Oops. Romney deed een Boekestijntje. Tijdens een private fundraiser uitte de Republikeinse presidentskandidaat zijn ongezouten mening over dat deel van het electoraat dat op Obama stemt: slachtoffers, handophouders, afhankelijk van de overheid. Geen wonder dat die hem niet in het Witte Huis wilden, want dan zou het rap gedaan zijn met handouts voor werkschuw tuig. Daarmee schoffeerde hij niet alleen 47 procent van de stemgerechtigde Amerikanen – wier steun hij straks nog hard nodig gaat hebben. Het afgeven op individuen die steun van de overheid verwachten op het moment dat ze het moeilijk hebben is des te schrijnender vanwege de wanhoopsdaad die voorzitter van de Federal Reserve, ruwweg het Amerikaanse equivalent van de Europese Centrale Bank, deze week aankondigde.
QE
Wat deed Ben Bernanke precies? Het was mij in eerste instantie volledig ontgaan, maar op 13 september kwam hij met QE3, oftewel Quantitative Easing versie 3. QE is, heel kort gezegd, een paardenmiddel waarbij de centrale bank eigendommen (aandelen, bijvoorbeeld) van commerciële banken en private instellingen overneemt. De crux is dat die overnames betaald worden met nieuw geld, waardoor er in feite een kapitaalinjectie in de markt plaatsvindt: in plaats van waardepapieren en dergelijke krijgen de ontvangers cash on hand. Dat heeft een aantal gevolgen. Geld is schaars, zodra er meer van in omloop komt, wordt het minder waard: inflatie. Waar dat toe kan leiden als het ongecontroleerd gebeurt was in 2008 nog in Zimbabwe te zien: losse bankbiljetten met een waarde van 200 miljoen Zimbabwaanse dollar, waar je vervolgens net geen zes broden voor kon kopen.
Krugman
Dat schiet niet echt op natuurlijk, en daarom wordt bij QE’s van te voren vastgesteld en bekendgemaakt hoeveel geld in de economie geïnjecteerd wordt, teneinde dit soort hyperinflatie te voorkomen. Banken weten dan waar de grens ligt, de markt weet dat de inflatie als gevolg van de kapitaalinjectie van tijdelijke duur is, niemand hoeft in paniek te raken over waardevermindering. Inflatie kan ook positieve gevolgen hebben, en daar mikte Bernanke op, aldus Nobelprijswinnaar Paul Krugman in de New York Times: “The idea here is that by indicating its willingness to let the economy rip for a while, the Fed can encourage more private-sector spending right away. Potential home buyers will be encouraged by the prospect of moderately higher inflation that will make their debt easier to repay; corporations will be encouraged by the prospect of higher future sales; stocks will rise, increasing wealth, and the dollar will fall, making U.S. exports more competitive.”
Hoera
Het effect van een QE is tevens psychologisch: het laat zien dat de centrale bank en de overheid de vinger aan de pols hebben, dat ze begrijpen wat er in de markt speelt, dat ze niet bang zijn om in te grijpen mocht dat nodig zijn. Het geeft daarmee een krachtig signaal af, en aangezien een economie gebaseerd is op vertrouwen is dat doorgaans terug te zien in stijgende beurzen. Een dergelijke truc moet daarom niet te vaak uit de kast gehaald worden, want dan verliest het dit effect (“ja, we weten het nu wel, jullie komen met meer geld, hoera”).
QEfinity
Het probleem met de laatste QE is precies dat. Bernanke kondigde aan dat in ieder geval tot het eind van het jaar de FED veertig miljard dollar per maand aan hypotheeklasten op gaat kopen, daarmee banken verlossend van de schuldenlast van waardeloze hypotheken – waardeloze hypotheken die de aanleiding waren voor het knappen van de housing bubble en waardeloze hypotheken die de banken zelf verstrekten aan mensen die ze eigenlijk niet konden betalen (pdf). Op zichzelf nog niet zo gek; ja, de banken hebben deze puinhoop zelf veroorzaakt, maar inmiddels is het een probleem van ons allemaal, dus dan kunnen we maar beter ingrijpen. Bernanke liet echter de mogelijkheid open dat de QE ook na het einde van dit jaar zou blijven bestaan, mocht de markt daar aanleiding toe geven. Hij kan daarom niet over een half jaar nog een keer met een QE komen, want de oude loopt dan nog. Weg psychologisch effect; hallo QEfinity: opkopen van schuld tot in het oneindige, waarmee de FED uiteindelijk de facto eigenaar van de Amerikaanse economie wordt.
Dat kan niet helemaal de bedoeling zijn, meende ook Romney, die zich rap uitsprak tegen een nieuwe QE. Zijn persteam stelde in een reactie dat QEfinity het bewijs is van het falen van het economisch beleid van Barack Obama; president Romney zou een beleid gaan voeren gebaseerd op het creëren van hogere lonen. Benieuwd of hij die kans gaat krijgen.
Foto CC: Flickr
