Een inleiding is overbodig, van 10 naar 4 zetels (waarvan de vierde een te elfder ure behaalde restzetel was) is een afstraffing. Daar hoort nederig gedrag bij, dus de euforie van Jolande Sap over het verlies van de PVV op de verkiezingsavond was ongepast. Te meer daar Geert Wilders groots bleek in zijn verlies, daar kunnen nog veel politici iets van leren. Maar ook het blog van Alicia Hobbel is niet chique en zurig, daarmee komt GroenLinks niet verder. Ook het speculeren over regeringsdeelname is niet aan de orde. Ongeacht het politiek-tactische element, we zullen gewoon onze nederlaag eerst moeten onderkennen.
Daartoe is het goed om eens te kijken hoe het zo is gekomen. Als startpunt neem ik de vorige verkiezingen van 9 juni 2010. GroenLinks behaalde onder leiding van Femke Halsema, die voor deze verkiezingen dispensatie vroeg en kreeg voor nog een periode in de Kamer, 10 zetels. Een winst van 3 ten opzichte van 2006. Een prachtig resultaat gezien het feit dat twee jaar geleden ook een tweestrijd tussen VVD en PvdA de media beheerste. Een mislukte eerste formatiepoging tussen VVD, PVV en CDA zorgde ervoor dat GroenLinks voor het eerst in haar geschiedenis serieus mocht aanschuiven in de kabinetsinformatie. Ondanks het mislopen van deze onderhandelingen stond GroenLinks wel in het centrum van de politieke aandacht.
Femke vertrekt
Op 23 november 2010, een dikke maand na beëdiging van het kabinet Rutte-Verhagen (14 oktober), tekende het Algemeen Dagblad in een interview met Femke Halsema op dat dit haar laatste termijn zou zijn als fractievoorzitter. Op zich geen nieuws voor de gemiddelde politieke volger want ze had (volledig terecht) al dispensatie van het congres gekregen. Voor de rest van Nederland was dit blijkbaar wel nieuws en amper een maand later bleek dat het een eerste merkwaardige aankondiging bleek van een vervroegd afscheid. Op 17 december 2010, een mooie winterdag, ontplofte mijn twittertimeline bijna toen ik tijdens de lunchpauze lekker door de sneeuw banjerde. Femke vertrok uit de politiek. Op dat moment vond ik het geen slechte keuze, zo kon Nederland vertrouwd raken met een nieuwe leider (Jolande Sap) voor GroenLinks aangezien Femke daarvan bijna een decennium het gezicht was geweest.
Wel had ik, evenals de overdracht van het leiderschap aan Femke Halsema door Paul Rosenmöller, moeite met het democratisch tekort van zo’n overdracht die binnen de fractie wordt geregeld. De fractievoorzitter is tevens partijleider dus daar hoort een mandaat van het congres bij.
Kunduz-debat
Echter nauwelijks weer een maand daarna bleek het vertrek van Femke Halsema toch niet zo’n goed idee. Een van de moeilijkste beslissingen in het bestaan van GroenLinks stond voor de deur; deelname aan een politietrainingsmissie in de Afghaanse provincie Kunduz. Het werd een nachtmerrie en zorgde meteen voor een vuurdoop voor Jolande. Eentje met veel complimenten in politiek en journalistiek Nederland maar een met onbegrip en hoon vanuit GroenLinks. Al met al een taxatiefout van jewelste. Sowieso was te onzeker of onze idealen met deze missie in Kunduz zouden worden gerealiseerd. Maar ook politiek-tactisch. Als je weet dat zo’n zware beslissing voor de deur staat is een leiderschapswissel wel het laatste waar je aan begint als partij. Met het gezag dat Femke op dat moment had was het draagvlak voor de missie waarschijnlijk ook groter geweest, en zo niet dan had Jolande Sap enkele maanden later wel met een ‘schone’ lei kunnen beginnen. Ik denk dat het belangrijk is dat de Commissie Van Es onderzoekt hoe en waarom de leiderschapswissel juist op dat ogenblik op deze wijze heeft plaatsgevonden en in hoeverre toen duidelijk was dat de mogelijke deelname aan de politietrainingsmissie in Kunduz ging spelen.
Dat Kunduz-debat beheerste het gehele eerste halve jaar van het leiderschap van Jolande Sap. Dat slurpte dan ook alle tijd en energie op. En terwijl de onrust nog nauwelijks was verstomd ontstond er een affaire over de vermeende belangenverstrengeling van Mariko Peters en haar geliefde. Het werd een compleet feuilleton in De Volkskrant. En wat er nou waar is of niet waar, dat doet er voor de beeldvorming niet meer toe. Dat zou mijn partij eens wat beter moeten leren begrijpen, de naïviteit afschudden. Om te beginnen het boek van Paul Rosenmöller (Een mooie hondenbaan) lezen waarin hij de affaire Tara Singh Varma beschrijft en ook openhartig is over andere kleinere missers.
‘Politiek is geen quiz’
Een terechte uitspraak die ik de afgelopen weken tijdens de debatten en de discussie rondom feiten en vermeende onjuistheden heb ik gehoord; politiek is geen quiz maar gaat om overtuiging.
En de beeldvorming werd er niet beter op toen tijdens het zomerreces (17 augustus 2011) een spoedebat over de eurocrisis door slechts 5 van de 10 kamerleden werd bezocht. Het was om je voor te schamen als lid van GroenLinks. Nota bene had Bruno Braakhuis een week eerder de Minister-President verweten dat “hij meer zichtbaar had moeten zijn in zijn vakantie”. Hoe potsierlijk.
En als het jaar naar einde kabbelt komt ‘de grande dame’ van GroenLinks nog even vertellen dat Jolande Sap nog politieke intuïtie moet ontwikkelen (NRC Handelsblad, 31 december 2011). Fijn dat de mensen dat nog even mogen meenemen tijdens de vrije dagen en een ideale cliffhanger voor de nieuwsprogramma’s om het jaar van GroenLinks nog eens samen te vatten.
Met de mantel der liefde bedekt
Over het jaar 2012 is nog meer gezegd en geschreven en Rosita Custers heeft dan in mijn ogen zeer goed beschreven in haar blog van afgelopen donderdag 13 september. Ik herken me geheel in haar verhaal en dat sluit aan bij de kritiek die ik al langer heb op GroenLinks, problemen sukkelen aan en worden met de mantel der liefde bedekt totdat ze exploderen.
Dit was deel één van een drieluik. Woensdag en donderdag deel twee en drie van dit feuilleton.
