAHAHA! Hoe verzinnen ze het toch, he? Met hun geitewollen sokken. Eerlijk gezegd: als je de woorden van Jolande Sap zo verdraait als de redactie van nu.nl deed, klinkt het ook een beetje koddig. En dat is jammer.
Het is namelijk echt een uitstekend plan van GroenLinks om eens stevig te snoeien in de maar voortwoekerende bureaucratie in onderwijs en zorg, en een wettelijk maximum aan overheadkosten is daartoe een prima middel. Of dat nou 20% moet zijn of iets minder of meer, daarover kun je soebatten, maar: zorg en onderwijs worden bekostigd uit publieke middelen. Het is niet meer dan normaal dat de overheid paal en perk stelt aan de hoeveelheid geld die wegvloeit naar onnodige bestuurslagen en dure managers. De prangende vraag is: waarom is dit eigenlijk niet allang staand beleid?
InHolland
Denken wij even terug aan de casus InHolland, dat perverse fusiemonster in Noord-Holland waar na de fusie de onderwijskwaliteit aan alle kanten onderuit ging, de inspectie moest ingrijpen, en de bestuursvoorzitter niet alleen boven de balkenendenorm verdiende, maar óók nog eens ná vertrek een jaar lang volledig salaris doorbetaald kreeg. Dat was, u weet het nog wel, overigens Geert Dales, van de VVD – inderdaad die partij die altijd zo hamert op het verantwoord besteden van publiek geld.
Ik ga er overigens vanuit dat de VVD een groot voorstander is van deze maatregel: dit soort onnodige financiële uitspattingen worden een stuk moeilijker als organisaties gebonden zijn aan een wettelijk maximum. Controleren lijkt me geen probleem: een simpele check van de begroting en de jaarrekening kan volstaan. Aangezien scholen en ziekenhuizen die toch al moeten maken en aan de overheid moeten opsturen, leidt het plan dus niet wezenlijk tot extra bureaucratie. Het kost in ieder geval geen extra geld.
Wat is overhead?
Natuurlijk, je moet definiëren welke kosten je rekent onder overhead. Daarover kun je discussiëren. De conciërge, die zorgt dat alles op school op rolletjes loopt, en aanspreekpunt voor leerlingen is, is dat overhead? Deels, maar ook weer niet helemaal. Er is een grijs gebied. Maar in de kern gaat het natuurlijk om de managenttaken – de taken die zuiver organisatorisch of beleidsmatig van aard zijn. Niemand zegt dat dat niet óók belangrijk werk is, en niemand beweert dat we zonder kunnen, maar het valt in het niet bij het werk dat verricht wordt aan het bed en voor de klas.
Het is te zot voor woorden dat bestuurders – soms ook het middenmanagement – in onderwijsland een veelvoud verdienen van de docenten die het echte werk doen. Het is bizar dat in de zorg de dames en heren aan het bed zich (één minuut per patienthandeling) uit de naad werken zodat de zorginstellingen hun leidinggevenden kunnen betalen.
Niet ver genoeg
De enige kritiek die ikzelf zou hebben op het plan van GroenLinks is dat het niet ver genoeg gaat: niet alleen de zorg en het onderwijs schreeuwen om een wettelijk maximum aan de overheadkosten, maar ook andere publieke en semipublieke sectoren kunnen best aan wat beperkingen onderworpen worden. De overheid zelf, bijvoorbeeld. Het is te zot voor woorden dat er nog steeds gemeenten zijn in Nederland waar de burgemeester tegen een schijnhuurprijs een villa als ambtswoning krijgt. De woningcorporaties, om maar wat te noemen.
Enfin, als u voortdurend uw mond vol heeft over belastingcenten, strijkstokken, en bureaucratie, zou u kunnen overwegen dit plan te omarmen.
